విత్ బెస్ట్ కాంప్లిమెంట్స్.....

కాంప్లిమెంట్లు. ఈ టాపిక్ మీద నాకు చాలా అభిప్రాయాలు ఉన్నాయి. అవి ఇక్కడ ఒలకబోస్తున్నా ఈ రోజు. 

ముందు తెలుసుకోవాల్సింది ఏంటంటే కాంప్లిమెంట్ లా కనిపించేవన్నీ కాంప్లిమెంట్స్ కావు. 

ఇంగ్లీష్ లో compliment .... complement ఒకలాగే ఉంటాయి. ఒకే అక్షరం తేడా. ప్రశంస అనే అర్ధం వచ్చేది compliment. రెండో దానికి అర్ధం వేరు. Her dancing complemented his singing. ఆమె నాట్యానికి, అతని గానానికి జోడీ కుదిరింది. ఇలాంటి అర్ధం లో వాడతారు. కానీ స్పెల్లింగ్ రాసేటప్పుడు ఒక దాని బదులు ఇంకోటి రాసేస్తూ ఉంటారు. stationery ..stationary లాగా. 

ఆ రెండు పదాలకీ ఎంత తేడా ఉందో ... నిజం ప్రశంసలకి, ప్రశంస లా విన్పించే వాటికీ అంత తేడా ఉంది. 

"ఎంత సన్నబడ్డావు తెలుసా! ఒకప్పుడు ఎంత లావుగా అసహ్యంగా ఉండేదానివి! పెద్ద పొట్ట, టైర్లు... చేతులు కూడా ఇంత లావుగా ఉండేవి కదూ!" ఇది కాంప్లిమెంట్ కాదు. 

"నువ్వు కాఫీ చాలా బాగా చేస్తావు .. ఏదీ ఓ కప్పు ఇచ్చుకో" ఇది కూడా కాంప్లిమెంట్ కాదు. 

"వీళ్ళు ఇప్పుడు ఇలా ఉన్నారు కానీ ఒకప్పుడు వీళ్ళ ఇల్లు, బట్టలు ఎలా ఉండేవో తెలుసా?" అన్నారోసారి ఎవరో. అదేంటండి అలా అంటున్నారు అంటే "మీరు బాగా పైకొచ్చారు అని కాంప్లిమెంట్ ఇస్తున్నా" అన్నారు. "నీకు మంచి తెలివితేటలు వచ్చాయి మీ(కులం/మతం/లింగం/ప్రాంతం/కుటుంబం) లో ఇలా అరుదు కదా" ఇవి కాంప్లిమెంట్ లు కావు ... చులకన భావం నుంచి, వివక్ష నుంచి వచ్చినవి. 

అసలైన ప్రశంస గుర్తింపు నుంచి వస్తుంది. మొదటి ఉదాహరణ లో సన్నబడటం లో ఉన్న కష్టాన్ని, డిసిప్లిన్ ని గుర్తించినప్పుడు, రెండో దాంట్లో స్వప్రయోజనానికి కాకుండా ప్రశంసించినప్పుడు, మూడో సందర్భం లో పైకొచ్చిన వ్యక్తి సంకల్పబలాన్ని గుర్తించినప్పుడు అవి కాంప్లిమెంట్స్ అవుతాయి. 

మంచి ప్రశంస మనసుకి చల్లగా తాకాలి.  అంతే గానీ "వీడిప్పుడు ఎందుకు పొగుడుతున్నాడు?" అనో "ఇది అసలు కాంప్లిమెంటా కాదా" అనో అనిపించకూడదు. 

ఒక్కో సారి ప్రశంస మాటల్లో ప్రకటించబడదు ... ఇది బెస్ట్ కాంప్లిమెంట్ అనిపిస్తుంది. ఓ కనుబొమ్మ ఎగరేయడం .... వండింది తిని కళ్ళు మూసుకొని ఆస్వాదించడం .... ఇలా మాటల్లో వర్ణించలేని ఎన్నో నాన్ వెర్బల్ ప్రశంసలు ఉంటాయి. 

ప్రశంసలకి ఇది స్వర్ణ యుగం నిజానికి. సోషల్ మీడియా వల్ల. ఇల్లు నీట్ గా సద్దుకొని ఫోటో పెట్టినా, మంచి చీర కట్టుకున్నా (చీర కట్టు బాగా కుదిరినా), పాడినా, డాన్స్ చేసినా మంచి ప్రశంసలు అందుకొనే ప్లాట్ఫారం సోషల్ మీడియా. 

ఓ సినిమా లో కోట శ్రీనివాస్ రావు గారు బ్రహ్మానందం గారు ఓ మంచి కాంప్లిమెంట్ ఇస్తే ఒక్కొక్కరినీ పిలిచి వాళ్ళకి కూడా తెలిసేలా పొగిడించుకుంటారు చూడండి ... సేమ్ మాటర్ .... ఆ అవసరం సోషల్ మీడియా తీసేసింది. చక్కగా ఉన్న కాంప్లిమెంట్లన్నీ అందరికీ తెలిసేలా, ఎప్పటికీ నిలిచిపోయేలా ఉంటాయి. ట్రోలింగ్/నెగిటివ్ కామెంట్లు ఉన్నా అవి డిలీట్ చేసుకొనే/ బ్లాక్ చేసుకొనే సౌకర్యం ఉండనే ఉంది కదా!

ఈ జన్మ లో దేవుడు నన్ను కొన్ని మంచి ప్రశంసలు తీసుకొనే స్థానం లో కూర్చోబెట్టాడు. దానికి ఎప్పటికీ నేను కృతజ్ఞురాలిగానే ఉంటాను. ఏదో ఒక రోజు ... ముఖ్యంగా కళాకారుల జీవితం లో .. ఏదో అప్సెట్ గా ఉన్నరోజో, మూడ్ ఆఫ్ లో ఉన్న రోజో బ్లాగ్ మీదో ... వీడియోల మీదో ఏదో మంచి కామెంట్ కనిపించినప్పుడు ఆ రోజు రోజంతా ఉత్సాహంగా గడుస్తుంది! 

కానీ ఆ ప్రశంసలు ప్రత్యక్షంగా తీస్కోడం లో నాకు కొంచెం మొహమాటం. ఇప్పుడు నయం. ఒకప్పుడు నాకెవరైనా కాంప్లిమెంట్ ఇస్తే అదేదో టెన్నిస్ బాల్ లాగా ఎదురు ప్రశంస ఇస్తే కానీ ఊరుకునే దాన్ని కాదు. ఇది చాలా ఎబ్బెట్టు గా ఉంటుంది ... హ్యాపీ బర్త్డే అంటే సేమ్ టు యు అన్నట్టుగా. 

ఒక్కోసారైతే అసలు కాంప్లిమెంట్ ని స్వీకరించడానికి ఒప్పుకొనేదాన్ని కాదు! ఒక సారి త్యాగరాజ ఆరాధన లో పాడాను. చాలా మంది గొప్పవాళ్ళు పాల్గొన్నారు ఆ ఆరాధన లో. ఒక వాద్యకారులు వచ్చి "బాగా పాడారమ్మా" అంటే "మీరేదో వాత్సల్యం తో అంటున్నారు" అన్నా నేను! ఆయన వేరే వాళ్ళ ముందు నా గురించి చెప్తూ "ఆ అమ్మాయి ఒప్పుకోదు కానీ బాగా పాడింది" అని నవ్వారు. 

అపజయానికే కాదు విజయానికి మెంటల్ గా ప్రిపేర్ అవ్వాలి అని మొన్న ఎక్కడో చదివాను. ఓ మంచి గమకం పాడితే "భలే!" అని ఎవరో అనేసరికి ఓ నిముషం బ్లాంక్ అయిపోయా చిన్నప్పుడు. అనుభవం మీద ఇలాంటి కొన్ని విషయాలు తెలిశాయనుకోండి.  

ఇంకో పాత అలవాటు ఏంటంటే ఎవరైనా కాంప్లిమెంట్ ఇస్తే వాళ్ళ మాట పూర్తవకుండా థాంక్ యూ చెప్పడం. వాళ్ళు ఓ పేరాగ్రాఫ్ ప్రశంస తో రెడీ గా ఉంటే నేను మొదటి మాట కే థాంక్ యూ అనేయటం ... వాళ్ళు కూడా మొహమాటస్థులే అయితే ఆ ప్రశంస అక్కడ తుంచివేయబడటం. కాదు .. వాళ్ళు అలాగే కొనసాగిస్తూ ఉంటే నేను లైన్ లైన్ కీ థాంక్ యూ చెప్పడం. (అలాగే ఏం మాట్లాడకుండా వింటూ ఉంటే పొగరు అనుకుంటారేమో అని భయంతో). ఇప్పుడు కొంచెం కాంప్లిమెంట్ హుందా గా రిసీవ్ చేస్కోవడం అలవాటు చేసుకుంటున్నాను. 

ప్రొఫెషనల్ జీవితం లో ఇంకో విషయం కూడా అనుభవం మీద తెలుసుకున్నాను. ఒక్కో సారి సీనియర్ల నుంచి చేతల ద్వారా వచ్చే ప్రశంసే ముఖ్యం. అంటే మన పని నచ్చితే కాంట్రాక్టు కొనసాగించడమే ప్రశంస. అంతే గానే నోటితో పొగిడేసి పని దగ్గరకి వచ్చేసరికి ఇంకొకరిని ప్రిఫర్ చేస్తే అది ప్రశంస కాదని. 

పెద్దయ్యాక తెలిసే విలువైన పాఠాల్లో ఇంకోటి... ప్రశంసలు లభించకపోయినా నువ్వు చెయ్యాల్సిన పని చేస్తూనే ఉండాలి అని. అవి పాయసం లో అప్పుడప్పుడూ వచ్చే జీడిపప్పు లాంటివి అంతే అని. 

కాంప్లిమెంట్ ల లో కాంప్లి 'మంట' అనిపించేవి రోడ్ సైడ్ పోరంబోకుల కామెంట్లు. వాళ్ళు వేసే విజిల్స్ కానీ, వెకిలి సౌండ్స్ కానీ, పొగడ్తలు కానీ అస్సలు పాజిటివ్ గా అనిపించవు. నువ్వు బాగున్నావు కాబట్టే వాళ్ళు అలా చేస్తున్నారు అంటే ఒళ్ళు మండుతుంది. అప్పుడే అనిపిస్తుంది కాంప్లిమెంట్ ఇచ్చే వాడికి అర్హత ఉండాలి.. సమయం, సందర్భం కూడా ఉండాలి అని. 

కమర్షియల్ సినిమా వాళ్ళు "అమ్మాయిలకి కూడా ఇలాంటివి ఇష్టమే" అని పాటల్లో, డైలాగుల్లో చెప్పేస్తూ ఉంటారు. ఆరోగ్యకరమైన విధమేంటో ఇరువర్గాలకీ తెలీకపోవడం వల్ల, ఈ కామెంట్లు చాలా నార్మల్ అనే అపనమ్మకం వల్ల ఇలా అంటారు. ప్రశంసలు ఎవరికైనా ఇష్టమే. రోడ్డు మీద కనిపించిన అమ్మాయి/ అబ్బాయి  బట్టలో,జుట్టో ఏదైనా నచ్చిందనుకుంటే హుందాగా ఎందుకు ప్రకటించకూడదు. అది వాళ్ళకి ఎప్పటికీ గుర్తుండిపోతుంది కూడానూ! 

అమ్మాయిలకి ఎలా కాంప్లిమెంట్ ఇవ్వాలి అనే విషయం మీద ఓ పుస్తకం రాయచ్చు. కానీ అది ఎవరు చదవాలో వాళ్ళు చదవరేమో అని డౌట్. పుస్తకం చదివే సంస్కారం ఉంటే అది అమ్మాయిల పట్ల ప్రవర్తన లో సున్నితత్వాన్ని కూడా తీసుకొస్తుంది కదా. (దానికీ దీనికీ సంబంధం లేదంటారా?)

కొంత మంది కాంప్లిమెంట్లని భలే వాడుకుంటారు. సంభాషణ ని కాంప్లిమెంట్ తో ఓపెన్ చేస్తారు. అవతలి వ్యక్తి దాన్ని స్వీకరించగానే వీళ్ళ అసలు అజెండా మొదలవుతుంది. దానికి, ఓపెనింగ్ లో చేసిన ప్రశంస కి సంబంధం ఉండదు. అలాగే ఇంకో కేటగిరి ... అతి గా పొగిడే వారు. ముత్యాల ముగ్గు లో, మాయాబజార్ లో చూపించిన భజన బ్యాచ్. వీళ్ళ వల్లే ఒక్కో సారి అసలు ప్రశంసలంటేనే భయం వేసేస్తుంది. పొగడ్త వేరు ప్రశంస వేరనుకోండి. 

మన సమాజం లో ప్రశంసలు అంత ఫ్రీ గా  ఫ్లో అవ్వవు.  మంచి ఉంటే వెనక మాట్లాడు అనే సమాజం మనది. ఇది కూడా ఓ రకంగా మంచిదే. అలాగే చిన్నవాళ్ళని పొగడకూడదు ... ఆయుక్షీణం అని ... దిష్టి అని .. ఇలాంటి నమ్మకాలు కూడా ఉన్నాయి. తల్లి, గురువు, తండ్రి అయితే అసలు పొగడకూడదు అంటారు. కానీ నా అనుభవం లో సరైన సమయం లో సరైన మోతాదు లో చేసే ప్రశంస పిల్లలకి టానిక్కే. 

తెలుగు/సంస్కృతం అంతగా రాని పిల్లలకి సంగీతం నేర్పించే అప్పుడు వాళ్ళు పెద్ద పదాలు పలికినప్పుడు "భలే పలుకుతున్నావే" అంటే వాళ్ళ మొహాలు వెలిగిపోవడం చూసా నేను. ఆ ప్రశంస కోసం వాళ్ళు కష్టపడి పెద్ద పెద్ద స్తోత్రాలు ఇష్టంగా సులువుగా నేర్చుకోవడం నా అనుభవం లో చూసాను. 

మన దగ్గర సంబంధాల్లో కూడా ప్రశంసలు చాలా ముఖ్యం. ముందే చెప్పినట్టు ప్రశంస లో ఉన్న గుర్తింపు సంతోషాన్నిస్తుంది. Mrs. Doubtfire సినిమా లో ఓ సీన్ ఉంటుంది. (ఆ సినిమా నుంచి inspire అయి తీసిన 'భామనే సత్యభామనే' సినిమా లో ఈ సీన్ ఉండదు.) ఆడ వేషం మార్చుకొని భర్త తన ఇంట్లోనే పనికి చేరతాడు. మీ వంటిల్లు భలే నీట్ గా పెట్టుకున్నారు అని ప్రశంసిస్తాడు. అప్పుడు ఆవిడ "థాంక్స్. నా భర్త ఇదెప్పుడూ గుర్తించలేదు" అని బాధపడుతుంది. మారువేషం లో ఉన్న భర్త ఇది విని తను కూడా బాధపడతాడు. చాలా మంచి సన్నివేశం ఇది. 

శుభలేఖ ల్లో విత్ బెస్ట్ కాంప్లిమెంట్స్.....అని రాస్తారు చూడండి.... అక్కడ తో ఆగిపోకుండా సందర్భం వచ్చినప్పుడు మంచి ప్రశంసలు అందరూ ఇచ్చి పుచ్చుకోవాలని ఆశిస్తూ.... ఐడియలిస్టు నైన నేను సెలవు తీసుకుంటున్నాను. 

ఇల్లలికి ఇల్లలికి .. ముగ్గేసి ముగ్గేసి ..

నాకు ఇంటి పని తో చాలా పేచీలున్నాయి. 

ఒకటి ఆ పని కి ఉన్న రిపిటీటివ్ నేచర్. ఒక్క రోజు, ఒక్క సారి చేస్తే సరిపోదు. చేస్తూనే ఉండాలి. చేస్తే మామూలుగా ఉంటుంది కానీ చెయ్యకపోతే కనిపిస్తుంది ఏవిటో. ఇంటి శుభ్రానికి శత్రుత్రయం ... దుమ్ము, చెత్త, మట్టి. అందులో దుమ్ము రక్తబీజుడి జాతికి చెందినదే అనిపిస్తుంది నాకు. టెడ్డీ బేర్, బార్బీ బొమ్మలు ఇష్టంగా కొనుక్కొని ఈ రాక్షసుడికి భయపడే వాటికి ప్లాస్టిక్ కవర్ ముసుగులు వేసేస్తూ ఉంటాం కదా. ఈ దుమ్ము అటక ల మీదా, ఫాన్ల మీద ఓ రకంగా, నేల మీద ఇంకో రకంగా, ఎలక్ట్రానిక్స్ మీద మరో రకంగా ఏర్పడుతూ ఉంటుంది. ఒకదానికి ఉపయోగించిన ఆయుధం ఇంకో దానికి ఉపయోగించలేం. అమెజాన్ లో కి వెళ్తే దోమల మెష్ తుడవడానికి ఓ బ్రష్, కార్పెట్ తుడవడానికి ఇంకోటి ఇలా అమ్ముతాడు. కానీ మనం ఆ ట్రాప్ లో పడకూడదు. మా  నాన్నగారు పాత దిండు గలీబు తో ఫాన్ తుడిచే వారు. ఇవి ఇండియా లో మనకే సాధ్యమైన జుగాడ్ చిట్కాలు. 

కొంతలో కొంత చెత్త ఫర్వాలేదు. ఇంట్లో ఫంక్షన్ లాంటివి పెట్టుకున్నప్పుడే ఎక్కువ వస్తుంది. లేకపోతే మామూలే. ఇంక మట్టి ...  పిల్లలు, మొక్కలు, పెంపుడు జంతువులు ఉన్నప్పుడూ, వానాకాలం లోనూ వస్తుంది అనుకోవచ్చు. ఇవి కాక పొరపాటున కిందపడి పగిలిపోయేవి, పౌడర్ డబ్బాల్లాగా చిమ్మబడేవి, నూనెలాగా రుద్దిరుద్ది కడగాల్సి వచ్చేవి .. ఇలాంటివి బోనస్. చిట్కాలు అవసరం అయ్యే పనులు ఇవి! 

ఈ మూడింటిని దాటితే ప్రత్యక్షమవుతాయి జీవులు... బొద్దింకలు, ఎలకలు, దోమలు, ఈగలు etc. నేను చచ్చిపోతాను.. మిమ్మల్ని కూడా తీసుకు పోతాను అనే సినిమా సైకోల్లాగా ఇవి పోవాలంటే మనక్కూడా ప్రమాదకరమైన కెమికల్స్ వాడాల్సిందే! 

ఇంటికొచ్చిన ప్రతీ సామాను నువ్వు మెయింటైన్ చెయ్యాల్సిన ఇంకో వస్తువే అని తెలియడమే పెద్దరికమ్. ఇది తెలియక వస్తువులు కొనుక్కుంటూ వెళ్లిపోవడం కుర్రతనం. ఈ కుర్రతనమే ఫాబ్రిక్ సోఫా కొనమంటుంది.  శిల్పారామం లో, హోమ్ సెంటర్ లో రకరకాల వస్తువులు కొనమంటుంది. మన దేశానికి సంబంధం లేని వాళ్ళు ఇళ్ళు ఎలా సద్దుకుంటారో చూసి వాళ్ళలాగా ఇల్లు సద్దుకోమంటుంది. వాళ్ళకి దుమ్ము తక్కువేమో.. అన్నీ ఓపెన్ గా ప్రదర్శించుకుంటారు. మన ఇళ్లలో ఒకేఒక షో కేస్ ఉంటుంది. అందులోనే అన్నీ పెట్టుకోవాలి. ఈ మధ్య ఈ రాగి పాత్రలు, ఇత్తడి  బిందెలు,బాయిలర్లు హాల్లో పెట్టుకోవడం ఒక క్రేజ్. కానీ వాటిని అలా మెరిపించాలంటే రెగ్యులర్ గా చింతపండు తో తోముకుంటూ ఉండద్దూ! మళ్ళీ అదో పని!

అభిరుచి ఉండి, ఆసక్తి ఉండి, చేసుకోగలిగిన శక్తీ ఉంటే ఇవన్నీ పనుల్లా అనిపించవు. అలాంటి వారి ఇళ్ళు కూడా భలే చక్కగా చూడముచ్చట గా ఉంటాయి. May God bless them! అలాంటి ఓ ఆంటీ మాకు ఉన్నారు. ఆవిడ ఇల్లు ఎంత శుభ్రంగా ఉంటుందో! మనిళ్ళలో ఓ వాడుక ఉంది చూడండి.. నేల మీద పడ్డ పాలెత్తుకు తాగచ్చు అని ... అలా అన్నమాట. ఇద్దరి ఇళ్ళకి ఒకే అమ్మాయి తడిగుడ్డ పెడుతుంది. కానీ ఆవిడ నేల మెరిసిపోతూ ఉంటుంది. మా నేల మీద తడిగుడ్డ పెట్టిన ఆనవాలు కనిపిస్తాయి. (ఇది ఓ మాప్ యాడ్  లాగా అనిపిస్తోంది కదూ. కానీ కాదు. మేము వాడే మాప్ కూడా ఒకే కంపెనీ.. ఎందుకంటే అది మా హెల్ప్ తనే తెచ్చుకుంటుంది) ఓ రోజు అంటీ ని అడిగితే చెప్పారు ... అమ్మాయి తడిగుడ్డ పెట్టాక ఆవిడ మళ్ళీ పెట్టుకుంటారట! ఇలా శ్రద్ధగా, ఓపిక గా చేసుకున్న ఇళ్ళు చూడగానే తెలుస్తూ ఉంటాయి.  

ఓ వాడుక ఉంది చూసారా ... ఇల్లు చూసి ఇల్లాలిని చూడాలని.. చూడాలి, కానీ జడ్జ్ చెయ్యద్దు. ఇది నా పాయింటు.  ప్రతి కుటుంబానికి ఓ లైఫ్ స్టైల్ ఉంటుంది. అది వారి పరిస్థితులని బట్టీ,  ప్రయారిటీలని బట్టీ ఏర్పడుతుంది. అవి పూర్తిగా తెలుసుకోకుండా కేవలం ఇల్లు శుభ్రంగా లేదని ఒకరిని తక్కువ గా చూడకూడదు కదా. 

ఇన్స్టాగ్రామ్ లో యూరోప్ కి చెందిన ఓ అమ్మాయి కి ఇళ్ళు క్లీన్ చెయ్యడం ఎంత ఇష్టమంటే వారాంతాల్లో వేరే వాళ్ళ ఇళ్ళు శుభ్రం చేసేస్తోంది.  (ఆ అమ్మయి అకౌంట్ లింక్ ఇచ్చాను. పేరుకుపోయిన చెత్త చూడలేని సున్నితమైన సెన్సిబిలిటీ ఉంటే క్లిక్ చెయ్యకండి). వాళ్ళ ఇళ్ళలోకి బలవంతంగా దూరిపోయి కాదు లెండి. మానసిక పరిస్థితి బాలేకో, అంగ వైకల్యం వల్లో తమ ఇల్లు శుభ్రం చేసుకోలేక ఇల్లు చెత్త కుండీ లాగా అయిపోయిన వాళ్ళ ఇళ్ళు మంచి మనసు తో శుభ్రం చేసి పెడుతుంది. ఉచితంగానే. దేనితో ఏది తుడిస్తే ఎలా శుభ్రం అవుతుందో అనే కోర్స్ చేసింది కూడా ఆ అమ్మాయి! (మన దగ్గర హోమ్ సైన్స్ అంటారు... అది ఇలాంటి కోర్సెనా?). వారి దేశాల్లో మరీ పరిస్థితి ఘోరంగా ఉంది అని ఆ అమ్మాయి క్లీన్ చేసే ఇళ్ళు చూస్తే తెలుస్తుంది...  మన దగ్గర మరీ పరిస్థితి అంత దిగజారదు. 

దీనికి నాకు తోచిన ఓ కారణం ... ఇంటి శుభ్రత ని లక్ష్మి దేవి కి ముడిపెట్టేయడం. డబ్బులు మెండుగా ఉండాలంటే రోజూ ఇల్లు తుడుచుకోవాలి, పాచి చేసుకోవాలి, ముగ్గు పెట్టుకోవాలి అనేది మనకి బ్రెయిన్ వాష్ చేసేసారు. సాక్ష్యం కావాలంటే "ఉండమ్మా బొట్టు పెడతా" సినిమా చూడండి.  

సొంత ఇళ్ళ వాళ్ళకి ఇల్లు వారిదే కాబట్టి శ్రద్ధ ఉంటుంది. అద్దె వాళ్ళకి ఇంటి వాళ్ళ భయం ఉంటుంది. ఇవేవీ లేకపోయినా పని చెయ్యడానికి డొమెస్టిక్ హెల్ప్ వ్యవస్థ ఉంది. వాళ్ళకి తోచినట్టు తుడిచి పెట్టేస్తారు.

పశ్చిమం లో మోటివేషన్ గురు లు ఈ మధ్య చెప్తున్నారు .. లేచాక వెంటనే పక్క శుభ్రంగా వేసేసుకోండి.. దాని వల్ల మీ రోజు బాగా గడుస్తుంది అని. ఇది ప్రత్యేకంగా చెపుతున్నారంటే వాళ్ళకి అలవాటు లేదా అనిపించింది నాకు. మన ఇళ్లలో పిల్లల వీపులు బద్దలు కొడతారు కదా పక్కలు తియ్యకపోతే! అది కూడా పొద్దున్నే!  

నిజానికి శుభ్రంగా ఉన్న ఇల్లు చూస్తే మనసు కూడా ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. కొంత మంది విషయం లో ఈ మాట కి రివర్స్ కూడా పని చేస్తుంది. మనసు ప్రశాంతంగా అవ్వటానికి ఇల్లు క్లీన్ చేసే అలవాటు చాలా మందికి ఉంది మనలో. కానీ ముందు చెప్పినట్టు మానసిక స్థితి బాగోకపోతే అస్సలు ఇంటిని శుభ్రం చేసుకోలేం. ఆ పని భారంగా అనిపిస్తుంది. విసుగ్గా అనిపిస్తుంది. అలాగే కెరీర్ కొంత ఛాలెంజింగ్ గా ఉన్నప్పుడు కూడా ఇంటి పని కి అస్సలు సమయం కేటాయించలేం. ఈగ ఇల్లలుకుతూ పేరు మర్చిపోయింది అనేది సామెత. ఇల్లలికే పనుల్లో పడితే పేరేంటి .. కెరీర్, వర్క్ గోల్స్ .. ఇవన్నీ మర్చిపోయే ప్రమాదం లేకపోలేదు. 

ఇల్లలకడం అంటే గుర్తొచ్చింది... నేను ముందు చెప్పినట్టు ... ఈ ఇల్లు శుభ్రత విషయం లో బ్రెయిన్వాష్ చిన్నప్పుడే మొదలవుతుంది .. ఇల్లలికి ఇల్లలికి .. ముగ్గేసి ముగ్గేసి .. అని మొదలవుతాయి కదా చిన్న పిల్లల ఆటలు. ఇల్లలకగానే పండగ కాదు అంటారు.. ఈ సామెత కి నాకు మొత్తం వ్యాసం లో ఎక్కడా సందర్భం కుదర్లేదు. ఊరికే పడుంటుంది అని రాస్తున్న అంతే 😄

ఇంటర్నెట్ లో ఇల్లు మైంటైన్ చెయ్యడానికి క్లీనింగ్ షెడ్యూల్స్ ఉంటాయి. రోజూ గదులు తుడుచుకోవటం, వారానికోసారి బాత్రూమ్స్, నెలకోసారి మంచం దులుపుకోవడం, కర్టెన్స్ గట్రా మార్చుకోవటం.. ఇలా. కానీ ఈ షెడ్యూల్ ఇంటింటికీ మారుతుంది కదా. ఇంటి ముందు రోడ్డు వేసినా, కన్స్ట్రక్షన్ పని జరిగినా ఇంట్లోకి బోల్డు దుమ్ము, ధూళి వస్తుంది. అలాగే ఇంట్లో పిల్లలూ, పెంపుడు జంతువులూ ఉంటే ఆ షెడ్యూల్ వేరు! అందుకే అవి పెద్దగా ఉపయోగ పడవు మనకి. అలాగే  వెస్ట్ వాళ్ళు కనిపెట్టిన వాక్యూం క్లీనర్లు, ఇల్లు తుడిచే రోబోలు కూడా మనకి పనిచేయవని నా అభిప్రాయం. 

మన దగ్గర దీపావళి, ఉగాది లాంటి పండగలకి ఇళ్ళు నిగనిగలాడేలా చేసుకుంటాం. మంచు దేశాల్లో స్ప్రింగ్ క్లీనింగ్ అంటారు ... ఓహో ఓహో వసంతమా అంటూ బూజులు దులుపుకుంటారన్నమాట అక్కడి వారు. 

ఇంటర్నెట్ లో అందరం చూసాం ఓ ఫార్వార్డ్ .. జపాన్ లో స్కూల్  పిల్లల కి టాయిలెట్స్ శుభ్రం చేయడం నేర్పిస్తారని. మన దగ్గర ఇది ఎంత పెద్ద వివాదం అవుతుందో నేను చెప్పక్కర్లేదు. గాంధీ సినిమా లో ఓ సీన్ ఉంటుంది... సబర్మతీ ఆశ్రమం లో టాయిలెట్స్ శుభ్రం చేసే పని వారానికి ఒకరు చెయ్యాలి. ఓ సారి కస్తూర్బా గారి వంతు వస్తుంది. ఆవిడ అస్సలు చెయ్యడానికి ఇష్టపడదు. గాంధీ ఆ సమయం లో ఆవిడ మీద కన్నెర్ర చేస్తారు కూడా!   

సంపన్నుల ఇళ్లలో టీపాయ్ ల మీద, బల్లల మీద, గోడల మీద ఉండే ఖరీదైన  గృహాలంకరణ వస్తువులు, ఇండోర్ ప్లాంట్స్ మీద ఆకులకి సైతం దుమ్ములేకుండా చూసినప్పుడు "తాజ్ మహల్ కు రాళ్ళెత్తిన కూలీలు" గుర్తొస్తారు నాకు.  మనం సొంతగా మెయింటైన్ చేసుకోలేని ఇళ్ళు కట్టుకుని ఇంకో జాతి మీద మనం డిపెండ్ అయ్యి .. వారు మన మీద డిపెండ్ అయ్యేలా చేస్కున్నామని  అనిపిస్తుంది ఒక్కోసారి నాకు. కానీ నేను ఈ బ్లాగ్ ప్రశాంతంగా రాయగలుగుతున్నాను అంటే నా ఇల్లు శుభ్రం చేసుకొనే పని నుంచి నేను ఫ్రీ అవ్వడం వల్లే అని కూడా తెలుస్తూ ఉంటుంది. ఈ కాంప్లెక్స్ విషయం గురించి మాట్లాడటానికి నా అనుభవం తక్కువ... ఇంటి మెయింటెనెన్స్ లాగే. 😁

ఇంటి పని అదే పని గా చేసి కొంతమంది మైండ్సెట్ ఇరుకైపోతుందని అని నా అబ్సర్వేషన్.  తమ ఇల్లు తుడుచుకొని రోడ్డు మీద దుమ్ము పడేసే వాళ్ళు ఈ బ్యాచే అనిపిస్తుంది. బతుకంతా ఇంటి శుభ్రత చుట్టే తిరుగుతుంది ఇలాంటి వాళ్ళకి.  దానికి అనువైన నిర్ణయాలే తీసుకుంటూ ఉంటారు కూడా. ఇల్లు పాడవుతుంది అని కుక్కని పెంచుకోకపోవడం, సోషల్ లైఫ్ లేకుండా ఇల్లు అదే పనిగా తుడుచుకుంటూ ఉండటం, ఇంటికొచ్చిన అతిథుల వల్ల ఏదైనా ఒలికినా, మరక పడినా నిర్మొహమాటంగా వాళ్ళ ముందే మొహం మటమట పెట్టుకోవడం, పిల్లల్నయితే తిట్టేయడం... ఇవన్నీ ఈ మైండ్సెట్ వల్ల కలిగే పైత్యాలే.  ఫ్రెండ్స్ సీరియల్ లో మోనికా పాత్ర ఈ బాపతే. 

ఆడవాళ్లు ఇంటిపనులు, ఆఫీసు పనులూ 'బ్యాలెన్స్' చెయ్యలేక చస్తూ ఉంటే 'మగవాళ్ళు చీపురు పట్టుకోకూడదు' అనే మాటలు విన్నా, అసలు ఆ సదరు మగవాళ్ళకి ఇంట్లో చీపురు కట్ట ఎక్కడుందో తెలీదన్నా నాకు వారి మీద ఈర్ష్య, ఆగ్రహం ఒకేసారి వస్తాయి. ఇదే మగవాడికి ఓ షాపు ఉండి ఆ రోజు బాయ్ రాకపోతే చీపురుతో తన కార్యక్షేత్రాన్ని తుడుచుకుంటాడు! ఇప్పుడు పరిస్థితి లో చాలా మార్పు వచ్చింది .. కాదనట్లేదు. కానీ ఇప్పటికీ ఇంటి నిర్వహణ గురించి ఆలోచించాల్సిన అవసరమే లేని ప్రివిలేజ్ లో ఎంతమంది మగవారు ఉన్నారో కదా! 

జీవితాన్ని కాచి వడబోయలేదు కానీ ... గోరువెచ్చ గా సిప్ చేసిన అనుభవం తో నాకు తెలిసిందేంటంటే .. దీపం కిందే చీకటి ఉన్నట్టు ...మనం సుఖం అనుకునే ప్రతి దాని వెనక ఓ నస ఉంటుంది. సౌకర్యం కోసం, సెక్యూరిటీ కోసం మనిషి ఇళ్ళు నిర్మించుకుంటే ఆ వెనకే వస్తుంది ఎడతెగని ఇంటిపని. కనిపించదు కానీ మన దినచర్య లో చాలా భాగం ఇదే ఆక్రమించుకుంటుంది. ఇష్టంగా చేసుకున్న రోజు exercise, టైం పాస్. లేనిరోజు విసుగు, చాకిరీ.  

పదేళ్ళ క్రితం ఈనాడు ఆదివారం పుస్తకం లో వచ్చిన నా కథ

చిన్నప్పటి నుంచీ ఎంతో ఇష్టంగా చదివే ఈనాడు పుస్తకం లో నా కథ రావడం నా జీవితం లోని ఆనందాల్లో ఒకటి. 

ఆ కథ చదివి నన్ను ఆన్లైన్ లో వెతికి మరీ నా ఫేస్ బుక్ కి మంచి కాంప్లిమెంట్స్ పంపించారు కొంత మంది. ఇది బోనస్ ఆనందం. 

ఆ కథ ఈ రోజు మీ తో షేర్ చేసుకుంటున్నాను. 

 రెండో వరస ఆఖరు పేరా లో కొన్ని లైన్లు ప్రింట్ అవ్వలేదు. "గాభరాగా ఫోన్ ఎత్తితే 'లోన్ ఏమన్నా కావాలా అండీ?' అంటూ  వినిపించింది అటు నుంచి. కొంచెం ప్రశాంతత...'  

అమ్మ కావాలి

తెలుగు ని 'ఇటాలియన్ అఫ్ ది ఈస్ట్'  అని నికోలో డి కాంటి (Niccolò de' Conti) అనే ఓ ఇటాలియన్ పదహారో శతాబ్దం లో అన్నాడు. ఇతను ఒక వర్తకుడు. సాహితీవేత్త కాదు. ఆ మాట కూడా కాంప్లిమెంట్ ఏమీ కాదు. అది ఒక ఫాక్ట్ మాత్రమే. 

ఇటాలియన్ పదాలు కూడా మన భాషలో పదాల లాగా అచ్చులతో ముగుస్తాయి అని ఉద్దేశం. మనోళ్లు దాన్ని ఓ కాంప్లిమెంట్ గా భాషా పరిరక్షణ వ్యాసాలలో, ఆవేశంగా వేదికల మీద ప్రసంగాల్లో వాడేస్తూ ఉంటారు. నిజానికి ఇలా అచ్చులతో ముగిసే పదాలున్న భాషలు చాలా ఉన్నాయి ప్రపంచం లో. విజయనగర సామ్రాజ్యం లో వాణిజ్యం నిమిత్తం వచ్చి 'మీ భాష కూడా మా భాషలానే ఉందిరోయ్' అన్నాడు అంతే. 

మనం 'ఒక తెల్ల వాడు మనని భలే పొగిడేసాడు' అనుకొనేసాం. ఇప్పుడు మనం భాష ని మర్చిపోయినట్టు అప్పుడు సెల్ఫ్ రెస్పెక్ట్ ని మర్చిపోయాం. అసలు సెల్ఫ్ రెస్పెక్ట్ మర్చిపోయాం కాబట్టే భాష ని కూడా వదిలేసుకుంటున్నాం అనిపిస్తుంది నాకు. 

అసలు ఒక భాష ని ఇంకో భాష తో పోలిస్తే దానికి విలువ రావడమేంటి ఖర్మ! 

తెలుగు భాష - ప్రపంచం లో ఉన్న భాషలన్నిటిలోకి గొప్పది, అందమైనది, శ్రావ్యమైనదేమీ కాదు. అన్ని భాషలూ తెలియకుండా ఈ స్టేట్మెంట్ ఇవ్వలేం. అన్ని భాషలు తెలిస్తే ఈ స్టేట్మెంట్ అసలు ఇవ్వం. ఏ భాషలో అందం దానికి ఉందని తెలుస్తుంది కాబట్టి. 

తెలుగుకున్న ఏకైక ప్రత్యేకత మన మాతృభాష కావడం. 

మా అమ్మ అందరికంటే తెలివైనది, అందమైనది, డబ్బున్నది కానక్కర్లేదు.. నేను ఆవిడని ప్రేమ గా చూసుకోడానికి. అదే సూత్రం భాష కి కూడా వర్తిస్తుంది అనుకుంటాను. ఎందుకంటే తెలుగు ని వేరే భాషలతో పోల్చి దాని గొప్పతనాన్ని బలవంతంగా ప్రూవ్ చేసే బదులు దాన్ని ఎలా రక్షించుకోవాలో చూస్కుంటే బాగుంటుంది అంటాను. 

నా చేతి రాత లో ఓ అన్నమయ్య కీర్తన 

నేను నాలుగో తరగతి నుంచి సిటీ లో పెరిగాను. ఇంగ్లీష్ మీడియం లో చదువుకున్నాను. అయినా తెలుగు దూరం కాకపోడానికి కారణం ఖచ్చితంగా ఇంట్లో వాతావరణమే. (ఆ తర్వాత నాకు పర్సనల్ గా భాషల పిచ్చి పట్టిందనుకోండి. అది వేరే విషయం.)

తెలుగు భాష ని గురించిన బెంగ గురించి నేను వింటూ ఉన్నాను కానీ అది ఎంత పెద్ద సమస్యో తెలియలేదు ... సిటీ లో నా తెలుగు ఫ్రెండ్స్ లో తెలుగు చదవడం, రాయడం అతి తక్కువ మందికి వచ్చు అని తెలిసే దాకా. 

దానికంటే బాధ కలిగించే విషయం ... వాళ్ళకి అది నేర్చుకోవాలన్న ఇంటరెస్ట్ లేదని. ఒకే సారి తెలుగు లో రాయబడిన పుస్తకాలన్నీ ఓ నిట్టూర్పు వదిలినట్టు అనిపించింది. వాటి అందం వాళ్లకి చేరే అవకాశం లేదు కదా. 

ఇదే కదా సమస్య. భాష ని విస్మరిస్తే దాని తో పాటు వారసత్వంగా వచ్చే ఎన్నో గొప్ప విషయాలు కూడా మరుగున పడిపోతాయి. 

నేను సిటీలో గమనించిన కొన్ని విషయాలున్నాయి... భాషాపరంగా. 

2018 లో తెలంగాణ లో కంపల్సరీ గా అన్ని సిలబస్ ల వాళ్ళకి తెలుగు నేర్పించాలి అనే జి ఓ రాకముందు కాన్వెంట్స్ లో తెలుగు బాగా ఇగ్నోర్ అయింది. ఒకసారి తెలుగు పద్యాల వేసవి శిబిరం అని పెట్టాం మేము. అక్కడికి వచ్చిన పిల్లల్లో ఇదే గమనించాము. ఖరీదైన కార్పోరేట్ స్కూల్స్, కాన్వెంట్స్ లో చదివే పిల్లలు వాళ్ళు. వాళ్ళలో కొంతమందికి తెలుగు వరసగా మాట్లాడటం రాదు. తెలుగు పద్యం ఇంగిలీషు లో రాసి నేర్పవలసి వచ్చింది. ఆ శిబిరానికి వాళ్ళని తీసుకురావడం వారి తల్లిదండ్రుల తెలుగు ప్రేమ ని చాటింది. కానీ ఇలాంటివి పట్టించుకోనిది ఎంత మంది? 

తెలుగు రాష్ట్రాలలో లేని తెలుగు వారు కూడా భాష కి దూరమయ్యారు. ఆర్మీ, నేవీ లోని తెలుగు వారి పిల్లలకైతే అసలు తెలుగు తో టచ్ ఏ లేదు. (ఇంట్లో ఎవరో ఒకరు పట్టుబట్టి  తెలుగు నేర్పిస్తే తప్పించి)

ఆర్ధిక తరగతి పెరుగుతున్న కొద్దీ తెలుగు పరపతి తగ్గుతూ ఉండడం గమనించాను. 

ఇది ఒక్క మన భాష సమస్య మాత్రమే కాదు. భారత దేశం లో ప్రతి భాష ది. 

ఉగాండా లో అయితే కొత్త తరం మిడిల్ క్లాస్ తల్లి దండ్రులకి మన లాగా ఇంగ్లీష్ పిచ్చి పట్టుకుందిట. వారి భాషలంటే ఒకింత అసహ్యం కూడా ఉందిట వాళ్ళకి. అందుకే ఆ భాషలో అనర్గళంగా మాట్లాడే తాతయ్య, నానమ్మ, అమ్మమ్మల నుంచి తమ పిల్లల్ని దూరం చేసేస్తున్నారట! యాభై భాషలు అక్కడ అంతరించిపోయే ప్రమాదం లో ఉన్నాయట! 

మీడియా లో ఉన్నప్పుడు, సినిమాలకి పని చేస్తున్నప్పుడు చాలా మంది తెలుగు నటీనటులకు తెలుగు చదవటం రాకపోవడం చూసాను. తమాషా గా తెలుగు వారు కాని వారు కొంతమంది తెలుగు అనర్గళంగా చదివేసి, మాట్లాడేసి, రాసేసి అర్ధం చేసేస్కోవడం కూడా చూసాను! 

భాష కి దూరమవ్వడం వల్ల చాలా సమస్యలు కనిపించాయి నాకు. ముందు చెప్పినట్టు గా కొన్ని గొప్ప పుస్తకాలు చదివి కొందరు గొప్ప తెలుగు రచయితల భావాలు అర్ధం చేసుకొనే అవకాశం ఉండదు. ఇది గొప్ప లోటు. దీన్ని ఎన్ని పరభాషా పుస్తకాలయినా పూడ్చలేవు. 

కొన్ని తెలుగు వాడుకలు, సామెతలు... ఇవన్నీ వాళ్ళకి అర్ధం కావు... మరుగున పడిపోతున్నాయి. 

ఏ ఆర్ధిక తరగతి నుంచి కంపెనీల సీఈఓ లు, మేధావులు, నిపుణులు, దాతలు, డెసిషన్ మేకర్స్ వస్తారో వారికి తెలుగు రాకపోవడం చాలా పెద్ద ట్రాజెడీ. 

ఇంకోసారి ఇంకో శిబిరం పెట్టాం మేము. తెలుగు దేశభక్తి గీతాలది. ఒక్కరే వచ్చారు ఈ సారి. అందులో కూడా తండ్రి తెలుగు, తల్లి ఇంకో భాష. ఆ పాప కి రెండేళ్లే. కానీ ఇంగ్లీష్ చక్కగా మాట్లాడుతోంది. (ప్లే స్కూల్స్ లో ఇంగ్లీష్ ఉంటుంది.. తెలుగు ఉండదు కదా). 

వారికి మేము ఒకటే చెప్పాము .. పాప చాలా లక్కీ... తలిదండ్రుల ఇద్దరి మాతృభాషలు నేర్చుకొనే అవకాశం ఉంది అని. 

నాకు అదే అనిపిస్తుంది. ఎవరి మాతృభాష లో వాళ్ళకి మినిమమ్ చదివే రాసే జ్ఞానం ఉంటే ఎంత బాగుణ్ణు! ఏ భాషా చచ్చిపోకుండా ఉంటే ఎంత బాగుణ్ణు!

ముఖ్యంగా అందరూ తెలుగు చదవడం రాయడం గబగబా నేర్చేసుకొని నా బ్లాగు చదివితే ఎంత బాగుణ్ణు! (అసలు ఇదంతా రాయడానికి నా ఈ స్వార్ధమే కారణమా?)

జీవితం లో కొన్ని ముఖ్యమైన విషయాలు చాలా సూక్ష్మంగా ఉంటాయి. రోజూ ఓ కుటుంబం అంతా కూర్చొని భోజనం చేస్తుంది. ఇది చిన్న విషయం. కానీ అలా కలిసి తినటం వల్ల ఆ కుటుంబం కలిసి ఉంటుంది... పిల్లలు సెక్యూర్ గా ఫీలవుతారు... భార్యాభర్తల బాండింగ్ పెరుగుతుంది. ఒక కుటుంబం ఎందుకు సంతోషంగా ఉంది అంటే 'వారు కలిసి తింటారు కాబట్టి' అని ఎవరూ గుర్తించలేకపోవచ్చు కూడా. 

మాతృభాష పరిరక్షణ కూడా ఇలాంటిదే అని నా అభిప్రాయం. మనం గ్రహించని చాలా లాభాలు ఉన్నాయి భాష ని రక్షించుకుంటే. మన ఊహకి అందని చాలా నష్టాలు ఉన్నాయి ... భాష ని మర్చిపోతే. కొన్ని మనం ఇప్పటికే అనుభవిస్తున్నాం కూడా. 

• సాహిత్య పరంగా  - తెలుగులో గొప్ప  పుస్తకాలని ఇంగ్లీష్ లోకి తర్జుమా చేయడం, తెలుగు పద్యం, అవధానం లాంటి సాహితీ ప్రక్రియలని ప్రపంచానికి తెలియచేయటం వంటివి
• సాంస్కృతికంగా - తెలుగు పద్ధతులు, కళలు, ప్రాచీన తెలుగు మేధస్సు, తెలుగు చరిత్ర మరుగున పడిపోవటం
• ఆర్ధికంగా - ముందే చెప్పినట్టు స్పెండింగ్ పవర్ (ఖర్చు చేసే శక్తి) ఉన్న ఎగువ తరగతుల వారు తెలుగు కి సంబంధించిన కార్యక్రమాల్లో పాల్గొనకపోవడం/స్పాన్సర్ చెయ్యకపోవడం, తత్సంబంధమైన వస్తువులు కొనుగోలు చెయ్యకపోవడం, ఆదరించకపోవడం
• మేధోపరంగా - కంప్యూటర్ లో/ఫోన్ లో తెలుగు టైప్ చెయ్యడం లో ఉన్న ఆనందమే వేరు.. ఇది సాధ్యం అయింది అంటే అర్ధం .. ఓ కంప్యూటర్ నిపుణుడికి తెలుగు భాష వచ్చు. ఇది చిన్న ఉదాహరణ. ఇంకా భాష ని కొత్త పుంతలు తొక్కించే అవకాశాలు ఎన్నో. (నా పర్సనల్ డిమాండ్ .. ఆన్లైన్ లో తెలుగు లో ఇంకా బోల్డు ఫాంట్స్ రావాలి ) ఇవన్నీ తెలుగు భాష రాకపోతే ఎలా సాధ్యమవుతాయి? 

చివరిగా..  

• నైతికంగా - మాతృభాష ని మర్చిపోయే జాతి గురించి ఏం గొప్పగా చెప్పగలం? గతాన్ని మర్చిపోయే జాతి కి ఏ పాటి భవిష్యత్తు ఉంటుంది? 

స్రష్టకష్టాలు

అష్టకష్టాల గురించి మనందరికీ తెలుసు .. 

కష్టాల బ్యూటీ కాంటెస్ట్ లో అష్టకష్టాలకే కిరీటం తొడగబడుతుంది. 

కానీ వాటిని మించిన కష్టాలు కొన్ని ఉన్నాయి .. అవే కళాకారుల కష్టాలు .. కళను సృష్టించే కళా స్రష్టల కష్టాలు .. స్రష్టకష్టాలు. (అసలు కళ ఎందుకు అనేవారు చివరి పేరాగ్రాఫ్ చదివి మళ్ళీ ఇక్కడికి రావచ్చు) 

కళ ని జీవనశైలి గా, భుక్తి-ముక్తి మార్గంగా ఎంచుకొన్న వారి గురించే ఇక్కడ మాట్లాడుకుంటున్నాం. (వీకెండ్స్ లో కథక్  క్లాసెస్ కి వెళ్తున్న వారు, చిన్నప్పుడు ఎప్పుడో సంగీతం నేర్చుకుని ఇప్పుడు మర్చిపోయిన వాళ్ళు, ఇంట్లో ఏదో ఒక musical instrument/డాన్స్ గజ్జెలు ఉన్నవారు, సరదా కి అప్పుడప్పుడూ బొమ్మలు వేసుకొనే వారు...  వీళ్ళని hobbyists అంటారు.)

స్రష్టకష్టాలు  = అష్టకష్టాలు  + ఇంకొన్ని కష్టాలు 

కష్టాల గురించి మాట్లాడుకొనే ముందు క్లుప్తంగా సుఖాల గురించి కూడా మాట్లాడుకుందాం (క్లుప్తంగా ఎందుకంటే కొన్నే ఉంటాయి కాబట్టి 😉)

కళ వల్ల తోటివారిలో ఓ ప్రత్యేకమైన గుర్తింపు ఏర్పడుతుంది. ఆ అమ్మాయి పాటలు బాగా పడుతుంది అనో, వాడు బాగా బొమ్మలు వేస్తాడు అనో స్కూల్ టైం నుంచీ వీరిని ప్రత్యేకంగా introduce చెయ్యడం జరుగుతూ ఉంటుంది. Performing arts అయితే ఇక చెప్పనే అక్కర్లేదు... స్టేజి మీద spot light లో ఉండే అవకాశం. సెలెబ్రిటీ స్టేటస్. యశస్సు. కళాకారులకి లభించే గొప్ప perks లో ఇది ఒకటి. అభిమానులు - మన కళని ఇష్టపడే మనుషులు .. మనం ఏది రాసినా, తీసినా, చేసినా తియ్యటి compliments తో అభిమానం పంచే వారు! బిరుదులూ సత్కారాలూ పురస్కారాలు, మీడియా లో ఇంటర్వ్యూలు... 

ఇంక ఏ ఇతర వృత్తి లో లేని attention ఈ రంగానికి ఉంది. 

కానీ తమాషా ఏంటంటే ఆ attention ఓ కళాకారుడి కష్టాల మీదకి ప్రసరించదు. 

కళని నమ్ముకుని జీవనం సాగించడం లో చాలా కన్నీళ్లు ఉన్నాయి. 

మాకు తెలుసు అన్నవారికి కూడా తెలియనివి ఉన్నాయి. 

ముందే చెప్పినట్టు గా ఇందులో అష్టకష్టాలు ఉన్నాయి ... 

అప్పు, యాచన, ముసలితనం, వ్యభిచారం, చోరత్వం, దారిద్య్రం, రోగం, ఎంగిలి భోజనం

కళను నమ్ముకోవడం లో మొదట వేధించే సమస్య Financial insecurity. కళ కి సంబంధించిన ఉద్యోగాలు చాలా తక్కువ. చాలా వరకూ art  teaching వైపు ఉంటాయి. వాటిలో job security ఉన్నవి ఇంకా తక్కువ. ఇంకొక ప్రమాదకరమైన పరిణామం ఏంటంటే ఇప్పుడు art = charity అన్నట్టు చూస్తున్నారు. కళాకారులు కూడా వేదిక లభిస్తే డబ్బులు అడగలేని పరిస్థితి. Opportunity ఇచ్చాము కాబట్టి డబ్బు ఇవ్వము అనే వైఖరి! సమాజం లో కూడా టికెట్టు కొని కళా ప్రదర్శన లకి వెళ్ళే కాలం చెల్లిపోయింది. ఇలాంటి పరిస్థితుల్లో అప్పు, యాచన, దారిద్య్రం ఇవన్నీ పెద్ద ఆశ్చర్యకరమైన పరిణామాలేమీ కావు.

ముసలి తనం ... ఇది కళాకారులకి రెండు రకాలు. డబ్బులేని ముసలితనం ఒక ఎత్తైతే తమ ఆలోచనలు ప్రస్తుత తరానికి suit అవ్వక ఒక కళాకారుడు relevance కోల్పోవడం ... రెండో ముసలితనం - ఇష్టం లేకున్నా ఓ కళాకారుడిని forced retirement లోకి నెట్టేస్తుంది. ఇంకా ఎంతో చెయ్యాలనుకుంటాడు కళాకారుడు. కుదరదు అంటుంది కాలం. 

వ్యభిచారం - literally, figuratively దీని బారిన పడవలసి వస్తుంది కళలో... ఇష్టం లేకుండా, మనసు అంగీకరించకుండా డబ్బు కోసమో అవకాశం కోసమో. అంత ఆరాటం దేనికి? No చెప్పచ్చు గా అనచ్చు. కానీ అనద్దు ప్లీజ్. అంత కష్టమైన choice తీసుకున్నప్పుడే తెలియాలి .. వారు ఆ కళ పట్ల ఎంత passionate గా ఉన్నారో. 

చోరత్వం - ఏది పోయినా బాధే. కానీ నగలు, చీరలు, డబ్బు మళ్ళీ సంపాదించుకోవచ్చు. ఓ ఐడియా చోరీ అయితే ఇంక దాన్ని మర్చిపోవలసిందే. జీవితాంతం వేరే వారి పేరు మీద చెలామణీ అవుతున్న తన ఐడియా ని చూసి బాధ దిగమింగుకోవలసిందే. కోర్టులో కేసు వేయచ్చు కదా అనేవారు 'యాచన, దారిద్య్రం, అప్పు' అనే పేరా చూడుడు. 

రోగం - జరిగితే రోగం అంత సుఖం లేదన్నారు. ఒక కళాకారుడికి .. జరగదు. 

ఎంగిలి భోజనం - 'నా దగ్గరో కాన్సెప్ట్ వుందోయ్' అంటాడు డబ్బు పెట్టేవాడు. అది నా ఆలోచన కన్నా గొప్పదేం కాదు. Actually, అస్సలు గొప్పది కాదు. కానీ యెదుటనున్నవాడు డబ్బు పెట్టేవాడు. ఈ ఎంగిలి ఆలోచన ని నేను స్వీకరించాలి. నిజమే .. నో చెప్పే హక్కు ఉంది ... కానీ నో చెప్పే luxury ఉండద్దూ? 

ఇవి కేవలం అష్టకష్టాలు ... 

ఇవి కాక ఓ సగటు కళాకారుడు అనుభవించేవి 

 Indifference - తన కళ పట్ల సమాజం లో ఉన్న ఉదాసీనత ఒక కళాకారుడిని బాగా కుంగదీస్తుంది. 72 మేళకర్తల్లో కృతులు సాధన చేస్తాడు ఓ సంగీతజ్ఞుడు. 'carnatic music ఎవరు వింటున్నారండీ' అని తీసిపారేస్తే అతని కళ ఏం కావాలి? ఇప్పుడు సమాజం లో భారతీయ కళల పట్ల ఉన్న వైఖరి ఇదే కదా .. డబ్బు, కీర్తి, బిరుదులు .. వీటన్నిటి కంటే ముందు కళాకారుడికి కావాల్సింది audience ... వీళ్లేరి? ఓ మంచి ప్రాస రాస్తే 'భలే' అనేవారేరి? 'టెలుగు చదవడం రాదు' అనే వారు తప్ప! 

అర్ధం చేసుకోకపోవడం -  ఓ కళాకారుడి lifestyle చాలా భిన్నంగా ఉంటుంది .. ఇంట్లోనే ఎక్కువ సేపు గడపాల్సి రావచ్చు ... ఒంటరిగా ఉండవలసి రావచ్చు... తన కళకి ప్రస్తుతం గుర్తింపు లేకపోవచ్చు ... తన కళ లో తన శైలి ఏంటో ఇంకా ఆ కళాకారుడు కనుగొనకపోవచ్చు .. ఈ struggles మధ్య అతనికి కావాల్సింది కొంత support, కొంత understanding.  ఇది ముందు అతని కుటుంబం నుంచి, చుట్టాల నుంచి, స్నేహితుల నుంచి రావాలి. అలా రాని రోజు అతని కళ చాలా negative గా ఎఫెక్ట్ అవుతుంది. 

 Insensitivity - ఓ వైపు సున్నితమైన రచనలు చేసే వారిని పొగుడుతారు కానీ ఆ రాసే వ్యక్తిని మాత్రం 'మీరు ఇంత సున్నితంగా ఉండకూడదండి' అంటారు. అందరు కళాకారులు సున్నిత మనస్కులే. కానీ సమాజం వారి తో చాలా insensitive గా డీల్ చేస్తుంది. ప్రోత్సాహం లేకపోగా కళలని ఎంచుకున్నందుకు విమర్శించడం, art etiquette లేకపోవడం (ఏది ఒక పాట పాడు అని అడుగుతారు .. పాట అందుకోగానే వారిలో వారు మాట్లాడుకోవడం మొదలుపెడతారు!), హేళన చెయ్యడం (కవులకి, నటులకి ఇది బాగా అనుభవం)...  'పట్టించుకోకూడదు' అని అనచ్చు. ఓ హాస్య కళాకారుడు అన్నట్టు 'అబ్బా ఛా!' 

స్వాతంత్రం - తన ఆలోచనలని ఎటువంటి సంకోచం, compromise, overridings లేకుండా బయటికి తీసుకువచ్చే స్వాతంత్రం ఓ కళాకారుడికి సమాజం ఇవ్వాలి. కళాకారుడు స్వతంత్రుడు కాని సమాజాల గురించి చరిత్ర లో చదువుకున్నాం. కళాకారుడు తను అనుభవించిన నిజాన్ని తన కళ ద్వారా ప్రదర్శిస్తాడు. ఆ నిజాన్ని చూడలేకపోయినా, ఆ కళాకారుడి అభిప్రాయానికి tolerance చూపించలేకపోయినా అది ఆ కళాకారుడి problem కాదు సమాజానిది. కానీ ఇది చివరికి కళాకారుడి మెడకే చుట్టుకుంటుంది .. అందుకనే ఇక్కడ 'కళాకారుడి కష్టాలు' లో లిస్ట్ చేయవలసి వస్తోంది. 

Artists కి అసలే కొన్ని internal struggles ఉంటాయి. 

నిరంతర కళా సాధన (సినిమాలో చూపించినట్టు ఆ సాధన కొండల మీద, నదుల దగ్గర... అందమైన ప్రదేశాలలో రెండు నిముషాలలో పూర్తయ్యే montage లాగా ఏమీ జరగదు .. రోజూ ఒకే గది లో ... రకరకాల సమస్యల మధ్య  సాగాలి) 

Doubts ... అసలు నేను కళని నమ్ముకొని కరెక్టే చేస్తున్నానా? పోనీ ఏదైనా ఉద్యోగం చూసుకోనా? ఆమ్మో .. కళ లేకుండా ఉండగలనా? అవునూ ... ఈ ఐటం ఈ స్టేజ్ కి తగునా? ఇది చూసేవాళ్ళకి నచ్చుతుందా? అసలు ఎవరైనా వస్తారా? ఈ నెల ఎలా గడిచేది? ఓ కొత్త ఐడియా ... భలే ఉంది ఈ ఐడియా .. ఎవరికి చెప్తే పని అవుతుంది? వాళ్ళకి చెప్తే కొట్టేస్తారేమో! వీళ్ళు అసలు ఇలాంటి ఐడియాలు వింటారా? ఇది ఎలాగైనా చేస్తే అందరికీ నచ్చుతుంది .. నచ్చుతుందా? నేనే నచ్చుతుంది అనుకుంటున్నానా? ఇలా ఉంటుంది ఓ కళాకారుడి ఆలోచనా ప్రపంచం. ఇవి చాలక బయటి ప్రపంచం! 

ఇంత ఎందుకు? ఉద్యోగం చేస్కోవచ్చు కదా? అని అనచ్చు. 

చాలా మంది అలా చేస్తున్నారు కూడా. ఏదో ఒక కళ కలిగి ఉన్నా దాన్ని అప్పుడప్పుడూ సాధన చేస్తూ, ఆదాయ మార్గం గా ఆధార పడక వేరే ఉద్యోగం/వ్యాపారం  చేసుకొనే వారు ఆ కళని ఎంత మిస్ అవుతున్నారో వారినే అడగండి. 

Art is not a choice. It's a voice. దాని మాట విని తీరాల్సిందే. ఇంకో చోట ఆనందం దొరకదు. ఇమడలేం. మనం మనం కాదు. ఇది తెలిస్తే 'ఇంకో పని చేస్కోవచ్చు కదా' అనే సలహా ఇవ్వరు. ఇన్ని కష్టాలున్నా, ఏ విధంగా feasible కాకపోయినా ఇంకా కళాకారులు ఎందుకున్నారు అంటే ఇదే సమాధానం. 

నిజానికి ఇన్ని కష్టాలు ఉండవలసిన అవసరం లేదు. ఓ సమాజానికి కళ ఎంత అవసరమో ఆ సమాజానికి తెలిస్తే.   

కొన్ని రోజుల క్రితం ఈ చిన్న కథ చదివాను ఒక FB post లో. 

రాతి యుగం నాటి కాలం లో ఇద్దరు తల్లులు మాట్లాడుకుంటున్నారట. మొదటి ఆవిడ 'మా వాడు చాలా బాధ్యత కలవాడు. రోజూ వేటకెళ్లి మా అందరికీ ఆహారం తెస్తాడు .. జీవితానికి కావాల్సిన విద్యలన్నీ నేర్చుకుంటాడు' అంది. రెండో ఆవిడ నిట్టూర్చి 'మా వాడూ ఉన్నాడు .. ఎందుకూ? రోజూ ఆ గుహల్లో కెళ్ళి యేవో పిచ్చి గీతాలు గీస్తూ ఉంటాడు' అని వాపోయిందట. కొన్ని శతాబ్దాలు గడిచాయి. మొదటి ఆవిడ కొడుకు చేసిన పనుల తాలూకు ఏ ఆనవాలూ మిగల్లేదు. కానీ రెండో ఆమె కొడుకు గీసిన 'పిచ్చి గీతలు' మానవ పరిణామక్రమాన్ని అర్ధం చేస్కోవడం లో దోహదపడ్డాయి. 

ఇదే కళ చేసేది. 

Art may not be something you want. It is something you NEED. 

నోబెల్ సాధించాలంటే ఏం చెయ్యాలి?

చిన్నప్పుడు ఓ కార్టూన్ నాకు ఓ గొప్ప విషయాన్ని పరిచయం చేసింది. 

ఆ కార్టూన్ లో ఓ సైంటిస్ట్ కి బండ రాళ్ళు కొట్టే పని చెయ్యవలసి వస్తుంది. మిగిలిన వాళ్ళు రోజులు రోజులు ఒకే బండ రాయిని సుత్తులతో కొట్టి కొట్టి చిన్న చిన్న ముక్కలు చేస్తూ ఉంటారు. ఈ సైంటిస్ట్ మాత్రం ఆ బండ రాతిని అన్ని వైపులా గమనించి, తడిమి దాని సెంటర్ పాయింట్ ని కనుక్కొని దాని మీద సుత్తి తో చిన్నగా తడతాడు. అంతే. అంత పెద్ద బండ రాయి పొడి పొడి అయిపోతుంది! 

నన్ను ఈ కార్టూన్ చాలా ప్రభావితం చేసింది. ఒక పని ని నేను approach చేసే విధమే మార్చేసింది. 

నా అనుభవం ప్రకారం hard work is over-rated అండి. 

కష్టపడటాన్ని ఎందుకో అనవసరంగా glorify చేసేసారు. 

కష్టపడి చదువుకోవాలి. కష్టపడి ఇల్లు కట్టుకోవాలి. కష్టపడి పెళ్లి చేసుకొని కష్టపడి భరించి కష్టపడి షష్టి పూర్తి జరుపుకోవాలి. కష్టపడి పిల్లల్ని పెంచాలి. ఆ పిల్లలకి...  కష్టపడి...  వాళ్ళు కష్టపడే చదువులు చెప్పిస్తే అతి కష్టం మీద ఉద్యోగాలు వస్తాయి. మళ్ళీ కష్టపడి పెళ్లిళ్ళు  చెయ్యాలి. ఎందుకండీ ఇంత కష్టం? 

అంటే చదువుకోవద్దా? ఉద్యోగాలు.. పెళ్లి ... పిల్లలు? 

కష్టపడద్దు అన్నాను కానీ మానెయ్యమనలేదు కదండీ .. కష్టం అనే పదం తో ఇవన్నీ ఎంత ముడిపడిపోయాయి అంటే కష్టపడకపోతే ఈ పనులు అసలు కావు అనే brain-washed స్థితి లో ఉన్నాం అన్న మాట! 

కష్టపడి పనిచేయడానికి వ్యతిరేక పదం .. బద్ధకించడం కాదు .. సులువు గా పనిచెయ్యడం.

Working with EASE  

దీనికి example గా ఓ కథ ఉంది. 

విక్రమార్కుణ్ణి స్వర్గం పిలిపించారట .. ఇద్దరు అప్సరస ల మధ్య ఎవరు గొప్పో తేల్చటానికి. 

అప్పటికి అందరూ వారిని పరీక్షించి .. ఇద్దరూ రూపం లో, నృత్య కళ లో సమానంగా ఉండటం చూసి ఎటూ తేల్చుకోలేకపోయారట. 

విక్రమార్కుడు ఇద్దరినీ పిలిపించి వారి మెడలో పూలమాలలు వేయించి నృత్యం చెయ్యమన్నాడట. 

ఇద్దరు అప్సరసలు గొప్పగా నృత్యం చేశారు. కొన్ని పగళ్లు, కొన్ని రాత్రులు .. అలా చేస్తూనే ఉన్నారట .. ఇద్దరిలో అలుపు కనపడటం లేదు. పోటాపోటీ గా చేస్తూనే ఉన్నారు. కొన్ని రోజుల తర్వాత నృత్య ప్రదర్శన పూర్తయింది. మళ్ళీ చూసే వారికి ఎవరు గొప్పో తెలియలేదు. 

విక్రమార్కుడు మాత్రం వారి మెడలో వేసిన మాలలు తెప్పించుకొని చూశాడట. 

మొదటి అప్సరస మెడలో వేసిన మాల లో పూలు వాడిపోయిఉన్నాయి. రెండో అప్సరస మెడ లోని మాల తాజా గా ఉంది! 

మొదటి అప్సరస ఒత్తిడి కి లోనైంది .. ఆ వేడికి పూలు వాడిపోయాయి. రెండో అప్సరస కి నృత్యం మంచినీళ్ల ప్రాయం .. అందుకనే ఆమె పూలు తాజాగా ఉన్నాయి. కేవలం ఈ ఒక్క తేడా తోనే ఇద్దరి లో 'ఈజ్' తో ఉన్నది ఎవరో నిర్ణయించాడు విక్రమార్కుడు.

ఇది మన జీవితాల కి అన్వయించవచ్చు. అవే పనులు. కానీ ఆ పనులు చేసే విధం లో కొంత మంది మాత్రమే కనబరిచే సరళత్వం.

అయితే మనకి ఏళ్ళ తరబడి చేసిన brain wash ప్రకారం కష్టపడటం నిజాయితీ కి తార్కాణం. అంతే కాదు 'easy come, easy go' లాంటి సామెతల వల్ల సులువు గా వచ్చిన దానికి మనం విలువ ఇవ్వము అనే అభిప్రాయాలు కూడా ఉన్నాయి.  

కానీ ఒక్క సారి చుట్టూ చూడండి .. ప్రకృతి వైపు. 

ప్రకృతి లోనే కష్టం లేదు. గడ్డి కష్టపడి మొలవట్లేదు. నీళ్లు 'నేను కష్టపడి పైకే వెళ్ళాలి' అనుకోవట్లేదు .. సులువుగా పల్లానికే ప్రవహిస్తున్నాయి. చేప పిల్ల ఈదడం కోసం కష్టపడట్లేదు. కోయిల కొన్ని సంవత్సరాలు కష్టపడి సాధన చేసి, ఆడిషన్ గట్రా ఇచ్చి పాటలు పడట్లేదు. వేట సింహానికి క్రీడే కానీ కష్టం కాదు. వేట సింహానికి కష్టమైన నాడు .. ప్రకృతి దాన్ని తనలో కలిపేసుకుంటోంది. 

చీమల్ని, తేనెటీగల్ని చూపించి కష్టపడమంటారు కానీ అసలు అవి కష్టపడట్లేదు .. వాటి పని అవి ఇష్టంగానే చేస్తున్నాయి. అవి ఇష్టంగా చేస్తున్నాయి అని నాకెలా తెలుసంటారా? వాటికి హై బిపి, హైపర్ టెన్షన్, stress వల్ల వచ్చే అనేక వ్యాధులు లేవు కనుక. (ఇంగ్లీష్ లో 'disease' అంటే రోగం. అసలు ఆ పదం ఎలా ఏర్పడింది తెలుసా? Dis -ease ... అంటే 'Ease' లేకపోవడమే.)

కావాలని కష్టపడేది మనిషొక్కడే. 

అది కూడా తనే సృష్టించుకున్న complications కి hard work అనే పేరు పెట్టి. 

సృష్టి లో ఏ పనీ కష్టం కాదు. కానీ అది కష్టంగా మార్చబడుతుంది. కారణాలు కొన్నే ఉంటాయి. 

1. ఇష్టాయిష్టాలు - ఒక పని చెయ్యడం అసలు నాకు ఇష్టం లేదు. మొక్కుబడి గానో, ఇంకో దారి లేకో చేస్తున్నాను. అంతే. ఇంక ఆ పని లో ease చచ్చినా రాదు. ఇష్టమైన పని చేయలేకపోవడం .. చేసే పనిని ఇష్టపడలేకపోవడం  

2. భయం - అసలు నేను ఈ పని చేయగలనా? అని భయపడగానే నా ఆలోచనా సామర్ధ్యం సగానికి సగం తగ్గిపోతుంది. ఇంక పనిని సులువు చేసే ఐడియాలు ఎక్కడి నుంచి వస్తాయి? 

3. Conformism - అందరూ ఆ పని ఎలా చేస్తున్నారో నేను  కూడా ఆ పని అలాగే చెయ్యాలి అనుకోవడం .. నా వ్యక్తిత్వం, నా బలాలు.. ఇవేవీ పట్టించుకోకుండా గుడ్డెద్దు చేలో పడ్డట్టు చేస్కుంటూ పోవడం 

4. ముతక పద్ధతులు - ఈ పని ఎన్నో ఏళ్ళ నుంచి ఇలాగే జరుగుతోంది .. ఇప్పుడు కూడా ఎంత కష్టమైనా ఇలాగే జరగాలి అనుకోవడం ... update చేసుకోకపోవడం. వాటిని పక్కన పెట్టలేని అధైర్యం. 

5. టైం పాస్ - ఇది షాకింగే కానీ నిజం .. ఒక పని సులువు గా అయిపోతే మిగిలిన టైం లో ఏం చెయ్యాలి? అని పని ని కష్టంగా ఉంచుకుంటూ ఉండటం. 

6. ఫలం తీపి - హిందీ లో 'మెహనత్ కా ఫల్ మీఠా హోతా హై' అని సామెత ఉంది కదా .. కష్టపడకపోతే ఆ పండు తియ్యగా ఉండదేమో అని కొంతమంది అనుమానం. కష్టపడిన వాళ్ళకి వచ్చే పేరు రాదేమో అని ఇంకో అనుమానం. 

ఇవి కాక ఈగోలు, పాలిటిక్స్, హిడెన్ అజెండాలు .. పని ని బోల్డు కష్టంగా మార్చేస్తాయి. 

చెయ్యాల్సిన పని లోంచి వీటన్నటిని తీసేస్తే వచ్చేదే EASE. 

పోపెయ్యడం దగ్గర నుంచి పోలవరం ప్రాజెక్టు దాకా ఈ ఫార్ములా ఉపయోగించచ్చు.  

అందరూ కొంచెం కంగారు పడిపోయే పెళ్లి లాంటి తంతులని కొంత  మంది ఈజ్ తో ఎలా చేయగలుగుతున్నారు? మన దేశం లో చాలా కష్టాలకి గురి చేసే కొన్ని పనులు కొన్ని దేశాల్లో ఎందుకంత సులువుగా జరుగుతున్నాయి? 

ఇవి తీసెయ్యడం ఈజీ కాదు అని అనచ్చు. చూసారా? ease ని సాధించడం అంత 'ఈజీ' కాదు ... అసలు ఇదే కష్టమైన మార్గం (ఇలా అంటే అయినా ఈ దారిలోకి వస్తారని ఆశ 😒)

మనందరికీ ఈ సరళత్వం అనే కాన్సెప్ట్ తెలుసు. మనం admire చేసే వ్యక్తుల్లో ఇది ఉండి తీరుతుంది. 

ఆ హీరో ఎంత ఈజ్ తో డాన్స్ చేస్తాడు కదా అంటాం. 

ఎంత పని చేసినా ఆవిడ చిరునవ్వు చెక్కు చెదరదండి అని మెచ్చుకుంటాం. 

రిక్షా తొక్కి చెల్లి పెళ్లి చేద్దామనుకొనే హీరో ని చూసి నవ్వుకుంటాం. 

EFFORTLESS అనే పదాన్ని compliment గా వాడతాం. 

గాలిని బంధించడం, హఠ యోగం, క్రతువులు అంటూ కష్టపడక్కర్లేదు .. 'మాధవా మధుసూదనా అని మనసున తలచిన చాలు గా' అని భగవంతుణ్ణి పొందటానికే  సులువు మార్గం చెప్పేసాడు ప్రహ్లాదుడు! 

మరి ఈజీ అంటే అనీజీ ఎందుకు? 

ఎంత గొప్ప పనైనా ఈ సరళమార్గం లో చెయ్యచ్చు అనటానికి నేను సంధించే ఆఖరి అస్త్రం .. ఈ కింది ఫోటో. 

నోబెల్ సాధించడానికి ఏం చెయ్యాలి?

'కష్ట'పడకూడదు. 

మార్పుమాలక్ష్మి

శ్రావణ మాసం వచ్చేసింది. అన్నీ ఆడాళ్ళ పండగలే. ఆడాళ్ళు బోల్డు బిజీ. చూడటానికి చాలా బాగుంటుంది. 

కొత్త చీరలు, పసుపు పాదాలు, తల్లో పూలు... 

కానీ ఆ కొత్త చీరలు చూసే వాళ్ళకి తెలీవు .. ఎన్ని డిస్కౌంట్లు ఉన్నా బడ్జెట్ లో మంచి చీర తెచ్చుకోవడానికి ఆ అతివ ఎంత కష్టపడిందో. పసుపు పాదాలు చూసే వారికి తెలీదు ... టెయిలర్ల చుట్టూ పీకో, ఫాల్, బ్లౌజ్ కోసం, శ్రావణ మంగళవారాల నోముల కోసం కాళ్లరిగేలా ఆ పడతి ఎలా తిరిగిందో. 

అసలే బిజీ గా ఉన్న ఆడవాళ్ళ కాలెండర్ లో శ్రావణ మాసం ఇంకో హడావుడికారి. 

working women అయినా, house wives అయినా ఈ మాసం చాలా stressful గా ఉంటుంది .. శుక్రవారమే ఇంటెడు పని, ఆరోజే రాని domestic help, పిండి వంటలు, మామూలు పనుల మీద ఈ తమలపాకులు, వక్కలు, పళ్ళు, పూల షాపింగ్, పేరంటాలకి, నోములకి ఎక్కే గడప, దిగే గడప .. పోనీ ఓపిక లేక ఏదైనా తక్కువ చేస్తే గిల్టీ ఫీలింగ్ .. 

అయినా ఇష్టం గా చేసేది కష్టంగా అనిపించదు అనుకోండి. పైగా ఈ నెల చేసుకొనే వ్రతాలు,  పూజలు,నోములు అన్నీ వారి 'సౌభాగ్యం' ఉరఫ్ 'అత్తారింటి మేలు/భర్త ఆయురారోగ్య ఐశ్వర్యాలు/ముత్తయిదువతనం' మీద ఆధారపడి ఉన్నాయి మరి!   

అదేంటమ్మాయ్? భర్త, అత్తమామల బాగు కన్నా ఇంకా ఆడదానికి ఏం కావాలి అని అడిగే వారు ఇక్కడే చదవడం ఆపేయచ్చు. 

ఇంకా చదువుతున్నారా? Good. 

ముందుగా నేను clarify చేయాల్సినది ఏమిటంటే ... నాకు మన సంప్రదాయాల పట్ల అగౌరవం లేదు. మన సంస్కృతి అంటే చులకన భావం కూడా లేదు. 

కాలాల మార్పును, సాంఘిక అవసరాలను అందంగా పండగల్లో ఇమిడ్చిన సంస్కృతి మనది. మన సాంప్రదాయాల్లో కొన్నిటి అర్ధం తెలుసుకుంటే మన పెద్దవాళ్ళ మీద గౌరవం కలుగుతుంది.

ఈ గౌరవం తో వీటన్నిటినీ నేను పాటించాను... అమ్మ కి assistant గా. 

ముత్తయిదువ పాదాలకి పసుపు రాసే అప్పుడు ఏ భాగమూ పసుపు అంటకుండా ఉండకూడదు ... మడమలు, కాలి వేళ్ళ మధ్య, కాలి గోళ్ళ అంచులు .. ఏదీ మిస్ అవ్వకుండా పసుపు రాయాలి. కుంకుమ మొత్తెయ్యకూడదు .. అందంగా పెట్టాలి. చూపుడు వేలు ఉపయోగించకూడదు. శ్రావణ మాసం మరీ ముఖ్యంగా ఇంట్లో ఏదో ఒక పండు ఉంచుకోవాలి ... ముత్తైదువులు వస్తే బొట్టు పెట్టి పండు ఇవ్వకుండా పంపకూడదు. శ్రావణ శుక్రవారాలు పొద్దున్నే లేవాలి. తలంటు పోసుకోవాలి. అసుర సంధ్య వేళ ఇంట్లో దీపం ఉండాలి.  నోములు, వ్రతాల్లో పాల్గొన్నాను కూడా. 

అలా దగ్గర నుంచి చూసాకే కొన్ని ఆలోచనలు కలిగాయి. 

ఈ శ్రావణ మాసం నోములు, వ్రతాలు  ఇత్యాదివి 'ఆడవారు - పెళ్లి' .. ఈ సంబంధం లో నే నడుస్తాయి. 

పెళ్లి కాని ఆడపిల్లలు మంచి భర్త రావడానికి, పెళ్లయ్యాక అంతా బాగుండటానికి ఈ నోములు పడతారు (దీనికి మూల-ఆలోచన (దుష్ట సమాసం లా ఉంది) .. పెళ్లికాని పిల్లలు అందరి కళ్ళల్లో పడి మంచి సంబంధాలు రావాలి అని కదా .. అందుకే వారు పసుపు ఎట్లా రాస్తారో, కుంకుమ ఎట్లా పెడతారో, విస్తరాకు లో ఉప్పు ఎంత వడ్డిస్తారో అనే విషయాల మీద వారిని పెద్ద ముత్తైదువ లు judge చేసి సంబంధాలు చెప్తారు (దుష్ట సమాజం లా ఉంది)

పెళ్లి అయిన ఆడవారేమో ఇంతకు ముందు చెప్పినట్టు గా పెళ్లి-centric ప్రపంచాన్ని పదిలంగా ఉంచుకునేందుకు చేస్తారు ఈ పూజలని. 

అవునూ .. చేస్తారు .. ఇంతకీ నీ ప్రాబ్లమ్ ఏంటి? అని అడిగితే .. the following is my problem. 

సాంఘిక అవసరాలని బట్టీ ఏర్పడిన పండగలు ఆ అవసరాలు మారినప్పుడు మారాలి. 

పెళ్లి విషయానికొస్తే .. పెళ్లి చేసుకొనే ఉద్దేశ్యం లేని ఆడవారు, ఉద్దేశం ఉన్నా అవ్వని వాళ్ళు, divorcees, ముత్తయిదువలు కాని వారు .. వీళ్ళకి ఈ మాసం ఓ ఇబ్బందికరమైన సమయం. 

(ఒకప్పటి కంటే widows పట్ల మన సమాజం ప్రవర్తన మారింది. కానీ ఇప్పటికీ ఆడవారికి ఏర్పరిచిన hierarchy లో మొదటి స్థానం ముత్తైదువులదే. అంటే కేవలం భర్త బ్రతికి ఉండటమే ఆడవారి స్థానాన్ని నిర్ణయిస్తుంది. జీవన్మరణాలు are just a matter of chance కదా?

అలాగే పెరుగుతున్న divorces కి కారణం ఆడవారిలో సహనం, compromise అయ్యే తత్వం తగ్గుతూ ఉండటమే అన్న అభిప్రాయం ఉంది. నా అభిప్రాయం అడిగితే అసలు మనకి ఒకరి డివోర్స్ మీద అభిప్రాయం ఉండకూడదు అంటాను నేను. భార్యాభర్తలు పక్కపక్క నుంచుంటే వారి మధ్య నుంచి నడవకూడదు అంటారు మన పెద్దవాళ్ళు. మరి అంత close relationship లో మన అభిప్రాయాన్ని మాత్రం ఎందుకు దూర్చడం?) 

అదీ కాక ఆడవారి evolution లో ఇది చాలా ముఖ్యమైన టైం. మన చుట్టూ జరుగుతున్న ఉద్యమాలని చూస్తే తెలుస్తోందిది. అసలు మనతో మనమే చెప్పుకోడానికి భయపడే ఎన్నో విషయాలు social media లో షేర్ చేసుకోబడుతున్నాయి. అవి చదివి ...మనం ఒక్కరమే కాము అన్నమాట! అని తెలుస్తోంది. 

ఇప్పుడు పెళ్లి ఆడపిల్లల లైఫ్ గోల్స్ లో ఒకటి మాత్రమే. ఇప్పుడు ఆడవాళ్ళకి తానెవరో, తనకి ఏం కావాలో తెలుసుకోవడం  చాలా ముఖ్యం. ఆడవారి ఆరోగ్యం ఇప్పుడు చాలా challenges ని ఎదుర్కుంటోంది. వీటన్నిటి గురించి ఆడవాళ్ళే తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. మాట్లాడుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. వేదికల మీద కాదు ... చర్చా కార్యక్రమాల్లో కాదు ... డిబేట్ల లో కాదు .. చాలా ఆప్యాయంగా, ప్రేమ గా , understanding గా .. మనలో మనమే .. పేరంటాళ్లలో కబుర్లు చెప్పుకుంటాం చూడండి .. అలా అన్నమాట. 

ఇప్పుడు మీకు Bechdel Test గురించి చెప్పాలి. (బెక్ డెల్ టెస్ట్) 

సాధారణంగా ఈ టెస్ట్ సినిమాల కి అప్లై చేస్తారు. 

ఈ టెస్ట్ పాసవ్వాలంటే ఓ సినిమా లో ఈ మూడు విషయాలు ఉండాలి. 

1. సినిమాలో కనీసం రెండు స్త్రీ పాత్రలు ఉండాలి 

2. ఆ స్త్రీ పాత్రలు ఒకరితో ఒకరు మాట్లాడుకోవాలి 

3. వారు మాట్లాడుకొనే టాపిక్ మగాడి గురించి అయ్యుండకూడదు ...

సినిమాలలో స్త్రీ పాత్రల చిత్రణలో వెలితి ని ఈ టెస్ట్ ఎత్తి చూపించింది. రెండు కూడా స్త్రీ పాత్రలు లేని సినిమాలు ఉన్నాయని తెలిసింది .. ఆ పాత్రలు అసలు ఒకరి తో ఒకరు మాట్లాడుకొనే situations రాయబడలేదు, తీయబడలేదు అని తెలిసింది. పోనీ మాట్లాడుకున్నా - మగాడి గురించే మాట్లాడుకొనేలానే ఎక్కువ ఉంటాయి ఆ సీన్లు అని తెలిసింది. 

సినిమాల సంగతి వదిలేయండి. 

ఆడవారి గా మన రోజూ జీవితం లో... ముఖ్యంగా శ్రావణ మాసానికి ఈ టెస్ట్ ని అప్లై చేస్తే ఏం తెలుస్తుంది? 

పెళ్లి ని equation లోంచి తీసేస్తే ఆడవారి విలువ ఎంత? ఆడవారి ఆరోగ్యం, వారి personal goals, ambitions, వారి సర్వతోముఖాభివృద్ధి ... ఇలాంటి టాపిక్స్ కి  సమయం, సందర్భం ఏది? మారుతున్న సామాజిక పరిస్థితుల లో వాయినాలు. తాంబూలాలు ఎవరికి ఇవ్వాలో, పేరంటాలకి ఎవర్ని పిలవాలో ఎలా నిర్ణయించాలి? 

కొన్ని చోట్ల మారాం మనం. 

కాలి బొటన వేళ్ల కి పసుపు రాస్తే చాలు ఇప్పుడు. (సంప్రదాయాలు మర్చిపోతున్నామని నిట్టూర్చక్కర్లేదు ... ఐదు వేల రూపాయల ఉప్పాడ చీర కట్టుకున్నప్పుడు తెలుస్తుంది .. ఈ మార్పు చీర కి పసుపు అంటకుండా ఎలా ఉపయోగపడుతుందో. మరక కన్నా మార్పు మంచిది!)

కొంగున కట్టుకొచ్చే శనగలకి ఇప్పుడు కవర్లు ఇస్తున్నారు.  

శ్రావణ మాసం అంతా కేజీలు కేజీలు నిలవయిపోయే శనగల తో వడ, సుండల్ వంటి traditional వంటలే కాదు పంజాబీ ఛోలే, చనా మసాలా, ఫలాఫల్, చనా పులావు వంటి కొత్త వంటలు కూడా చేసుకుంటున్నారు. 

'శీఘ్రమేవ కళ్యాణ ప్రాప్తిరస్తు' నుంచి ఆశీర్వచనాలు 'ఇష్టకామ్యార్ధసిద్ధిరస్తు' కి మారుతున్నాయి. 

ఇవి చాలా మంచి పరిణామాలు. (ముఖ్యంగా శనగలు ... ఇంతకు ముందు అవే అవే తిని ఒకటే బోరు)  

మన జీవితం నాణ్యత ను పెంచే ఏ విషయాన్నైనా ఐశ్వర్యం గా కొలవడం మన అలవాటు. అష్టలక్ష్ములు అలాగే కదా ఏర్పడ్డారు ... ధనం, ధాన్యం, సంతానం, ధైర్యం... ఇలా.

అలాంటప్పుడు మార్పు ని కూడా మనం ఐశ్వర్యం గా పరిగణించాలి.

మన పండగలు, సంప్రదాయాలు, సంస్కృతి మన తో పాటే .. relevance కోల్పోకుండా సాగాలి అంటే .. ఈ శ్రావణ మాసం మార్పుమాలక్ష్మి ని కూడా బొట్టెట్టి పిలవాలి. 

'ఫ్రెలసీ'

ఫ్రెండ్షిప్ డే అయింది కదా కొన్ని రోజుల క్రితం ... 

అసలు ఈ ఫ్రెండ్షిప్ డే ఎందుకొచ్చింది లాంటివి నేను చెప్పాల్సిన అవసరం లేదు .. 

ఇక్కడ చదువుకోవచ్చు ... 

ప్రతి 'రోజు' లాగానే ఎఫ్ ఎం రేడియోల ప్రోగ్రామ్స్..... మాల్స్ లో డిస్కౌంట్స్, వాట్సాప్ లో అవే అవే మెసేజులు ... ఈ టాపిక్ మీద సినిమాల్లో అవే అవే పాటలు ....  సెలెబ్రిటీ స్నేహాల మీద ఆర్టికల్స్ ... 

 ఇంకో వైపు 'ఈ దినాలు ఏవిటండీ?' అంటూ అవే అవే వాపోవడాలు ... 

అందుకే 'హ్యాపీ ఫ్రెండ్షిప్ డే' లోంచి 'డే' తీసేస్తున్నాను నేను .. 

హ్యాపీ ఫ్రెండ్షిప్ గురించి మాత్రం మాట్లాడుకుందాం 

ఫ్రెండ్షిప్ కి హ్యాపీ గా ఉండే అవకాశాలు ఎక్కువ. ఎందుకంటే ఇక్కడ అడుగడుగునా స్వేఛ్చ ఉంది. (ఈ గూగుల్ లో చ కి ఛ వత్తు ఇచ్చుకునే స్వేఛ్చ మాత్రం లేదు 😞)  

1. స్నేహితుడ్ని ఎంచుకోవడం లో స్వేఛ్చ.. (బలవంతంగా మన మీద పడేసిన రక్తసంబంధాల్లా కాక) 

2. ఆ స్నేహం ఎలా ఉండాలో నిర్ణయించుకునే స్వేఛ్చ ... (మా మావయ్య ఫ్రెండ్ ఆదివారాలు ఇంటి కొచ్చి ఒక్క మాట మాట్లాడకుండా న్యూస్ పేపర్ మొత్తం చదువుకుని, కాఫీ తాగి వెళ్ళిపోయేవారు. ఇది వాళ్ళ ఫ్రెండ్షిప్.)

3. Quantity లో స్వేఛ్చ .... ఒకే సారి ఎంత మంది ఉన్నా 'యారో( కా యార్' అని పొగుడుతారు. ఒకరి తర్వాత ఒకరు అయినా ఎక్కువ మంది boy friends/girl friends ఉన్న వాళ్ళకి, ఇద్దరు భార్యలు ఉన్న వాళ్ళకి, ఎక్కువ మంది పిల్లల్ని కనేసిన వాళ్ళకి ఈ అదృష్టం లేదు కదా ..   

4. ఒక స్నేహం టైం అయిపోయినప్పుడు చాలా అందంగా ఫేడ్ అవుట్ అయిపోతుంది ... పాటల్లో చివరి లైన్ లా గా ... స్కూల్ ఫ్రెండ్స్ తో 'టచ్' పోతుంది ... ఊరు మారిపోయినప్పుడు మాంఛి farewell party తో end అవుతుంది. Divorce లాంటి painful process లు ఉండవు. అలాగే తల్లిదండ్రుల నుంచి విడిపోయినప్పుడు ఉండే societal judgments ఉండవు. 

ఈ వదిలేయబడ్డ ex-స్నేహితులు కూడా వదిలేయబడ్డ ప్రేమికుల్లాగా కాక హుందాగా ప్రవర్తిస్తారు ... ఫ్రెండ్ వదిలేసిన వాడు దేవదాసు అవ్వడం అరుదు. ఇంటి బయట నుంచొని హంగామా చేయడం ఇంకా అరుదు. ఫ్రెండ్షిప్ కి ఒప్పుకోకపోతే యాసిడ్ పోయాడాల్లాంటివి అరుదారుదు. (ఇది నేను కనిపెట్టిన పదం). 

ముగింపు కూడా అందంగా ఉండే బంధం ఇది! 

కానీ నేను కూడా ఎఫెమ్, మాల్స్, వాట్సాప్ చేసే తప్పే చేస్తున్నాను .. 

నేను కూడా 'స్నేహబంధమూ ... ఎంత  మధురమూ' 'స్నేహమేరా జీవితం .. స్నేహమేరా శాశ్వతం' అని ప్రతి సంవత్సరం వేసే పాటలే పాడుతూ, పిజ్జా హట్  లో ఫ్రెండ్షిప్ డే స్పెషల్ డిస్కౌంట్ లో ఒకటికి రెండో పిజ్జా తింటూ, మళ్ళీ ఇద్దరు సినీ తారల మధ్య ఫ్రెండ్షిప్ మీద రాసిన ఆర్టికల్ చదువుతూ కూర్చుంటే friendship లో complications గురించి ఎవరు మాట్లాడతారు? 

అవును, ఫ్రెండ్షిప్ లో complications ఉంటాయి. 

అందులో నాకు తెలిసి జెలసీ ఒకటి ... ఫ్రెండ్స్ మధ్య జెలసీ కి నేను 'ఫ్రెలసీ' అని పేరు పెట్టాను. 

ఇది చాలా కామన్. దీని గురించి మాట్లాడకపోవడం కూడా అంతే కామన్. 

ఇది కామన్ కాబట్టి మాట్లాడకుండా ఉంటారు అనేది నిజం కాదు. జెలస్ ఫీలయినందుకు గిల్టీ ఫీలయ్యి మాట్లాడకుండా ఉంటారు అనుకుంటాను. 

నా ఫ్రెండ్ మీద నేను అసూయ చెందాలి అని ఎవరూ ప్లాన్ చేసుకోరు. కానీ కొన్ని పరిస్థితుల వల్ల అలా జరుగుతూ ఉంటుంది. 

మన ఫ్రెండ్ ఏదైనా గొప్పది సాధిస్తే చాలా ఆనందంగా ఫీలవుతాం. 

కానీ అదే మీరు కూడా సాధించాలని చాలా ఏళ్ళు గా కృషి చేస్తూ అది మీకు అందకుండా మీ ఫ్రెండ్ కి అందేసినప్పుడు ... అప్పుడు అసూయ కలుగుతుంది. 

మన తో ఉన్న వాళ్ళు మన ఫ్రెండ్ ని పొగిడితే కొంచెం గర్వంగా అనిపించినా, కొంచెం అసూయ కూడా కలుగుతుంది.  

ఒక్కో సారి ఈ అసూయ కి కారణం కూడా అక్కర్లేదు. 

ఒకవేళ ఈ అసూయ కలగకపోతే మంచిదే. 

కానీ కలగటం లో అసహజం ఏమి లేదు. సొంత అక్కా చెల్లెళ్ళ మధ్యా, అన్నదమ్ముల మధ్యా కూడా ఇలాంటివి కలుగుతాయి కదా. 

అంత మాత్రాన మన స్నేహితుడి మీద మన కి ప్రేమ తగ్గిపోయినట్టు కాదు.

అసూయ కి పెట్టింది పేరైన దుర్యోధనుడు కర్ణుడి పట్ల ఎంత మంచి ఫ్రెండ్ గా ఉన్నాడో చూడండి ... ఇద్దరూ దారుణంగా చచ్చిపోయారనుకోండి .. (bad example 🙊) 

General గా సినిమాల్లో ఈ అసూయ చెందిన ఫ్రెండ్స్ ని విలన్ల పక్కన చేరి హీరో కి వెన్ను పోటు పొడిచే వారి  గా చూపిస్తారు..  పెద్ద మనసున్న హీరో వాళ్ళ దగ్గరకు వెళ్లి తన వల్ల కలిగిన అసూయ కి క్షమాపణ చెప్పుకున్నా వాళ్ళు కరగరు... పాపం హీరో అయిష్టంగా వాళ్ళని చంపాల్సి వస్తుంది (కొన్ని సినిమాల్లో మారినట్టు కూడా చూపించారు లెండి) 

సినిమా లో చూపిస్తే చూపించారు కానీ అసూయ చెందగానే నెగటివ్ క్యారెక్టర్ గా మనని మనం మాత్రం చూసుకోకూడదు అని నా అభిప్రాయం. 

అసూయ కలిగింది. దానితో మనం ఏం చేస్తాం అన్నదే ముఖ్యం. 

నేను మనిషినే కదా అని నవ్వుకొని ఆ ఫీలింగ్ ని పట్టించుకోకపోతే దానిలోంచి పవర్ తీసేసిన వాళ్ళం అవుతాం. 

ఎవరి వల్ల అసూయ కలిగిందో వాళ్ళని ఏదో ఒకటి అంటే కసి తీరుతుంది అంటే .. ముందు ఆ 'కసి' అనే ఫీలింగ్ పోయే వరకూ ఆ వ్యక్తి ని కలవకపోవటమే బెటర్. 

'అసలు ఈ అసూయ ని నేను ignore చెయ్యలేక పోతున్నాను' అంటే మీరు ఆ స్నేహం నుంచి తప్పుకోవడమే మంచిది. 

మీ లో అనుక్షణం అసూయ ని కలిగించే స్నేహం మీకెందుకు? అలాగే అసూయ నిండిన ఫ్రెండ్ మీ స్నేహితుడికి ఎందుకు? 

కానీ ఒక్క విషయం. 

అసలు మీలో ఎటువంటి అసూయ కలిగించని ఫ్రెండ్ ఎందుకు? మిమ్మల్ని challenge చెయ్యని బంధాలు ఎందుకు? తను లక్ష్యాలు సాధిస్తూ మిమ్మల్ని కూడా ఘనకార్యాలు చెయ్యమని చెప్పకనే చెప్పే ఫ్రెండ్ కన్నా ఇంకేం కావాలి? 

అంటే స్నేహం లో ఇంకో స్వేఛ్చ కూడా ఉంది .. 

అసూయ పడే స్వేఛ్చ! 

నేను రాసిన ఓ ఉర్దూ ఘజల్

నాకు ఘజల్స్ అంటే చాలా ఇష్టం.  

నాకు సంగీతం ఎంత ఇష్టమో సాహిత్యం అంత ఇష్టం ... అందుకే ఈ ప్రక్రియ అంటే అంత అనుబంధం ఏర్పడింది. 

మొహసిన్ నఖ్వీ , గాలిబ్, నాసిర్ కాజ్మి ఇలాంటి ఉర్దూ కవులు రాసిన పదాలకి ... జగ్జీత్ సింగ్, గులాం అలీ, మెహదీ హాసన్ వంటి వారి స్వరాలు, గళాలు తోడైనప్పుడు ఒక అందమైన ఘజల్ పుడుతుంది 

(ఈ కింది ఘజల్స్ మీద క్లిక్ చేస్తే యూట్యూబ్ కి వెళ్ళచ్చు )

దిల్ ధడక్ నే కా సబబ్ యాద్ ఆయా .. 
వొ తేరి యాద్ థీ .. అబ్ యాద్ ఆయా 

రంజిష్ హీ సహీ ... దిల్ హీ దుఖానే కేలియే ఆ ... ఆ ఫిర్ సే ముఝే ఛోడ్ కే జానే కేలియే ఆ .

తుమ్ నహీ ... ఘమ్ నహీ .. షరాబ్ నహీ ... ఏసి తన్ హాయి కా జవాబ్ నహీ ... 


వివిధ భారతి లో అప్పుడప్పుడూ ఘజల్స్ వినిపిస్తూ ఉంటారు ..  అలా surprise గా దొరికిన ఒక rare ఘజల్ .. రూపా గాంగూలి పాడిన 'తేరే కరీబ్ ఆకే .. బడీ ఉల్ఝనో( మే హూ .. మే దుష్మనో మే హూ కే తేరే దోస్తో మే హూ' అనే ఘజల్! 

ఘజల్ అంటే చేతిలో మందు సీసా ఉండాల్సిందే అంటే నేను ఒప్పుకోను 

ఘజలే ఒక మందు సీసా 😉😉

అన్ని ఘజల్స్ విరహం, రాతి గుండె ప్రేయసి, ఒంటరి తనం, మోస పోవటం .. ఇలాంటి వాటి చుట్టూనే ఉండవు .. కొన్ని కొన్ని సమాజం పోకడల్ని సున్నితంగా గుచ్చుతాయి .. కొన్ని జీవితం లోని అందాన్ని ఆస్వాదించమంటాయి .. కొన్ని 'నీకేమిటోయ్ .. నువ్వు గొప్పవాడివి' అని కూడా motivate చేస్తాయి. 

ఘజల్స్ లో ఉపమానాలు, అతిశయోక్తులు, ప్రాసలు ... భలే ఉంటాయి 

ఇంక నా ఘజల్ విషయానికి వస్తే ... ఇది ఈ మధ్యే రాసాను 

ప్రేమ లో స్వార్ధం ఉండదు .. త్యాగం తప్ప అంటారు కదా .. 

కానీ త్యాగం చేసే ముందు .. ఒక stage ఉంటుంది .. ప్రేమ లో. 

ఎందుకు ఆ ప్రేమ నా సొంతం కాకూడదు? ఏ? నేనేం తక్కువ? అని అడిగే ego hurt అయిన ప్రేమ అది. 

ఇంకా త్యాగం చేసేంత పరిణితి రాని ప్రేమ అది 

ఇంకా ఆశలు వదులుకొని ప్రేమ అది  

అలాంటి ప్రేమ గురించి ఉంటుంది నా ఈ ఘజల్ - 'అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై'   


Urdu Ghazal in Telugu text: 

అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  
అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  

అభీ యే నహీ కహా జాతా కె ... జావ్ ఖుష్ రహో 
అభీ యే నహీ సహా జాతా కె .. జాకే తుమ్ ఖుష్ రహో 
అభీ దిల్ - ఏ - నా(దా ( కో  సంఝానా హై 
కె కుర్బానీ మొహబ్బత్ కా ఫర్జ్ హై 

అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  
అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  

 బొహత్ సారీ ఖుషియా( దీ హై తూనే ముఝే ... బొహత్ సారె ఘమ్ భీ 
మైనే తుఝే ఓర్ తూనే ముఝే సంఝా ... కుచ్ జ్యాదా భీ కుచ్ కమ్ భీ 
యాదో ( కా వాదో ( కా బాతో ( కా రాతో ( కా 
తుఝే చుకానే కర్జ్ హై 

అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  
అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  

కుచ్ మొహబ్బతే( హారే హువే .. జిన్ పే లాచారీ కా కఫన్ హై 

కుచ్ మొహబ్బతే( ఐసి భీ... జో సంగె మర్ మర్ మే దఫన్ హై 

ఇష్క్ కె అబ్ర్ కో సబ్ర్ కా హవా దేనా 

కుచ్ హీ మొహబ్బతో ( కా తర్జ్ హై 

అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  
అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  

నిభాకే దేఖా భులాకే భీ ... పాస్ రెహ్కే దేఖా దూర్ జాకే భీ 

సెహ్ కె దేఖా కెహ్ కె భీ ... తైర్ కె దేఖా బెహ్ కె భీ 

యే ఇష్క్ భీ కైసా 

బిన్ దవా -ఎ - మర్జ్ హై 

అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  
అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  

యే ఇష్క్ ముఝే నహి ( ఛోడ్తా ... మేఁ తుఝే నహి ( ఛోడ్తా

తుమ్ భీ కహా కమ్ హో ... తూ భీ తో జిద్ నహి( ఛోడ్తా

తుమ్ మేఁ ఔర్ ప్యార్ .... సబ్కో అప్నే ఆప్ సే గర్జ్ హై 

తభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  
అభీ తో యే ప్యార్ ఖుద్ గర్జ్ హై  

English Text: 

Abhi tho ye pyaar khudgarz hai
Abhi tho ye pyaar khudgarz hai

Abhi ye nahin kahaa jaatha ke 'jaao, khush raho'
Abhi ye nahin sahaa jaatha ke jaake tum khush raho 
Abhi dil-e-naadaa ko samjhaanaa hai
Ke qurbani mohabbat ka farz hai 

Abhi tho ye pyaar khudgarz hai
Abhi tho ye pyaar khudgarz hai

Bahut saari khushiyaa dee hain tumne mujhe
Bahut saare ghum bhi
Maine tujhe aur tune mujhe samjhaa
Kuch zyaada bhi aur kuch kam bhi 
Yaadon kaa.. vaadon kaa.. baathon kaa... raathon kaa.. 
Tumhe chukaane karz hai

Abhi tho ye pyaar khudgarz hai
Abhi tho ye pyaar khudgarz hai

Kuch mohabbatein haare huey... jinpe laachaari ka kaphan hai
Kuch mohabbatein aisi bhi ... jo sang-e-marmar main daphan hai
Ishq ke abr ko sabr kaa hawaa denaa
Kuch hi mohabbathon ka tarz hai

Abhi tho ye pyaar khudgarz hai
Abhi tho ye pyaar khudgarz hai

Nibhaake dekha bhulaake bhi... paas rehke dekha door jaake bhi
Sehke dekha kehke bhi... thair ke dekha behke bhi 
Ye ishq bhi kaisa bin-dawa-e-marz hai

Abhi tho ye pyaar khudgarz hai
Abhi tho ye pyaar khudgarz hai

Ye ishq mujhe nahin chodtha .. main tujhe nahin chodtha
Tu bhi kaha kam ho... tu bhi tho zidd nahin chodtha
Tum, main aur pyaar... sab ko apne aap se garz hain

Tabhi tho ye pyaar khudgarz hai
Abhi tho ye pyaar khudgarz hai

Telugu translation: 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే

'వెళ్ళు .. ఆనందంగా ఉండు' అని ఇంకా అనలేను 

నువ్వు వెళ్ళి ఆనందంగా ఉంటే తట్టుకోలేను 

ఇంకా ఈ అమాయకమైన మనసు కి చెప్పాలి 

త్యాగం చేయడమే ప్రేమ కర్తవ్యం అని 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే

చాలా ఆనందాలని ఇచ్చావు నువ్వు నాకు ... చాలా బాధల్ని కూడా 

నువ్వు నన్ను .. నేను నిన్ను అర్ధం చేసుకున్నాం ... కొద్దో గొప్పో 

జ్ఞాపకాల, ప్రమాణాల, మాటల, రాత్రుల 

ఋణం ఇంకా తీర్చుకోవాలి నువ్వు 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే

కొన్ని ప్రేమలు ఓడి పోయి శవాల్లా పడున్నాయి 

కొన్ని ప్రేమలు పాల రాతిలో పూడ్చబడి ఉన్నాయి 

ప్రేమ అనే మేఘానికి ఓర్పు అనే గాలి ని జత చేయడం 

కొన్ని ప్రేమలకే చెల్లిందేమో 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే

నిభాయించి చూసా మర్చిపోయి చూసా .. నీ తో ఉంది చూసా నీకు దూరం వెళ్లి చూసా 

భరించి చూసా .. వచించి చూసా ... ఎదురీది చూసా .. తేలి కూడా  

ఈ ప్రేమ ఎంతైనా 

మందులేని జబ్బు కదా 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే

ఈ ప్రేమ నన్ను విడువదు ... నేను నిన్ను వదలను 

నువ్వు కూడా తక్కువ కాదు కదా .. నువ్వు పట్టు విడువవు 

నువ్వు, నేను, ప్రేమ .. 

మన ముగ్గురం ముగ్గురమే 

అందుకే.. .  

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే 

ఇంకా ఈ ప్రేమ స్వార్ధమైనదే