సప్తపది

ఇంటర్నెట్ లో చూసిన ఓ పోస్ట్ కి నా లో కదిలిన ఆలోచనలే ఈ పోస్టు… ఆ పోస్టు లో ఇలా రాసుంది

"Before you get married... discuss bills, parenting styles, credit, debt, religion, how to deal with family, what beliefs will be instilled in your children, childhood traumas, sexual expectations, partner expectations, financial expectations, family health history, mental health history, bucket list, dream home, careers and education, political views and whatever else comes to mind. Love alone is not enough"

పెళ్ళవ్వక ముందు 'అన్నీ' మాట్లాడుకోవాలి అంటారు కానీ ఇంత స్పష్టంగా ఆ 'అన్నీ' ఏంటో ఎవరూ చెప్పలేదు కదా. 

కొన్నేళ్ల క్రితం అసలు ఈ ఆలోచనే సాధ్యం కాదు. కట్నాలు/కన్యా శుల్కాలూ, ఆస్తి కాపాడుకోవడానికి చేసే మేనరికాలు, మగవాడి జీవితానికి ఓ సపోర్టింగ్ క్యారెక్టర్ ని అతికించి 'పెళ్ళి' అని పేరు పెట్టే సంప్రదాయాల మధ్య ఈ ప్రశ్నలు అడిగే చోటెక్కడిది? ‘వంద అబద్ధాలు ఆడైనా పెళ్ళి చేసెయ్యాలి’ అనే వాడుక ఉన్న సంస్కృతి లో ఇంత నిజాయితీ గా మాట్లాడుకోడానికి అవకాశం ఎక్కడ? అప్పుడు పెళ్ళి నుంచి బైటికి రావటం సులభం కాదు కదా... ఊహాతీతం. అందుకే ఇలాంటి వాడుకలు వచ్చాయి అనుకుంటాను. ఈ వంద అబద్ధాల బారిన పడి పెళ్ళి తర్వాత ఎంత మంది మనసు చంపుకొని రాజీ పడిపోలేదూ?

ఇప్పుడు వివాహ వ్యవస్థ అలా లేదు. చాలా పోరాటాల తర్వాత వివాహం ముఖ్యోద్దేశం లో భారీ మార్పులు వచ్చాయి. చదువుకుని సంపాదించుకొనే అమ్మాయి/అబ్బాయి కి కేవలం జీవితం లో తోడు కోసం, ఓ కుటుంబం ఏర్పడటం కోసమే పెళ్ళి అవసరం ఇప్పుడు. మగవారికి పని మనిషి/వంట మనిషి స్థానం లో, ఆడవారికి ఏ టీ ఎమ్ గా మగవారు ఇప్పుడు అవసరం లేదు. గత కొన్ని సంవత్సరాలు గా వివాహ వ్యవస్థ లో వచ్చిన మంచి సంస్కరణ ఇది.

ఈ తరుణం లో ఇప్పుడు వివాహానికి సిద్ధపడుతున్న ఆడవారికి మగవారికి ఎంతో గైడెన్స్ అవసరం. ఎందుకంటే ఇప్పటి వరకూ ఉన్న అనుభవాలూ, ఇన్ఫర్మేషన్ పాతబడిపోయాయి. ఇప్పుడు అమ్మాయిని కానీ అబ్బాయి ని కానీ 'ఓర్పు వహించు' అనలేం. 'కాంప్రమైజ్' అనే మాట వింటేనే చిర్రెత్తుకొచ్చేస్తుంది ఈ తరానికి .. తమ తల్లిదండ్రుల ని, చుట్టుపక్కల దాంపత్య జీవితాలని దగ్గరగా చూస్తూ పెరిగిన వీళ్ళకి  ఓ అభిప్రాయం ఏర్పడిపోయింది. తమ ముందు తరాల వారు పడిన బాధ ఇంక మేము పడం అని. 

అయితే ఇక్కడ ఆశ్చర్యం ఏంటంటే.. ఇన్ని సమస్యలున్నా మన వివాహ వ్యవస్థ ఇంకా నిలబడి ఉంది. దానికి కొన్ని కారణాలు ఉన్నాయి.

దీని గురించి 'ప్రియమైన ఆవార్ గీ' https://udayini.com/2025/05/15/priyamaina-avargi/లో నేను ఇలా రాసాను

"ప్రేమ లోని మృగత్వాన్ని మచ్చిక చేసుకొని తమ అధీనం లో కి తెచ్చుకోవడమే పెళ్ళి అనే పద్ధతి కి నాంది ఏమో? అలాగే వదిలేస్తే ప్రేమ ఓ అడవి జంతువు. వావివరసలు, సమయాసమయాలూ, హద్దులూ ఏవీ తెలీని ఓ విశృంఖల శక్తి. దాని మెడకో బరువు, ముక్కుకో తాడూ వేసి ఓ జత ని వెదికి … ఇద్దరూ ఏదైనా పనికొచ్చేది చెయ్యండని సంసారవ్యవసాయం లో కి దింపారేమో పెద్దవాళ్ళు. ఇదిగో … వీడ్ని ప్రేమించచ్చు. వీడు నీ కుటుంబానికి కూడా నచ్చాడు. వీడి తో నువ్వు ఏ హద్దూ పెట్టుకోక్కర్లేదు. వీడి తో నీ ప్రేమ కి ఓ గమ్యం ఉంది. అది పిల్లలైనా, ఇద్దరికీ సమానంగా ఉన్న ఆశయాలైనా. ఇలా పెళ్ళి ని డిజైన్ చేశారేమో."

ఐడియల్ గా పెళ్ళి చాలా మంచి అరేంజ్మెంట్. ఓ జంట కి సెక్యూరిటీ - ఆస్తి పాస్తుల విషయాలలో, శారీరక సంబంధాల విషయం లో, దైనందిన జీవితాన్ని సాఫీ గా గడిపే విషయం లో, సంతానాన్ని కని పెంచే విషయం లో... ఇలా. మళ్ళీ ఆ సంతానానికి కూడా అన్ని విధాలు గా భద్రత కల్పిస్తుంది ఈ వ్యవస్థ.

మనుషుల మనస్తత్వాలలో, కుసంస్కృతుల్లో సమస్యల వల్ల ఇంత మంచి వ్యవస్థ కి  చెడ్డ పేరొచ్చేసింది. జగ్గీ వాసుదేవ్ గారు అన్నారు.. వివాహానికి ప్రత్యామ్నాయం చూపెట్టండి.. అది దీనికంటే బాగుంటే ఇది తీసెయ్యండి అని. ఈ వ్యవస్థ ని సంస్కరించుకోగలిగామే కానీ ఇప్పటి వరకూ దీనికి ప్రత్యామ్నాయం ఏమీ కనిపెట్టలేకపోయాం కదా మనం. అందుకే నాకెప్పుడూ భయం వేయదు .... భవిష్యత్తు లో ఈ వ్యవస్థ ఉండదేమో అని.

ఇందులో నాకు తమాషా గా అనిపించే ఇంకో విషయం... LGBT కమ్యూనిటీ ల లో వారు వివాహం చేసుకొనే హక్కు కోసం పోరాడటం! 'మాకు కూడా వివాహం చేసుకొని కుటుంబం గా మారే హక్కు ని ఇవ్వండి' అని అడగటం ఈ వ్యవస్థ విజయం అనుకుంటాను.

పెళ్ళి లోనే మొదటి సారి చూసుకొనే రోజుల నుంచి పెద్దవాళ్ళే 'టైం స్పెండ్ చెయ్యండి పెళ్ళి కి ముందు' అని పర్మిషన్ ఇస్తున్న ఈ రోజుల వరకూ వచ్చాము. బానే ఉంది. కానీ నా అనుభవం లో, ఆ సమయాన్ని సద్వినియోగం చేసుకొనే జంటలు చాలా తక్కువ. ఎలా ఉపయోగించుకోవాలో తెలీక పోవడం దానికి ముఖ్య కారణం అనిపిస్తుంది.

ఫోన్ కాల్స్ లోనో డేట్స్ లోనో ఏం మాట్లాడుకోవాలో తెలీక ... నువ్వు చెప్పంటే నువ్వు చెప్పని మాట్లాడుకొనే మాటలని స్వీట్ నథింగ్స్ అంటారు కదా. ఈ నథింగ్స్ మధ్య కొన్ని సంథింగ్స్ జొప్పించాల్సిందే.

ఈ సబ్జెక్టు మీద రీసెర్చ్ చేసినప్పుడు దొరికిన అంశాలతో సప్తపది అని 'ఆరున్నొక్క' అత్యవసరమైన విషయాల తో ఓ లిస్టు తయారు చేసాను. (శుభమా అని పెళ్ళి అనుకుంటుంటే ఏడు అని ఎందుకు అనడం అని 😆)   

సప్తపది

1. ఆర్ధికం - డివోర్స్ లాయర్స్ ని అడగండి... ఎన్ని వివాహాలు ఈ ఒక్క విషయం లో మనస్పర్ధలతో కూలిపోతున్నాయో. ఇద్దరూ సంపాదిస్తున్నా ఇలా జరుగుతోంది అంటే డబ్బు కాదు సమస్య... అవి ఎలా ఖర్చు పెట్టాలో ఓ దిశా నిర్దేశం లేనితనం వల్ల వస్తున్నాయి సమస్యలు. ఇద్దరిలో ఒకరే సంపాదిస్తున్నారనుకుందాం, అప్పుడు కూడా ఇద్దరికీ తెలియాల్సిన విషయం .... ఆ డబ్బు ఇద్దరిదీనూ. నిర్ణయాలు తీసుకొనే హక్కు ఇద్దరికీ ఉంటుంది. ఇద్దరూ ఒక టీమ్ కాబట్టి. అప్పటి వరకూ వారి ఆర్ధిక అలవాట్లు ఏంటి, అందులో ఇంకొకరికి నచ్చనివి ఏంటి.... ఇవన్నీ తప్పకుండ మాట్లాడుకోవాలి. ఇద్దరిలో ఎవరి పేరు మీదైనా అప్పులు, ఆర్ధికపరమైన కమిట్మెంట్స్ ఉన్నాయా? ఇవి పారదర్శకంగా మాట్లాడుకోవాలి. ఇలాంటి విషయాలు ఒకరి గురించి ఒకరికి స్పష్టంగా తెలిసినప్పుడు పెళ్ళయ్యాక గొడవలు జరిగినా, విడదీసేంత సమస్య అవ్వదు.

2. కుటుంబ పరిధులు - డబ్బు తర్వాత ఎప్పుడూ వచ్చే సమస్య .. కొత్త గా కలుపుకున్న బంధాలతో నే. 'ఇన్ లా' ల తో గొడవలు. ఒక విషయం గుర్తు చేస్తే చాలా మంది షాక్ అవుతారు. పెళ్ళయ్యాక ఆ మొగుడూ, పెళ్ళామే కుటుంబం అంటే. మిగిలిన వాళ్ళందరూ బయట వాళ్ళే. తల్లిదండ్రులతో సహా. ఈ విషయం ఎవరికి తెలిసినా తెలియకపోయినా, ముందు వీరిద్దరికీ తెలియాలి. తమ తల్లిదండ్రుల లో ఇబ్బంది కలిగించే స్వభావాలు పిల్లలుగా తెలిసే ఉంటాయి. అయినా భాగస్వామి ఆ లోపాల కి గురై బాధ పడకుండా ప్రొటెక్ట్ చెయ్యరు ఎందుకు? ఇక సమస్యలు ఏమీ లేని తల్లిదండ్రుల విషయం లో అయినా వారి వృద్ధాప్యం విషయం లో ఓ అభిప్రాయానికి ముందే రావాలి. కనీసం మాట్లాడుకోవాలి. తమ మీద ఆధారపడిన వారి గురించి ... చిన్న చెల్లెళ్ళు, తమ్ముళ్ళు ... వారి బాధ్యతలూ .... ఇవి భాగస్వామి కి ముందే తెలియాలి. (పెళ్ళి పుస్తకం లో సీన్ గుర్తుందా?)

3. పిల్లలు - ఒకప్పుడు 'ఎంత మంది' అనేదే ప్రశ్న. ఇప్పుడు అసలు కావాలా వద్దా అనే ఛాయిస్ కూడా తీసుకుంటున్నారు నవ తరం దంపతులు. పిల్లలు కావాలి అనుకున్నప్పుడు  వారిని ఏ విలువల తో పెంచాలనే ఉద్దేశ్యాలు ఒకరికొకరు బాగా అర్ధం చేసుకోవాలి. అప్పుడు పిల్లలు కూడా ఆరోగ్యవంతంగా, ఇంట్లో టాక్సిక్ గొడవలు లేని వాతావరణం లో పెరగగలుగుతారు. ఎప్పుడూ కొట్టుకుంటూ ఉండే తల్లిదండ్రులనే కాక ఆ గొడవలు సామరస్యంగా తీర్చుకొనే తల్లిదండ్రులని చూసి పెరుగుతారు. తమ వంతు వచ్చాక పెళ్ళి అనే వ్యవస్థ ని వ్యతిరేకించరు.

4. ఎలా కొట్టుకోవాలి - ఇది నేను చదివినప్పుడు నాకు చాలా అబ్బురమనిపించింది. ఇది భార్యాభర్తలు కాదు .... ఏ బంధం లో ఉన్న వారైనా తెలుసుకోవాలి. జీవితాన్ని పంచుకునే క్రమం లో గొడవలు తప్పవు. ఇది అందరికీ తెలుసు. ఆ గొడవల్ని స్ట్రెస్ కి గురవ్వకుండా ఎలా తీర్చుకోవాలి అనే విషయాలలో ఎడ్యుకేట్ అవ్వాలి. గొడవ పడుతున్నప్పుడు భార్య vs భర్త గా ఉంటున్నారా? భార్య, భర్త vs సమస్య గా ఉంటున్నారా? రెండో విధం లో ఒకరినొకరు కోపం లోనైనా బ్లేమ్ చేస్కోవడం, హర్ట్ చేస్కోవడం ఉండదు. సమస్య ఆల్రెడీ బాధ పెడుతోంది ... నా పార్ట్నర్ కూడా బాధపెడితే ఎలాగ? అనుకోవక్కర్లేదు. సారీ ఎలా చెప్పాలి (...https://sowmyavadam.blogspot.com/2020/02/blog-post.html) తెలుసుకోవాలి. ఇంకా చాలా టూల్స్ ఉంటాయి ... ఈ సాధనాలు గొడవల్లోని వైషమ్యాన్ని తీసేస్తాయి. డ్రామా ని తీసేస్తాయి. అప్పుడు సమస్య స్పష్టంగా కనిపిస్తుంది.త్వరగా తీరుతుంది. 

5. వ్యక్తిగత బలాలు/బలహీనతలు - ఒక అమ్మాయి విపరీతంగా షాపింగ్ చేస్తుంది, ఆమె క్రెడిట్ కార్డ్స్ ఎప్పుడూ మాక్స్ అవుట్ అయ్యే ఉంటాయి... ఒకబ్బాయి ఎంత అనుకున్నా  మందు మానలేడు... ఒకరికి ఫ్రెండ్స్ అటాచ్మెంట్ ఎక్కువ.. ఇంకొకరికి కోపమెక్కువ... ఇవి వ్యక్తిగత లోపాలు. పెళ్లయ్యాక ఏదో మంత్రం వేసినట్టు ఎవరూ మారిపోరు. నటిస్తారంతే. కొన్నాళ్ల కి ఆ నటన మానేస్తారు. ఇంక గొడవలు. పార్ట్నర్ కోసం మారకూడదు. నేను ఇలాంటిదాన్ని/ఇలాంటివాడ్ని అనే సెల్ఫ్ అవేర్నెస్ ఉండాలి. మన తో బ్రతకడానికి వచ్చిన వారికి ఇది నిజాయితీ గా చెప్పాలి. మారడానికి ప్రయత్నం చేస్తూ ఉంటే విఫలమైనా పక్క వారికి తెలుస్తూ ఉంటుంది మీ ప్రయత్నం లో నిజాయితీ. ఒకరి తో జీవితం పంచుకోడానికి, వారి లోపాలని భరించడానికి ఈ నిజాయితీ చాలా సహకరిస్తుంది.

6. ఆరోగ్యం - ఒక భార్యా భర్తా ఉన్నంత క్లోజ్ గా ఇంకెవరూ ఉండరు భూమ్మీద. ప్రతి రోజూ ప్రతీదీ పంచుకోవాల్సిన వారు తమ ఆరోగ్యాన్ని గురించిన జెనెటిక్ సమస్యలు కానీ, ఇంకే విషయమైనా కానీ మాట్లాడుకోవాల్సిందే. ఇదే టాపిక్ లోకి వస్తుంది శారీరక బంధం. సెక్స్ ఎడ్యుకేషన్ సరిగ్గా లేని దేశం మనది. సినిమాలో చూసిందే రొమాన్స్, నీలి చిత్రాలలో చూసిందే సెక్స్. పెళ్ళి కి ముందు ఈ కోణం లో తమకేం కావాలి తెలుసుకోవడం దాదాపు అసాధ్యం. కానీ ఓ పార్ట్నర్ దొరికినప్పుడు వారి ఊహలకి మన ఊహలని మ్యాచ్ చేసుకుంటే చాలు కదా. కొంత మందికి అస్సలు సున్నితమైన భావాలు ఉండవు. అలాంటి వారికే రొమాంటిక్ గా ఆలోచించే పార్ట్నర్ దొరికితే ఎంత నరకం? ఇంకొకరి తో రొమాంటిక్ గా ఉండటం ఇల్లీగల్ మళ్ళీ! (నాకు తెలిసిన ఓ అబ్బాయి కి పెళ్ళి కుదిరింది. ఎంగేజ్మెంట్ జరిగింది. కొన్నాళ్ళకి ఆ అమ్మాయి ఎంగేజ్మెంట్ బ్రేక్ చేసింది అని తెలిసింది. అబ్బాయి మాకు తెలుసు ....  అలవాట్లు లేవు, సంపాదనా పరుడు ... ఎందుకు అలా జరిగింది అని ఆరా తీస్తే .. ఆ అమ్మాయి సరదాగా మెసేజెస్ పంపిస్తే ఒక్క దానికీ రిప్లై ఇవ్వలేదట. కొంచెం కూడా రొమాన్స్ చూపించలేదట. ఆ అమ్మాయి 'నాకిలాంటబ్బాయి వద్దు' అని చెప్పేసిందట ధైర్యంగా. నాకైతే ఆ అమ్మాయి చాలా నచ్చింది. ఓ జీవితకాలపు నరకాన్ని తానూ తప్పించుకుంది... అతనికీ తప్పించింది!)

ఈ విషయాలు అసలు మాట్లాడుకోక 'గే' అయిన మగవారికి బలవంతంగా అమ్మాయినిచ్చి పెళ్ళి చేయడం, సెక్స్ అడిక్ట్స్/పర్వర్ట్స్ చేతిలో అమ్మాయిలు నరకం అనుభవించడం, పీడో ఫైల్స్ తమ సంతానాన్నే టార్గెట్ చెయ్యడం .. ఈ దారుణాల కి కారణం.. పెళ్ళి కాక ముందే కనీసం ఈ పార్శ్వాన్ని తట్టకపోవడం. ఎంత సున్నితమైన విషయమో... అంత అప్రమత్తంగా ఉండాల్సిన విషయం కూడా.

7. జీవితోద్దేశం - ఎందుకు బ్రతుకుతున్నాం అని ఇద్దరూ ఒక మాట అనుకోవాలి. నాకు తెలిసిన ఓ జంట ఉన్నారు. పెళ్ళి చేసుకొనే సరికి ఇద్దరికీ అంత చదువూ సంపాదనా లేదు. కానీ ఇద్దరూ ఒకరికొకరు రెండు విషయాలు ప్రామిస్ చేసుకున్నారట. ఒకటి, మనం పెళ్లయ్యాక కూడా ఎదుగుతూనే ఉందాం .... చదువుకుందాం, సంపాదన పెంచుకుందాం. రెండోది... ఎప్పుడూ బాయ్ ఫ్రెండ్, గర్ల్ ఫ్రెండ్ గానే ఉందాం .... ఈ లంపటాల్లో పడిపోయి మన మధ్య ప్రేమ ని పాతపరుచుకోవద్దు అని. వారి తోబుట్టువుల్లోనే డైవర్స్ లూ, రకరకాల సమస్యలూ ఉన్నా వీరి దాంపత్య జీవితానికి ఆ సెగలు అంటనివ్వలేదు ఇద్దరూ. 

ఒక్క మాట. ఈ విషయాలు మాట్లాడుకున్నంత మాత్రాన ఆ సంసారం సుఖపడిపోతుందని గ్యారంటీ లేదు కదా.  ఆ జంట నిజాయితీ పరులై ఉండాలి. ఓ మంచి దాంపత్య జీవనం కావాలి అని వాళ్ళూ కోరుకోవాలి... వారి చుట్టూ ఉన్న వారు ఇది పడనివ్వాలి! అలా పడనివ్వకపోతే వారితో వీరు తెగతెంపులు చేసుకొనే పరిస్థితులు, ధైర్యం ఉండాలి! అప్పుడు ఏ సాధనమైనా పనికొస్తుంది.

పెళ్ళయితే చాలు అని ఫిక్స్ అయిపోయిన వారు ఇవేవీ ఆలోచించరు. వీరే పెళ్లయ్యాక పార్ట్నర్స్ మీద జోకులు వేస్తారు .. తామెంత మోసపోయామో అని వాపోతారు. 

అలాగే ఈ 'సప్తపది' మోసాల నుంచి రక్షించలేదు. ఎదుటి వారు వినాలనుకొనే మాటలు అందంగా చెప్పి ఎవరు ఎవరినైనా ఇంప్రెస్ చెయ్యచ్చు. ఇది పర్సనల్ గా ఓ వ్యక్తి ని కలిసినప్పుడు మనం చిన్న చిన్న పరీక్షల తో స్వయంగా చూసి తెలుసుకోవాల్సిందే. ఉదాహరణ కి ...  ఈ టాపిక్స్ మీద తమ వైపే మాట్లాడుతూ ఉన్నా, ఎదుటి వారి అభిప్రాయాన్ని కనీసం తెలుసుకోవాలనుకోకపోయినా, అసలు దేనికీ సమాధానం చెప్పలేకపోయినా, మాటల్లో ఒకటి చెప్తూ చేతల్లో ఇంకోటి చేస్తున్నా, మాట్లాడుకోటానికి చికాకు చూపించినా, అవాయిడ్ చేస్తున్నా  .. తెలుసుకోగలగాలి.

ఆహార పదార్ధాల ప్యాకేజీ పైన లేబుల్స్ ఉన్నట్టు గా, ఈ పోస్టు కి కూడా ఓ గమనిక లేకపోలేదు. ఈ పోస్టు రచయిత అవివాహిత. అలా చెప్పగానే, నీకేం తెలుసు పిల్ల కాకి అనకండి. నేను పిల్ల కాకిని, కుర్ర కాకిని కాదు. కుమారి కాకిని అన్న మాట నిజం. ఈ కాకి గోల పక్కన పెడితే, జీవితానుభవం అంతా మనకే స్వయంగా ఏదో జరిగితేనే దొరకదు. చుట్టూ సమాజాన్ని పరిశీలిస్తే కూడా లభిస్తుంది. పైగా భూమి పుట్టినప్పటి నుంచి మన సంస్కృతి లో సన్యాసులూ, బ్రహ్మచారులూ గృహస్థులకు సలహా ఇవ్వటం కద్దు. మంచి మాట ఎక్కడినుంచైనా రావచ్చు. ఎండ్ ఆఫ్ డిస్కషన్.

ఇది సప్తపది .... ఈ సప్తపది దాటితేనే కల్యాణ మండపం లో సప్తపది. అంతే. కమర్షియల్ సినిమా భాష లో చెప్పాలంటే ఈ సప్తపది దాటితే ఆ దంపతుల కి ఇంక జీవితమంతా అష్టపదే. 😄

జ్ఞానమొసగరాదా - (నేను రాసిన కథ)

 జ్ఞానమొసగరాదా

శారద పాడనంటోందిట. గురువైన వసంత కి చెప్పి ఒకటే ఆందోళన పడిపోతున్నారు ఆమె తల్లిదండ్రులైన అరుణ, మురళి. 

పదకొండేళ్ళుంటాయి శారద కి. అప్పటికే ఆరేళ్ళ నుంచి సంగీతం నేర్చుకుంటోంది వసంత దగ్గర.   సంగీతం మీద పట్టున్న ప్రతీ ఒక్కరూ మంచి గురువు కాలేరు. దానికి కావాల్సిన నైపుణ్యాలు వేరే ఉంటాయి. ప్రతి పిల్ల/పిల్లాడు ఏదో ఒక సైకాలజీ లో ఉంటారు. వారిని అర్ధం చేస్కుంటూ ఓర్పుగా చెప్పుకురావాలి ఈ కళ ని. వసంత ఇందులో సిద్ధహస్తురాలు. ఆ విషయం ఆనందంగా వసంత క్లాసులకి వచ్చే పిల్లలని చూస్తే తెలిసిపోతుంది. వారు వేదిక మీద పాడటం మొదలు పెట్టాక మిగిలిన సంశయాలు కూడా తీరిపోతాయి ఎవరికైనా. 

ఇలాంటి ప్రోగ్రాం ఒకటి చూసారు పెళ్ళైన కొత్తల్లో అరుణ, మురళి. అంతే, నిర్ణయం తీసేసుకున్నారు. తమకి పుట్టబోయే సంతానాన్ని ఆమె దగ్గరే సంగీతానికి పెట్టేయాలని. వారి సంకల్ప బలమో ఏమో శారద కూడా కంచు కంఠం తోనూ సంగీతం పట్ల ఆసక్తి తోనూ పుట్టేసింది. చిన్నప్పటి నుంచి ఏదైనా పాట వింటే పాడగలిగేది. ఇంకేం! అరుణ, మురళుల ఆనందానికి హద్దే లేదు! 

తల్లిదండ్రుల చెయ్యి పట్టుకుని మొదటి సారి వసంత దగ్గరకి వచ్చింది ఐదేళ్ళ శారద. పెద్ద పెద్ద కళ్ళు, పసి బుగ్గలు, పరికిణి, రెండు పిలకలు, ఆ పిలకలు చుట్టూ పూలు, కళ్ళ కి కాటుక, కాళ్ళ కి వెండి పట్టీలు. అప్పటికి క్లాసు లో ఉంది వసంత. తన ఇంట్లో నే హాల్లో క్లాసులు చెప్తుంది. ఐదింటి నుంచి మొదలు పెడితే బ్యాచులు బ్యాచులు గా అయ్యేసరికి తొమ్మిదవుతుంది. శారద వచ్చినప్పుడు మొదటి బ్యాచ్ నడుస్తోంది. శారద అందర్నీ భయం భయం గా చూస్తూ నిలబడింది. 

వసంత ‘రా … కూర్చో’ అనగానే వెళ్ళి వసంత ఒళ్ళో కూర్చుంది. పిల్లలందరూ ఒకటే నవ్వు. 

అరుణ, మురళి షాక్ అయ్యారు. ఎక్కడ వసంత కి కోపం వచ్చి చేర్చుకోదో అని వారి భయం. మురళి అరుణ కి సైగ చేసాడు. అరుణ వెంటనే “అక్కడ కూర్చోకూడదు శారూ… అందరు పిల్లల తో ఇక్కడ చాప మీద కూర్చోవాలి” అని కూర్చోపెట్టింది. వసంత వైపు చూసి సారీ అన్నట్టు గా మొహం పెట్టింది. 

వసంత నిజానికి నవ్వాపుకుంటోంది. ఓ ముప్ఫయి ఐదేళ్ళుంటాయి వసంత కి. అప్పటికే పదేళ్ళ నుంచి ఆ ఏరియా లో సంగీతం చెప్తోంది. ఆ అనుభవం తో నే గాంభీర్యం నటిస్తోంది. తను కూడా నవ్వేస్తే శారద కి సంగీతం పట్ల సీరియస్ నెస్ రాదు. 

ఎలక్ట్రానిక్ శృతి బాక్స్ నుంచి నాదం పలుకుతోంది . ఐదున్నర శృతి. 

తానొక్క సారి కళ్ళు మూసుకొని శృతి చూసుకుంది. ‘మ్ …’ అని హమ్ చేసుకుంది. 

శారద ఇదంతా గమనిస్తోంది. శృతి బాక్స్ ని వింత గా చూస్తోంది. 

వసంత “నేను సా అంటాను … నువ్వు కూడా అనాలి … సరేనా?” 

శారద “సా” అంది. అందరూ మళ్ళీ నవ్వు. 

అరుణ, మురళు లకి టెన్షన్ పెరిగిపోతోంది ఓ పక్క … 

 “సా అనమంటే ఊరికే అనటం కాదు.. శృతి లో పాడాలి…” అని అనగానే శారద “సా…” అని పాడింది. సరిగ్గా షడ్జమం లో గొంతు కలిపింది. 

వసంత కి తెలిసిపోయింది. శారద కి శృతి జ్ఞానం ఉంది. 

“పా …” పాడింది వసంత. శారద పంచమం కలిపింది. 

పై షడ్జమం కూడా సరిగ్గా పాడింది. 

అరుణ, మురళి వసంత కేసి చూస్తున్నారు. వాళ్ళకి తెలీదు శారద కరెక్ట్ గా పాడిందో లేదో. 

గురువు ఎక్కువ మెచ్చుకోకూడదు అంటారు. వసంత గంభీరంగా “ఊఁ… శృతి లో కలుస్తోంది గొంతు” అని మాత్రం అంది పైకి.  

అరుణ మురళి … ఇద్దరి ఆనందానికి అవధుల్లేవు. ఇంటర్నేషనల్ స్కూల్ లో సీట్ దొరికినట్టు ఆనందపడిపోయారు ఇద్దరూ. క్రమం తప్పకుండా క్లాసులకి పట్టుకొచ్చేవారు. “సంగీతం అంతా నేర్చుకోడానికి ఎంత టైమ్ పడుతుందండీ, మా అమ్మాయి సూర్య గాయత్రి లా ఎప్పుడు పాడుతుందండి” లాంటి ప్రశ్నలు అడగలేదు. వసంత మీద పూర్తి నమ్మకం ఉంచారు. 

ఎనిమిదేళ్ళ వయసు వచ్చే సరికి కొంత కుదురుకుంది శారద. ఇక్కడ వచ్చిన చిక్కు.. సాధన. సంగీత సాధన ఎంత అవసరమో - అంత చెయ్యాలనిపించదు పిల్లలకి. ఒకే స్వరం మళ్ళీ మళ్ళీ పాడాలి. విసుగనిపిస్తుంది. 

“నిద్దుర నిరాకరించి ముద్దు గా తంబుర పట్టి” అన్నారు త్యాగరాజ స్వామి. అలా సాధన చేయడం ఎంత కష్టం! అంత కన్నా కష్టం ఆడుతూ పాడుతూ తిరిగే పిల్లని ఓ చోట కూర్చోపెట్టి ‘కాలాలు’, ‘అ కారం’ సాధన చేయించడం. పెద్ద పాఠాలు నేర్చుకుంటున్న శారద కీ - చిన్న వయసు లో ఉండే చాంచల్యానికీ అస్సలు పొసిగేది కాదు. 

మరి ప్రతిభ కి సాధన తోడవకపోతే ఎలా? ఎన్నో విధాలు గా చెప్పి చూసింది సాధన చేయమని. తనకొచ్చినదే చాలు అన్నట్టు ఉండేది శారద. ప్రతి ప్రోగ్రాం లో ముందు వరస లో మైకు ముందు శారదే. ఆ వయసు కి ఆ పాటలే గొప్ప అని అందరూ ముద్దు చేసే వారు. తాళం తప్పులు, అక్కడక్కడా శృతి తప్పులు, పాఠాలని మర్చిపోవడం… ఇది ఎవరూ గమనించలేదు … వసంత తప్ప. శారద లో చిన్న గా  అహంకారం ప్రవేశించింది. ఇది తెలుస్తోంది వసంత కి. 

ఓ వైపు అరుణ, మురళులు తమ తపస్సు ఫలించింది అని మురిసిపోతున్నారు. శారద ప్రోగ్రాం లో పాడటం మొదలు పెట్టిన రోజు నుంచి ఓ కొత్త ఐ ఫోన్ కొనేశారు. అది కేవలం శారద ప్రదర్శనలకే! వసంత అంటే భయం తో ఎక్కడ పోస్టు చెయ్యట్లేదు కానీ శారద పేరు న ఎప్పుడో సోషల్ మీడియా అకౌంట్ ఓపెన్ చేసేసేవారే. 

ఇప్పుడే విరుస్తున్న పుష్పం శారద. ఇంకా గుబాళింపు మొదలవ్వనే లేదు. ఈ నాజూకైన తరుణం లో వసంత కోప్పడితే ఆ గ్రీష్మానికి వడిలిపోవచ్చు ఈ పసి మొగ్గ. అలా అని వదిలేస్తే ఆ శిశిరానికి అసలు విచ్చుకోవడం ఆగిపోయే ప్రమాదం ఉంది. వసంతం లాగానే ఉండాలి తను. ఓ ముఖ్యమైన ప్రోగ్రాం వచ్చింది. ఓ పుణ్య క్షేత్రం లో. వసంత రాసిన పాటల లిస్టు లో శారద సాధన చెయ్యని కొన్ని ఐటమ్స్ ఉన్నాయి.  రిహార్సల్స్ లోనే శారద తడబడటం మొదలయింది. ఒకటికి పది సార్లు సాధన చేసిన పిల్లలు మాత్రం కాన్ఫిడెంట్ గా పాడేస్తున్నారు. అంతే. శారద ని ఆ ప్రోగ్రాం నుంచి డ్రాప్ చేసేసింది వసంత. మిగిలిన పిల్లలందరి తో ట్రూప్ ఆ పుణ్య క్షేత్రానికి వెళ్లి జయప్రదంగా ప్రోగ్రాం చేస్కొచ్చింది. 

అరుణ, మురళి … ఇద్దరికీ వసంత అంటే కోపం కూడా వచ్చింది. స్టార్ స్టూడెంట్ లాంటి తమ కూతుర్ని అలా తీసేస్తుందా అని. తల్లిదండ్రుల నుంచి ప్రోగ్రామ్స్ సమయాల్లో ఈ కోపతాపాలు వసంత కి మామూలే. మైక్ ముందు, ముందు వరస లో తమ పిల్లల్ని కూర్చో పెట్టలేదని అలిగి క్లాసులు మాన్పించేసిన వారిని కూడా చూసింది తన అనుభవం లో. కానీ అక్కడ ప్రాధాన్యత వారికి కాదు.సంగీతానికి … సుస్వర బద్ధమైన ప్రదర్శన కి… చూడటానికి వచ్చే ఆహూతులకు. వారికి న్యాయం చెయ్యగలిగే వారే ముందు వరసలో కూర్చుంటారు, మైక్ లో పాడతారు. 

ఈ టూర్ ముగించుకుని వచ్చాక శారద ని క్లాసు కి తీసుకొచ్చింది అరుణ. ముభావంగా  ఉన్నది ఆవిడ. శారద మట్టుకు ఓ రెండు నిముషాలు మౌనంగా ఉండి ఏడ్చేసింది. “నేను ప్రాక్టీస్ చేస్తా మేడం… కోపంగా ఉండకండి” అని కన్నీరు కారుస్తూ వెక్కిళ్ళ మధ్య చెప్తోంది. వసంత కి లోపల ఆనందంగా అనిపించింది. శారద ని దగ్గర కి తీస్కొని కన్నీళ్లు తుడిచింది. “వెళ్ళి కొత్త పాఠం రాసుకో” అని పంపించి అరుణ తో తన ఆనందాన్ని పంచుకుంది వసంత “కళ కోసం కన్నీళ్లు వచ్చాయంటే ఇంక శారద ని ఎవరూ ఆపలేరు. శారద ని అద్భుతమైన శాస్త్రీయ సంగీత కళాకారిణి గా నేను తీర్చిదిద్దుతాను”. 

అరుణ లో ఇందాకటి అలక పోయింది. “మాకు సంగీతం గురించి ఏమీ తెలీదు మేడం. మమ్మల్ని పట్టించుకోకండి. మీరు ఎలా చెప్తే అలానే మేడం” అని వెళ్లిపోయారు ఆవిడ. 

ఇక అప్పటి నుంచి శారద సంగీతం పిల్ల కాలువ నుంచి సెలయేరు లాగా సాగడం మొదలుపెట్టింది.  కృతుల వరకూ వచ్చేసింది శారద.  ఫోన్ లు చూసీ చూసీ పిల్లల మెదళ్ళు మందమయిపోతున్న ఈ సమయం లో నొటేషన్ చూడకుండా, పుస్తకం ముందు లేకుండా సరళీ స్వరాల నుంచి వర్ణాల వరకూ పాడేయగలదు శారద. ఇంక నేర్పవలసింది … మనోధర్మ సంగీతం.. అంటే రాగాలాపనా, స్వరకల్పన, నెఱవు, ఇలాంటివి. అవి నేర్చుకోవటానికి శారద ఇంకొంత పెద్దవ్వాలి అనిపించింది వసంత కి. పైగా మనోధర్మానికి బాగా కచేరీలు వినాలి. రాగాల జ్ఞానం పెరగాలి. దానికి సమయం ఉంది. 

ఇప్పుడు శారద కి కావాల్సింది ప్రదర్శనలు చేసే అనుభవం.. అది కూడా చిన్నప్పటి లాగా గ్రూప్ లో కాదు… ఒక్కతే.  ఏ కళైనా ప్రదర్శనా ప్రధానమైనదే. క్లాసు లో గురువు దగ్గర పాడటం వేరు. తమకు తెలియని ప్రేక్షకుల ముందు వారిని మెప్పించేలా పాడటం వేరు. ప్రతీ గురువు కి తమ శిష్యుల్ని పెర్ఫార్మర్స్ చెయ్యడం ఓ ఛాలెంజ్. అది ఇంకో విద్య నిజానికి. 

మైక్ లో పాడటం తెలియాలి. పక్క వాయిద్యాల తో పాడటం తెలియాలి. ఏ పాటలు ఎంచుకోవాలి, అరగంట పాడినా మొదటి పాట కి ఉన్న గొంతు చివరి పాట వరకూ అలిసిపోకుండా అలాగే ఉండాలి. అంటే ఎంత సాధన చేయించాలి?   ఇది కాక వస్త్రధారణ కూడా గురువే చెప్పాలి. మన సాంప్రదాయ కళలకి సాంప్రదాయ వస్త్రధారణే వేసుకోవాలి అని చెప్పాలి.  శారద వేదికనెక్కే వెనుక ఇంత కృషి జరిగింది.  

వసంత తనకి తెలిసిన వేదికల తో మాట్లాడింది. తెలుగు నాట అచ్చమైన సంగీత అకాడమీలు, వారు నిర్వహించే వేడుకలు తక్కువ. దేవాలయాల్లో దసరా ఉత్సవాలు, వినాయక చవితి పండల్స్, ఇళ్లల్లో జరిగే  ఫంక్షన్స్ …. ఇలాంటి వేదికలను కూడా ఉపయోగించుకోవాలి. అనుభవం వచ్చి ప్రొఫెషనల్ అయ్యి, తన కంటూ ఆడియన్స్ ఏర్పడే దాకా ఎక్కడైనా పాడగలగాలి. 

ఇంకో వైపు అరుణ, మురళులు చక్కటి పట్టు పరికిణీలు కుట్టించారు శారద కి. పాత ఐఫోన్ స్థానం లో ఇప్పుడు DSLR కెమెరా, స్టాండ్ తో పాటు కొనుగోలు చేయబడింది. దీనికి వసంత కూడా పర్మిషన్ ఇచ్చింది. పెరఫార్మెన్స్ చూసుకొని సవరింపులు చేసుకోడానికి ఈ రికార్డింగ్స్ ఉపయోగపడతాయి. అసలు తాను పక్కన లేకుండా ఎలా పాడుతుందో శారద.. కానీ ఇలా మమకారాలు పెట్టుకుంటే తన శిష్యురాలు స్వతంత్రురాలు ఎలా అవుతుంది?   

శ్రావణ మాసం మొదలుకొని వచ్చిన పర్వ దినాలు, ఆ సందర్భాల్లో జరిగే వేడుకలు, పుణ్య క్షేత్రాల్లో కార్యక్రమాలూ.. ఇలా ఓ నాలుగైదు నెలలు వరకూ ఎవరి బిజీ లో వారున్నారు శారదా, వసంతా. మళ్ళీ తీరుబడి దొరికేసరికి  త్యాగరాజ ఆరాధన మాసం …. అదే జనవరి వచ్చేసింది.  ఒక నాడు తీరిక దొరికాక కబురు చేసింది వసంత శారద ని రమ్మనమని. కచ్చేరి అనుభవాలు విందామని, రికార్డింగ్స్ చూద్దామని. 

ఆ రోజు అరుణ, మురళి వచ్చారు. 

“శారద రాలేదా?” వారి వెనక ఉందేమో అని వెదుకుతూ అడిగింది వసంత. 

అరుణ, మురళి మొహాలు మొహాలు చూసుకున్నారు. 

“రానంటోంది మేడం” 

“కచేరీ ల తో ప్రయాణాల తో అలిసిపోయుంటుంది పాపం” నవ్వుతూ అన్నది వసంత. 

“లేదు మేడం … ఇంక పాడదట” 

షాక్ అయింది వసంత. 

“ఏం జరిగింది?” 

“ఏమో మేడం … మీరు చెప్పినట్టు చాలా స్టేజీస్ మీద పాడింది. కానీ ఉన్నట్టుండి ఓ రోజు ఇంక ప్రోగ్రామ్స్ ఇవ్వననేసింది మేడం. మేము ఫోర్స్ చేస్తే స్టేజ్ మీద కి వెళ్ళి నోరే విప్పలేదు.” 

“అవునా? ఎందుకు?” 

అరుణ, మురళి మళ్ళీ మొహాలు మొహాలు చూసుకున్నారు. “మాకైతే అంతా బాగానే జరిగింది అనిపించేది. శారద కి మాత్రం మూడవుట్ అయ్యేది. ఎందుకో చికాకు వచ్చేసేది. ఒక్కో సారి ప్రోగ్రాం మధ్యలోనే. ఇప్పుడు ప్రోగ్రాం కాదు కదా అసలు సంగీతమే వద్దంటోంది.  ఇన్నేళ్లు నేర్చుకున్న విద్య వేస్ట్ అయిపోతుందని చెప్పినా వినట్లేదు  …  మాకేం చెయ్యాలో ఏమీ తెలీట్లేదు మేడం.” 

వసంత కి సమస్యేంటో అర్ధం కాక రికార్డింగులు తెప్పించుకుంది. నాలుగు ప్రదర్శనలు చూసాక రహస్యం అర్ధమయింది.

శారద ఎలా పాడుతోందో తెలుసుకోడానికి పెట్టిన కెమెరా లో ప్రస్తుత సమాజం పోకడ రికార్డ్ అయింది.  శారద అకారణంగా చిన్నబుచ్చుకోలేదు. ప్రదర్శన కి సిద్ధమైన కళాకారుడికి ఎదురయ్యే తొలి చేదు అనుభవమే శారద కూడా రుచి చూసింది. రసజ్ఞులైన ప్రేక్షకులు లేకపోవడం. 

రకరకాల వేదికల మీద పాడింది శారద. ఆలయాల్లో, గణపతి పండల్స్ లో, చుట్టాల మధ్య, పెళ్లిళ్లలో, పేరంటాల లో. ఎక్కడ పాడినా, శారద పాట లో మార్పు లేదు. వేదిక నెక్కే ముందు నమస్కారం చేసుకుంది. తన ని పరిచయం చేసుకుంది. తాను పాడే అంశం గురించి చక్కగా చెప్పింది. శృతి లో నే పాడింది. తాళం తప్పలేదు. ఆహార్యం బాగుంది. కానీ కచేరీలు జరుగుతున్న కొద్దీ మొహం లో కళ తప్పడం మొదలయింది. ఎంతో అమాయకంగా, నవ్వుతూ మొదలుపెట్టింది మొదటి కచేరీ. చివరికొచ్చేసరికి యాంత్రికంగా మారిపోయింది. 

ఏంటి కారణం? అంతా రికార్డ్ అయింది. 

కచేరీ ఎక్కడైనా, ఎనభై శాతం శారద పాట ఎవరూ వినటం లేదు. ఓ ఫంక్షన్ లో శారద పాట మొదలు పెట్టగానే కబుర్లు చెప్పుకోవడం మొదలు పెట్టేసారు. ఓ వ్రతం లో హారతి పాడుతోంది శారద. పూజారి గారు, ఆ భగవంతుడు తప్ప ఎవరూ వినలేదు. చుట్టాలెవరో వచ్చారని, కేటరింగ్ అనీ, ఫోటో అనీ ఒకటే హడావుడి. శారద కి పాపం పాడటం కొనసాగించాలో ఆపాలో తెలియలేదు. ఒక చోట ‘లంబోదర లకుమికర’ అనగానే వెకిలి నవ్వులు. ఇంకో చోట ‘సామజ  వరగమనా’ పాడటమే తప్పయిపోయింది. ఆడియన్స్ లో కుర్రాళ్ళు సినిమా లో పాట ని గట్టి గా పాడటం మొదలు పెట్టారు గ్రూప్ గా.  ఒక చోట శారద పాట మధ్య లో మైక్ లాక్కొని ‘మన టీం టోర్నమెంట్  గెలిచింది’ అని అనౌన్స్ చేసేసరికి  ఇంక ఎవరూ కచేరీ వినలేదు.

పోనీ ఇవన్నీ సంగీత పరమైన వేదికలు కావు అనుకుంటే ఉన్న కొద్ది వేదికలలోనూ శారద పెద్ద ఆర్టిస్ట్ కాదన్న నిర్లక్ష్యం ప్రస్ఫుటంగా తెలిసింది. కొన్ని చోట్ల మైక్ సడన్ గా పని చెయ్యడం ఆగిపోయింది. నిర్వాహకులతో సహా అది బాగు చేసే వారెవరూ అక్కడ లేరు. అలాగే పాడేసింది. ఇంకో చోట భో శంభో పాడింది … తారస్థాయి లో అద్భుతంగా ఆపింది పాటని. అక్కడ ఎవ్వరికీ అందులో చమక్కు  తెలియలేదు. అప్పుడే శారద మొహం చిన్నబోవటం గమనించింది. సభా మర్యాద తెలీని ప్రేక్షకులు పిల్లల్ని స్టేజీ ముందు ఆడుకోటానికి వదిలేస్తే వాళ్ళు కచేరీ జరుగుతున్న సమయం లో  పరుగుపందాలు, ముట్టించుకునే ఆటలు. వారి తల్లిదండ్రులు వారికి సంగీతం వినడం నేర్పించరు. కనీసం సభా సంస్కృతి… అంటే.. ఒకరు పాడుతుంటే మాట్లాడకూడదు, చివర్లో హర్షించాలి, కళాకారులని చప్పట్లతో గౌరవించాలి అని తెలీదు.  

ఒక రికార్డింగ్ లో చూసింది … ఒకావిడ శారద పాడుతుండగా వచ్చి శారద బుగ్గ గిల్లి పక్కన కూర్చున్న అరుణ ని ‘లంగా ఎక్కడ కుట్టించారు, పాప ఏజ్ ఎంత” అని కబుర్లాడుతోంది! ఇంకో దగ్గర ఒకాయన రికార్డ్ చేస్తున్న మురళి దగ్గరకి వచ్చి ఒకరు “ఈ పాటలు బోర్ అంటున్నారండి, సినిమా పాటలు ఏమన్నా వచ్చా …?” అని అడుగుతున్నారు. శారద స్కూల్ లో పాడమని అడిగారట.  చిన్న రాగం తో మొదలు పెట్టబోతే టీచర్ లు గట్టిగా నవ్వేస్తూ “అమ్మా .. నువ్వలా రాగాలు తీస్తే అందరూ పారిపోతారు .. ఏమన్నా సింపుల్ గా పాడు చాలు” అన్నారట. 

ప్రతీ చోట ఒకే సలహా. టివి ప్రోగ్రామ్స్ లో జరిగే సినిమా పాటల పోటీ ల కి పంపించమని. సాఫ్ట్వేర్ ఇంజనీరింగ్ చేసే విద్యార్థి ని పోనీ మెకానికల్ కూడా చేసేయమంటే ఎలా ఉంటుంది? ఏదైనా పాటే అనుకునే వారికి ఈ తేడా తెలీదు. చెప్పినా వినరు. వారికి తెలిసిన సంగీతం అదే. అది పాడితేనే మెచ్చుకోలు. 

కొన్ని కచేరీల లో మాత్రం కొంత మంది సంస్కారవంతులు వచ్చి, శ్రద్ధగా విని శారద ని ఆశీర్వదించి వెళ్లారు. అప్పుడు శారద మొహం చూడాలి. ఎడారి లో మంచి నీళ్లు దొరికినట్టు. దురదృష్టవశాత్తు వీరి సంఖ్య చాలా తక్కువ. అరుణ, మురళులకి  ఇందులో తప్పేమీ అర్ధం కాలేదు పాపం. ఒకటి రెండు సార్లు శారద చెప్పబోతే ‘అంత సెన్సిటివ్ గా ఉండకూడదు.. పద పద ప్రోగ్రాం టైం అయింది” అని తీస్కెళ్లిపోయారట. అందుకే ఇంక శారద మాటలు లేకుండా భీష్మించుక్కూర్చుంది. 

వసంత బాధ పడింది. ఆ తర్వాత ఆలోచనలో పడింది. శారద సంగీతం మానేస్తుందేమో అనే బెంగ పడింది. ఇంకో వైపు.. ఓ చిన్న అపరాధ భావన. 

“అసలు బైట ప్రపంచం లో వీసమెత్తు విలువ లేని కళ ని నా చేత అంత కూలంకషంగా ఎందుకు సాధన చేయించారు మేడం? ప్రతీ అనుస్వరం శృతి లో కలవాలి, తాళం తప్పకూడదు, కృతి నోటికి రావాలి, అపస్వరాలు దొర్లకూడదు అని చెప్పారే … అసలు వినేవాళ్ళకి ఇవన్నీ తెలుసా?

శాస్త్రీయ సంగీతం మీద జోకులేసే వారి ముందు ఎలా పాడాలి మీరు చెప్పలేదే మేడం?” అని శారద అడిగితే తనేం చెప్తుంది?  

శారద కి ఏం చెప్పాలి అని ఆలోచిస్తోంది వసంత. పదేళ్ళ అనుభవం లో ఇలాంటి సంక్లిష్టత మొదటిసారి ఎదురైంది మరి. ‘నీకెందుకు ఆడియెన్స్ ఎలా అంటే’ అని శారద  బాధ ని తీసిపారేయాలా? ‘ఇదేం చూసావు … ఇంకా ముందు ముందు చాలా బాధలు ఉంటాయి’ అని భయపెట్టాలా? 

“త్యాగరాజ ఆరాధన కి ప్రాక్టీస్ మొదలు పెట్టాలి… రమ్మన్నాని చెప్పండి” అని మాత్రం చెప్పి పంపించింది శారద తల్లిదండ్రులకి. 

వస్తుందా శారద? రాకపోతే? 

********

ఐదింటి క్లాసు కి బిలబిలమంటూ వచ్చేసారు పిల్లలు. వసంత మనసు మనసులో లేదు అస్సలు.  ముఖ్యంగా మనసు బాగోనప్పుడే సంగీతం పాడాలి అని వసంత అనుభవపూర్వకంగా నేర్చుకున్న జీవిత పాఠం. అందుకే కూర్చుంది క్లాసు కి. ఈ రోజు వసంత అలవోకగా పిల్లల్ని అర్ధం చేసేస్కోనే గురువు కాదు. కొన్ని విషయాలు ఇంకా తెలీని నిత్య విద్యార్థిని. 

ఎంతో ఆలోచించింది వసంత… ఏంటి ఈ సమస్య కి పరిష్కారం అని. ‘ఏ టాప్’ కళాకారులకు కూడా రసజ్ఞులైన ప్రేక్షకుల తో  నిండిన హాల్ కష్టం ఈ కాలం లో. వయసు లో విద్యలో ఆ స్థాయి కి వెళ్ళడానికి చాలా సమయం పడుతుంది శారద కి. ఈ లోపు ఏం చెయ్యాలి?  కొన్ని వేదికల ని ఫిల్టర్ చేస్కోవచ్చు కానీ అది కాదు పరిష్కారం. అసలు ఇక్కడ మార్పు రావాల్సినది ఎవరిలో? సంగీతం వినే అలవాటు ఓ జాతి కి ఎలా నేర్పించాలి? అందులో రుచి ఎలా తెలపాలి? అది కళాకారుడి పనేనా?”

ఆమె కళ్ళు సంగీతం క్లాసు లో గోడ కి ఉన్న త్యాగరాజ స్వామి చిత్రం వైపు కి వెళ్లాయి.  మనుషుల్ని నమ్ముకుంటే ఇంతే నని త్యాగరాజ స్వామి లాంటి వారు ఇందుకోసమే భగవంతుని కి తమ కళ ని అంకితం చేశారా? ఈ వైరాగ్యం పదకొండేళ్ళ పాప కి ఎలా చెప్పాలి? 

 ప్రశ్నల తో వసంత మనసంతా వికలమైపోయింది. శృతి వేసి కళ్ళు మూసేసుకుంది. 

ఇంతలో వాకిలి లో అలికిడి… పిల్లలందరి లో గుసగుసలు. కళ్ళు తెరిచి చూసింది వసంత. 

శారద వచ్చింది. 

ఊపిరి పీల్చుకుంది వసంత. కళ కోసం కన్నీళ్ళు కార్చిన పిల్ల … సంగీతానికి ఎలా దూరం ఉండగలదు? 

వసంత ‘కూర్చో’ అంది. శారద పిల్లలతో కూర్చుంది.  ఈ రోజు శారద తన ఒళ్ళో కూర్చుంటే బాగుండనిపించింది. వీపు నిమిరి సాంత్వన చెప్పచ్చు. ఇంతలోనే వసంత కి గుర్తొచ్చింది. తాను తల్లి కాదు. గురువు. 

ఎవరు మర్చిపోయినా, గురువు మర్చిపోనిది … శారద కి ముందు ఏం చెప్పాలి. 

“రికార్డింగ్స్ చూసాను. బాగా వచ్చాయి పాటలు”. అంతకంటే పొగడదు వసంత. 

అది చాలు శారద కి. “థాంక్యూ మేడం” అంది కళ్ళు మెరుస్తుండగా. 

కళ్ళు మూసుకుంది వసంత. ఆ రోజు చెప్పవలసిన పాఠం ఆలోచించుకుంటోంది. ఓ రాగం తట్టింది మనసుకి. 

“పూర్వీకల్యాణి”

ఆరోహణ, అవరోహణ రాయించింది… ‘స రి గ మ ప ద ప స… స ని ద ప మ గ రి స’ 

“వక్ర సంపూర్ణ రాగం .. వెళ్ళేటప్పుడు వంకర టింకర గా ఉంటుంది.. వచ్చేటప్పుడు సాఫీ గా దిగిపోతుంది”  సరళమైన పదాల్లో చెప్పింది వసంత. పిల్లలకి గుర్తుండిపోయేలా, నవ్వొచ్చేలా ఇలాంటి పదాలు వాడుతుంది.  పిల్లలు నవ్వారు. శారద కూడా నవ్వింది. 

“ఈ రాగం లో ఈ రోజు మనం నేర్చుకునే కృతి .. జ్ఞానమొసగరాదా..” 

పిల్లలందరూ రాసుకున్నారు.

“ఎంత గొప్పవాళ్ళైనా, చదువుకున్నవాళ్ళైనా ఎవరికీ అన్నీ తెలీవు. అలాంటప్పుడు ఎవర్ని అడుగుతాం జ్ఞానం ఇమ్మని? దేవుణ్ణి. ఇక్కడ త్యాగరాజ స్వామి రాముణ్ణి అడుగుతున్నారు… ఎలాంటి జ్ఞానం? సుజ్ఞానం… అంటే మంచి జ్ఞానం”

శారద వైపు చూసింది వసంత. అర్ధమయినట్టు చూసింది శారద. 

పిల్లలు రాసుకుంటున్నారు వసంత చెప్తుంటే. 

“పరిపూర్ణ.. నిష్కళంక నిరవధి సుఖదాయక.. వర త్యాగరాజార్చిత..” 

 

క్లాసు నడుస్తోంది. శారద ఈ కొత్త కృతి నేర్చుకోవడం లో అంతా మర్చిపోయింది. నేర్పడం లో 

నిమగ్నమయిపోయింది వసంత.

నాదానికి శక్తి ఉంటుంది. రాగానికి శక్తి ఉంటుంది. త్యాగరాజ స్వామి లాంటి తపోధనులు రాసిన అక్షరానికి శక్తి ఉంటుంది. 

ఆ రోజు ఓ గురువు, ఆమె శిష్యులు ‘జ్ఞానమొసగరాదా?’ అని ఆర్తి తో ఆలపిస్తుంటే వింటోంది విశ్వం. ఆ తరంగాలకు మాటలు వస్తే ఇలా అంటాయేమో. 

“దేశకాలమానపరిస్థితుల కన్నా తాము గొప్పవారం కాదని వినయంగా ఉంటూ, తమ చేతిలో లేని విషయాలని భగవంతుడికి అర్పించి, మళ్ళీ కళాసాధనా మార్గం లో నడిచే సుజ్ఞానం కళాకారులకి అలవర్చావు కదా రామా? 

మరి ఈ సమాజానికి … కళలను వారసత్వం గా వచ్చిన ఆస్తులుగా, అపురూపంగా చూసుకుంటూ, కళాకారుల విలువనెరిగి గౌరవం చూపుతూ, మన కళల నుంచి పరిపూర్ణ నిష్కళంక నిరవధి సుఖాన్ని పొందే జ్ఞానమొసగరాదా?”

___________

'ప్రియమైన ఆవార్ గీ' - బహుమతి పొందిన నా కథ

ఉదయిని అనే ఆన్లైన్ సాహిత్య పత్రిక వారు ఉగాది కి కథల పోటీ నిర్వహిస్తే అందులో పాల్గొన్నాను. 

ఎన్నాళ్ళ నుంచో నాకిష్టమైన పాటలు వింటున్నప్పుడల్లా వాటికో ప్రేమ లేఖ రాస్తే ఎలా ఉంటుంది అనే ఆలోచన ఉండేది. అలా పుట్టిందే 'ప్రియమైన ఆవార్ గీ'.  

ఈ కథ రాయడానికి నాకు ఎక్కువ సమయం పట్టింది. ఇప్పటి దాకా రాసిన కథల తో పోలిస్తే. కథా శిల్పం తో నేనొక రకంగా ఇందులో experiment చేసాను అని చెప్పచ్చు. మామూలు కథ లాగ కాక ఓ ఘజల్ పల్లవి చరణాల తో దీన్ని అల్లడం జరిగింది. ఘజల్ ని, కథని కలిపి చేసిన ఈ ప్రయత్నం  నాకు సంతృప్తినిచ్చింది అనే చెప్పాలి (పొగరు అనుకోకపోతే). 

250 పై చిలుకు కథలు వచ్చాయట. వాటిలో బహుమతి పొందిన ఒక కథ గా ఎంపిక అవ్వడం నిజంగా ఆనందాన్నిచ్చింది. ఈ పోటీ లో గెలిచిన కథలని పక్షానికి కొన్ని చొప్పున పబ్లిష్ చేస్తున్నారు. నేను ఇప్పటి వరకూ చదివిన కథల్లో ఝాన్సీ పాపుదేశి గారి 'మన్నుబోసే కాలం', అయోధ్య రెడ్డి గారి 'రెండు స్వప్నాల నడుమ గోడ' కథలు నాకు చాలా బాగా నచ్చాయి. మొదటి బహుమతి పొందిన కథ నా సెన్సిబిలిటీస్ కి అందలేదేమో అనుకుంటున్నాను. 

ఈ కథ ప్రచురించి ఇప్పటికి రెండు మూడు రోజులైంది. బ్లాగు లో షేర్ చెయ్యడానికి ఇప్పుడు కుదిరింది. 

 

కథ కోసం ఇక్కడ క్లిక్ చేయవచ్చు https://udayini.com/2025/05/15/priyamaina-avargi/

కొన్ని మంచి కామెంట్స్ వచ్చాయి... కథ చదివే వారికి రీచ్ అయ్యినప్పుడు కలిగే ఆనందం బహుమతి పొందిన ఆనందానికి బోనస్ కదా! 

వాడ్రేవు చినవీరభద్రుడు గారు చదివి ఇలా రాశారు "చాలా చక్కగా రాశారు. చెప్పదలుచుకున్న విషయాన్ని చాలా సిస్టమేటిగ్గా చెప్పుకొచ్చారు. ఒక కవితలో లాగా ప్రతిసారి తిరిగి మళ్ళా ఆ పల్లవిని చేరుకుంటూ ఉన్నట్టు ఆ పాట దగ్గరకి తీసుకు వెళ్తూ వచ్చారు. నిజానికి ఇది కథ కాదు. కవిత కాదు. ఈనాటి సమాజంలో, ఈనాటి పరిస్థితుల్లో ఒక సున్నిత మనస్కురాలి హృదయ విశ్లేషణ. అయితే ఆమెకి ఆమె తండ్రి అలా ఉండి ఉండకపోయినా, ఆ తండ్రి ఆమె పట్ల మరింత ప్రేమగా ఉన్నా కూడా ఆమె అనుభవాలు ఆ విధంగానే ఉండి ఉండేవి. ఎందుకంటే అప్పుడు తన తండ్రి కన్నా మించిన ప్రేమ ఎవరు చూపిస్తారు అని ఆలోచించేదేమో. నిజానికి ఇది తల్లిదండ్రుల నీడ పడే అమ్మాయి కథ కాదు. వ్యక్తిత్వం, సౌకుమార్యం ఉన్నటువంటి ఏ భావుకురాలి ఆలోచనలైనా ఇలాగే ఉంటాయి.

కథలు రాస్తూ ఉండండి."

ప్రముఖ రచయిత్రి, కేంద్ర సాహిత్య అకాడమీ అధ్యక్షురాలు అయిన మృణాళిని గారు "Very unusual narration. impressive. enjoyed thoroughly. for anyone who is familiar with the song, the story gives beautiful moments" అని ప్రోత్సాహం అందించారు.

వెబ్ సైట్ లోనే కథ కింద ఓ మంచి కామెంట్ పెట్టారు

ఫేస్బుక్ మిత్రులు కూడా మంచి కామెంట్స్ తో ఆదరించారు.

Very Grateful.

ఇక నా బ్లాగు బాంధవుల స్పందన కోసం ఎదురుచూస్తుంటాను. 😊

ఈనాడు ఆదివారం లో నా కథ - సతీ సావి 'త్రి' సూత్రాలు

ఓ రాత్రి రేడియో లో 'ఉమ్మడి కుటుంబం' సినిమా లోని సతీ సావిత్రి స్టేజీ నాటకం సీన్, పాట వినపడింది. అది వింటుండగా సతీ సావిత్రి కథ మీద దృష్టి పడింది. నాకనిపించింది ఏంటంటే, సావిత్రి లాంటి స్త్రీ ఏది నమ్మితే దానికి అదే విధంగా నుంచుంటుంది అని. అక్కడ భర్త ప్రాణం ఆమె ఆశయం. ఇంకో ఆశయం ఉంటే అక్కడ కూడా ఆమె వ్యక్తిత్వం అలాగే గుబాళించేది! మనసు చివుక్కుమనే విషయం ఇంకోటేంటంటే సతీ సావిత్రి ని ఓ ఎగతాళి ధ్వని లోనే వాడటం. ఆ దృష్టి కోణం కూడా మారాలనిపించింది. ఈ సబ్జెక్ట్ మీద కథ రాయాలనిపించింది. అదే ఈ కథ. 

సతీ సావి 'త్రి' సూత్రాలు

"ఆఖరి మైలు" ఈనాడు ఆదివారం లో నా కథ

ఈ రోజు ఈనాడు లో పబ్లిష్ అయిన కథ ఇది. 

ఈనాడు ఈ - పేపర్ లింక్ ఇది - ఈ లింక్ లో అయితే చదువుకోడానికి సులభంగా ఉంటుంది. 

 ఈ కథ నిడివి పబ్లిషింగ్ స్పేస్ కోసం కొంచెం కుదించాల్సి వచ్చింది. ఎవరికైనా చదవాలని ఇంటరెస్ట్ ఉంటే , మీ ఇమెయిల్ ఐడి పంపించండి. పూర్తి కథ పి డి ఎఫ్ పంపిస్తాను. :)

కథ చదివి నాకు మంచి మెసేజెస్ పంపిస్తున్న అందరికీ ధన్యవాదాలండీ :) 

పొంగనాలు-సాంబారు నేర్పిన జీవిత పాఠాలు

పొంగణాలు/పొంగనాలు/పొంగడాలు ఇలా రకరకాల వ్యవహారాలు ఉన్న ఈ తెలుగు టిఫిన్ సాంబారు తో కలిసి బోల్డు కబుర్లు చెప్పింది నిన్న రాత్రి నాకు. అవి మీకు కూడా చెప్దామని! 

ముందుగా ఒక్క మాట. ఈ కాంబినేషన్ విధి రాత వల్ల కలిసి వచ్చింది కానీ మా ఇంట్లో ఈ సంప్రదాయం లేదు, నా ఫేవరెట్టూ కాదు. ఇది గమనించాలి. 

అదుగో అదే మొదటి జీవిత సత్యం. దోసెల పిండి పులిసిపోక ముందే వాడేయాలి అనే తొందర, సాంబారు వ్యర్థం చేయకూడదనే తాపత్రయం, దోసెల తో సాంబారు తింటే తక్కువ ఖర్చవుతుంది కాబట్టి ఇలా ఇడ్లి సాంబారు, వడ సాంబారు లాగా పొంగనాల తో తింటే రెండూ ఖర్చవుతాయి అనే ఆలోచన నుంచి పుట్టింది ఈ కాంబినేషన్. జీవితం లో ఇలా ఎన్ని సార్లు జరగదు మనకి! పరిస్థితుల ప్రభావం వల్ల, కొన్ని మనమే పెట్టుకున్న పరిధులు/విలువల వల్ల కొన్ని చేసేస్తుంటాం. వాటి నుంచి ఒక్కో సారి ఇలా ముందు తెలియని కాంబినేషన్ పుట్టేస్తుంది. క్రియేటివిటీ రెస్ట్రిక్షన్స్ నుంచే పుడుతుంది అని నిరూపితమవుతుంది! 

హిరణ్యకశిపుడు ఓ వంద రెస్ట్రిక్షన్స్ పెట్టాడు కదా .. నేను ఇలా చావను అలా చావను అని. అప్పుడు కదా నరసింహ అవతారం ఉద్భవించింది! అలా అన్నమాట! (నరసింహావతారాన్ని పొంగనాల తో పోల్చట్లేదు ... క్రియేటివిటీ రెస్ట్రిక్షన్స్ .... దానికి ఉదాహరణ! నమో నరసింహ!)

ఇక రెండో పాఠం. మొన్న ఒక కొటేషన్ చూసాను. మీరు మీ ప్రాబ్లమ్ లాగా కనిపించక్కర్లేదు అని. డబ్బుల్లేకపోతే డబ్బుల్లేనట్టు కనిపించక్కర్లేదు. శుభ్రమైన బట్టలు వేసుకొని తల దువ్వుకోవచ్చు!  చెల్లగొట్టాల్సిన ఆహారం తినాలి అనుకున్నప్పుడు మొహం ఒకలా పెట్టుకొని చేతికి దొరికిన ప్లేట్ లో పెట్టుకుని అయిందనిపించక్కర్లేదు. ఓ మంచి ప్లేట్ తీస్కొని బాగా కనిపించేలా ప్రెజెంట్ చేసుకుంటే మనకి కూడా తినాలి అనిపిస్తుంది. ఇదిగో ఇలా ఫోటోలు పెట్టుకున్నప్పుడు బ్రహ్మాండంగా ఉంటుంది. :) 

మూడో పాఠం... కళాకారులకి ప్రతీదీ ఓ ఇన్స్పిరేషనే! ఉదాహరణ కి ఈ కాంబినేషన్ నాకు విశ్వనాథ సత్యనారాయణ గారి ఏకవీర ని గుర్తు చేసింది. సాంబారు నిజానికి ఇడ్లి కో, వడ  కో, దోసె కో జతవ్వాలి.  ఎన్టీఆర్ జమున గారిలా. పొంగనాలు పచ్చడి నో, పొడి నో పెళ్లి చేసుకోవాలి. కాంతారావు కె ఆర్ విజయ గారిలా. కానీ ముందే చెప్పినట్టు గా విధి వల్ల కలిసిన ఈ ఎన్టీఆర్ కె ఆర్ విజయ గార్ల జోడి ఎలా ఉంటుంది? వాళ్ళు అన్నీ మర్చిపోయి అన్యోన్యంగా ఉన్నా, ప్రపంచం వారిని ఇడ్లి సాంబారు కి ఇచ్చిన విలువ ఇస్తుందా? ఓ మంచి జోడీ గా గుర్తిస్తుందా? ఇలా కొంత సేపు ఆలోచిస్తూ ఉండిపోయాను నేను! 

నాలుగో పాఠం. దేవుడెందుకో ఒకే ఫామిలీ లో ఒకలాంటి వాళ్ళని పుట్టించడు. ఒకరు పొద్దున్నే లేచేస్తారు. ఇంకొకరు రాత్రి మేల్కొనే ఉంటారు. వాళ్ళకీ వీళ్లకీ రోజూ గొడవ. అలాగే మా ఇంట్లో క్రిస్పీ గా ఉండే చిరు తిండి ని సాంబారు లో వేసేసి మెత్తగా చేసేస్తే అస్సలు నచ్చదు. నాకేమో అలాగే ఇష్టం! పకోడీ చేస్తే కడి-పకోడీ చేసుకుంటాను.  కరకరలాడే కారప్పూస/జంతికల తో మరమరాల మసాలా చేసుకుంటాను.  బిస్కెట్టైతే పాలలో ముంచుకొని తినాల్సిందే. ఇలా క్రిస్పీ వాటిని మెత్తగా  చేసేస్తూ ఉంటే చూడటమే ఇబ్బంది మా ఇంట్లో వాళ్ళకి! ఎన్ని డిఫెరెన్సెస్ ఉన్నా కలిసే ఉండాలి మరి ... పొంగనాలు సాంబారు లాగా! 

ఐదో పాఠం. నువ్వు జీవితం అంతా చూసేసా అనుకుంటున్నావు కానీ ఇంకా అంతా చూడలేదు. ప్రపంచాన్ని చుట్టేసిన వాళ్ళైనా, పుస్తకాలన్నీ చదివేసి వాళ్ళైనా .. ఇంకా ఏదో కొత్త అనుభవం, కొత్త కాంబినేషన్ ఉంటూనే ఉంటుంది మనని ఆశ్చర్యపరచడానికి! ఇది గుర్తుంచుకుంటే చాలు. జీవితం డెడ్ ఎండ్ లాగా బోర్ గా అనిపించదు. కొంచెం ఈగో కూడా కంట్రోల్ లో ఉంటుంది.... మనం అన్నీ చూసెయ్యలేదని! 

ఇంక చివరిది, ముఖ్యమైనది అయిన పాఠం. ఆన్లైన్ లో మనం చూసేదేదో పూర్తి పిక్చర్ కాదు. నా పొంగనాల ఫోటో చూసి నోరూరుతుంది. ట్రై చెయ్యాలని కూడా అనిపించచ్చు. కానీ నిజం ఏంటంటే ఆ సాంబారు  లో ఉప్పెక్కువైంది. నేను పొంగనాల పిండి లో ఉప్పు తక్కువేస్కున్నా లాభం లేకపోయింది. తర్వాత సాంబారు లో నీళ్లు కలిపి మరిగించాము. ఆ పల్చటి సాంబారు ఫోటో కి నోచుకోలేదు. అదీ పూర్తి కథ. 

నేను ఈ సారి ఏం చేశా అంటే ఇదే భాగోతం ఇంగ్లిష్ లో వెళ్ళగక్కాను. అది నా ఇంగ్లిష్ బ్లాగ్ లో ఉంటుందన్న మాట. తెలుగు చదవటం రాదనే వంక తో నా రాతల్ని తప్పించుకోకుండా నేను వేసిన మాస్టర్ ప్లాన్ ఇది! కింద నా ఇంగ్లీష్ బ్లాగ్ కి లింక్ ఇచ్చాను. దాని పేరు సౌమ్యాటిక్ లైఫ్ :)

My English Blog

మళ్ళీ కలుద్దాం. మీరు ట్రై చేసిన/చెయ్యాల్సొచ్చిన కాంబినేషన్స్ ఏంటి? అవి మీకు నేర్పిన జీవిత పాఠాలేంటి? ప్లీజ్ చెప్పండి. 

జో బాత్ తుజ్ మే హై .....

 చాలా రోజుల నుంచి ఓ విషయం గురించి మాట్లాడాలి అనుకుంటున్నా.... ఇలా సందర్భం కుదిరింది.... 

ఒకప్పుడు కేవలం మెమరీ కోసం పనికొచ్చే ఫోటోలు ఇప్పుడు వాటి పరిధులు దాటి కొంచెం మితిమీరి మనశ్శాంతి పోగొడుతున్నాయి కదా .... 

కొంత మందికి ఫోటో చూసాక స్ట్రెస్ మొదలవుతుంది.. యాంగిల్, బట్టలు, లైటింగ్... ఇవి మనం రూపాన్ని కెమెరా కి వేరేలా చూపిస్తాయి అని తెలీక ఆ కనిపించేదే నిజమనుకుని చాలా బాధపడుతున్నారు పాపం కొంతమంది. (మగవారు కూడా ఇలా ఫీలవుతున్నారా? ఎక్కువగా ఆడవారేనా? దీనికి జెండర్ తో సంబంధం లేదా? ) 

మీడియా లో పని చేసిన టెక్నీషియన్ గా ఒక ప్రొఫెషనల్ ఫోటో వెనక ఎంత శ్రమ, ఎన్ని జాగ్రత్తలు, ఎన్ని జిమ్మిక్కులు ఉంటాయో తెలుసు నాకు. అలాంటిది నేను కూడా ఒకో సారి నా ఫోటో చూసి స్ట్రెస్ అయిన రోజులున్నాయి. అలాంటప్పుడు ఎవరు ఎంత చెప్పినా నమ్మబుద్ధి కాదు .. మనం బానే ఉంటామని. 

కొంచెం పెద్దయ్యాక జీవితం బోల్డు కష్టాలు చూపించి ఈ కష్టాన్ని చిన్న గీత చేసినందువల్ల ఇలా ఉన్నా దేవుడి దయ వల్ల 😊 

ఈ పాట విషయానికొస్తే నాకు చాలా ఇష్టమైన పాట .. తాజ్ర మహల్ (1963) చిత్రం లోనిది. రఫీ గారి గొంతు, రోషన్ గారి సంగీతం, సాహిర్ లుధియాన్వీ పలుకులు .... 

ఇందులో 'జో వాదా కియా వో నిభానా పడేగా' పాట ఫేమస్ .. 

'జో బాత్ తుజ్ మే హై' పాట గురించి ఎక్కువ మందికి తెలీదు .. 

ఈ పాట భావం .. నీ లో ఉన్న విషయం నీ చిత్తరువు లో లేదు ... అని. వీడియో లో విశదంగా వివరించే అవకాశం దొరికింది. ఇదిగోండి లింక్ 

ఈ పాట కెమెరా లేదా ఓ చిత్రం యొక్క లిమిటేషన్స్ ని కవితాత్మకంగా భలే చూపిస్తుందండి! 

వీలైతే పాట ఒరిజినల్ కూడా వినండి. చాలా బాగుంటుంది! 

ఫోటోలు చూసి ట్రామా కి డ్రామా కి గురయ్యే అందరికీ అంకితం ఇస్తున్నాను ఈ పాట ని!!! 

We are all beautiful!

విత్ బెస్ట్ కాంప్లిమెంట్స్.....

కాంప్లిమెంట్లు. ఈ టాపిక్ మీద నాకు చాలా అభిప్రాయాలు ఉన్నాయి. అవి ఇక్కడ ఒలకబోస్తున్నా ఈ రోజు. 

ముందు తెలుసుకోవాల్సింది ఏంటంటే కాంప్లిమెంట్ లా కనిపించేవన్నీ కాంప్లిమెంట్స్ కావు. 

ఇంగ్లీష్ లో compliment .... complement ఒకలాగే ఉంటాయి. ఒకే అక్షరం తేడా. ప్రశంస అనే అర్ధం వచ్చేది compliment. రెండో దానికి అర్ధం వేరు. Her dancing complemented his singing. ఆమె నాట్యానికి, అతని గానానికి జోడీ కుదిరింది. ఇలాంటి అర్ధం లో వాడతారు. కానీ స్పెల్లింగ్ రాసేటప్పుడు ఒక దాని బదులు ఇంకోటి రాసేస్తూ ఉంటారు. stationery ..stationary లాగా. 

ఆ రెండు పదాలకీ ఎంత తేడా ఉందో ... నిజం ప్రశంసలకి, ప్రశంస లా విన్పించే వాటికీ అంత తేడా ఉంది. 

"ఎంత సన్నబడ్డావు తెలుసా! ఒకప్పుడు ఎంత లావుగా అసహ్యంగా ఉండేదానివి! పెద్ద పొట్ట, టైర్లు... చేతులు కూడా ఇంత లావుగా ఉండేవి కదూ!" ఇది కాంప్లిమెంట్ కాదు. 

"నువ్వు కాఫీ చాలా బాగా చేస్తావు .. ఏదీ ఓ కప్పు ఇచ్చుకో" ఇది కూడా కాంప్లిమెంట్ కాదు. 

"వీళ్ళు ఇప్పుడు ఇలా ఉన్నారు కానీ ఒకప్పుడు వీళ్ళ ఇల్లు, బట్టలు ఎలా ఉండేవో తెలుసా?" అన్నారోసారి ఎవరో. అదేంటండి అలా అంటున్నారు అంటే "మీరు బాగా పైకొచ్చారు అని కాంప్లిమెంట్ ఇస్తున్నా" అన్నారు. "నీకు మంచి తెలివితేటలు వచ్చాయి మీ(కులం/మతం/లింగం/ప్రాంతం/కుటుంబం) లో ఇలా అరుదు కదా" ఇవి కాంప్లిమెంట్ లు కావు ... చులకన భావం నుంచి, వివక్ష నుంచి వచ్చినవి. 

అసలైన ప్రశంస గుర్తింపు నుంచి వస్తుంది. మొదటి ఉదాహరణ లో సన్నబడటం లో ఉన్న కష్టాన్ని, డిసిప్లిన్ ని గుర్తించినప్పుడు, రెండో దాంట్లో స్వప్రయోజనానికి కాకుండా ప్రశంసించినప్పుడు, మూడో సందర్భం లో పైకొచ్చిన వ్యక్తి సంకల్పబలాన్ని గుర్తించినప్పుడు అవి కాంప్లిమెంట్స్ అవుతాయి. 

మంచి ప్రశంస మనసుకి చల్లగా తాకాలి.  అంతే గానీ "వీడిప్పుడు ఎందుకు పొగుడుతున్నాడు?" అనో "ఇది అసలు కాంప్లిమెంటా కాదా" అనో అనిపించకూడదు. 

ఒక్కో సారి ప్రశంస మాటల్లో ప్రకటించబడదు ... ఇది బెస్ట్ కాంప్లిమెంట్ అనిపిస్తుంది. ఓ కనుబొమ్మ ఎగరేయడం .... వండింది తిని కళ్ళు మూసుకొని ఆస్వాదించడం .... ఇలా మాటల్లో వర్ణించలేని ఎన్నో నాన్ వెర్బల్ ప్రశంసలు ఉంటాయి. 

ప్రశంసలకి ఇది స్వర్ణ యుగం నిజానికి. సోషల్ మీడియా వల్ల. ఇల్లు నీట్ గా సద్దుకొని ఫోటో పెట్టినా, మంచి చీర కట్టుకున్నా (చీర కట్టు బాగా కుదిరినా), పాడినా, డాన్స్ చేసినా మంచి ప్రశంసలు అందుకొనే ప్లాట్ఫారం సోషల్ మీడియా. 

ఓ సినిమా లో కోట శ్రీనివాస్ రావు గారు బ్రహ్మానందం గారు ఓ మంచి కాంప్లిమెంట్ ఇస్తే ఒక్కొక్కరినీ పిలిచి వాళ్ళకి కూడా తెలిసేలా పొగిడించుకుంటారు చూడండి ... సేమ్ మాటర్ .... ఆ అవసరం సోషల్ మీడియా తీసేసింది. చక్కగా ఉన్న కాంప్లిమెంట్లన్నీ అందరికీ తెలిసేలా, ఎప్పటికీ నిలిచిపోయేలా ఉంటాయి. ట్రోలింగ్/నెగిటివ్ కామెంట్లు ఉన్నా అవి డిలీట్ చేసుకొనే/ బ్లాక్ చేసుకొనే సౌకర్యం ఉండనే ఉంది కదా!

ఈ జన్మ లో దేవుడు నన్ను కొన్ని మంచి ప్రశంసలు తీసుకొనే స్థానం లో కూర్చోబెట్టాడు. దానికి ఎప్పటికీ నేను కృతజ్ఞురాలిగానే ఉంటాను. ఏదో ఒక రోజు ... ముఖ్యంగా కళాకారుల జీవితం లో .. ఏదో అప్సెట్ గా ఉన్నరోజో, మూడ్ ఆఫ్ లో ఉన్న రోజో బ్లాగ్ మీదో ... వీడియోల మీదో ఏదో మంచి కామెంట్ కనిపించినప్పుడు ఆ రోజు రోజంతా ఉత్సాహంగా గడుస్తుంది! 

కానీ ఆ ప్రశంసలు ప్రత్యక్షంగా తీస్కోడం లో నాకు కొంచెం మొహమాటం. ఇప్పుడు నయం. ఒకప్పుడు నాకెవరైనా కాంప్లిమెంట్ ఇస్తే అదేదో టెన్నిస్ బాల్ లాగా ఎదురు ప్రశంస ఇస్తే కానీ ఊరుకునే దాన్ని కాదు. ఇది చాలా ఎబ్బెట్టు గా ఉంటుంది ... హ్యాపీ బర్త్డే అంటే సేమ్ టు యు అన్నట్టుగా. 

ఒక్కోసారైతే అసలు కాంప్లిమెంట్ ని స్వీకరించడానికి ఒప్పుకొనేదాన్ని కాదు! ఒక సారి త్యాగరాజ ఆరాధన లో పాడాను. చాలా మంది గొప్పవాళ్ళు పాల్గొన్నారు ఆ ఆరాధన లో. ఒక వాద్యకారులు వచ్చి "బాగా పాడారమ్మా" అంటే "మీరేదో వాత్సల్యం తో అంటున్నారు" అన్నా నేను! ఆయన వేరే వాళ్ళ ముందు నా గురించి చెప్తూ "ఆ అమ్మాయి ఒప్పుకోదు కానీ బాగా పాడింది" అని నవ్వారు. 

అపజయానికే కాదు విజయానికి మెంటల్ గా ప్రిపేర్ అవ్వాలి అని మొన్న ఎక్కడో చదివాను. ఓ మంచి గమకం పాడితే "భలే!" అని ఎవరో అనేసరికి ఓ నిముషం బ్లాంక్ అయిపోయా చిన్నప్పుడు. అనుభవం మీద ఇలాంటి కొన్ని విషయాలు తెలిశాయనుకోండి.  

ఇంకో పాత అలవాటు ఏంటంటే ఎవరైనా కాంప్లిమెంట్ ఇస్తే వాళ్ళ మాట పూర్తవకుండా థాంక్ యూ చెప్పడం. వాళ్ళు ఓ పేరాగ్రాఫ్ ప్రశంస తో రెడీ గా ఉంటే నేను మొదటి మాట కే థాంక్ యూ అనేయటం ... వాళ్ళు కూడా మొహమాటస్థులే అయితే ఆ ప్రశంస అక్కడ తుంచివేయబడటం. కాదు .. వాళ్ళు అలాగే కొనసాగిస్తూ ఉంటే నేను లైన్ లైన్ కీ థాంక్ యూ చెప్పడం. (అలాగే ఏం మాట్లాడకుండా వింటూ ఉంటే పొగరు అనుకుంటారేమో అని భయంతో). ఇప్పుడు కొంచెం కాంప్లిమెంట్ హుందా గా రిసీవ్ చేస్కోవడం అలవాటు చేసుకుంటున్నాను. 

ప్రొఫెషనల్ జీవితం లో ఇంకో విషయం కూడా అనుభవం మీద తెలుసుకున్నాను. ఒక్కో సారి సీనియర్ల నుంచి చేతల ద్వారా వచ్చే ప్రశంసే ముఖ్యం. అంటే మన పని నచ్చితే కాంట్రాక్టు కొనసాగించడమే ప్రశంస. అంతే గానే నోటితో పొగిడేసి పని దగ్గరకి వచ్చేసరికి ఇంకొకరిని ప్రిఫర్ చేస్తే అది ప్రశంస కాదని. 

పెద్దయ్యాక తెలిసే విలువైన పాఠాల్లో ఇంకోటి... ప్రశంసలు లభించకపోయినా నువ్వు చెయ్యాల్సిన పని చేస్తూనే ఉండాలి అని. అవి పాయసం లో అప్పుడప్పుడూ వచ్చే జీడిపప్పు లాంటివి అంతే అని. 

కాంప్లిమెంట్ ల లో కాంప్లి 'మంట' అనిపించేవి రోడ్ సైడ్ పోరంబోకుల కామెంట్లు. వాళ్ళు వేసే విజిల్స్ కానీ, వెకిలి సౌండ్స్ కానీ, పొగడ్తలు కానీ అస్సలు పాజిటివ్ గా అనిపించవు. నువ్వు బాగున్నావు కాబట్టే వాళ్ళు అలా చేస్తున్నారు అంటే ఒళ్ళు మండుతుంది. అప్పుడే అనిపిస్తుంది కాంప్లిమెంట్ ఇచ్చే వాడికి అర్హత ఉండాలి.. సమయం, సందర్భం కూడా ఉండాలి అని. 

కమర్షియల్ సినిమా వాళ్ళు "అమ్మాయిలకి కూడా ఇలాంటివి ఇష్టమే" అని పాటల్లో, డైలాగుల్లో చెప్పేస్తూ ఉంటారు. ఆరోగ్యకరమైన విధమేంటో ఇరువర్గాలకీ తెలీకపోవడం వల్ల, ఈ కామెంట్లు చాలా నార్మల్ అనే అపనమ్మకం వల్ల ఇలా అంటారు. ప్రశంసలు ఎవరికైనా ఇష్టమే. రోడ్డు మీద కనిపించిన అమ్మాయి/ అబ్బాయి  బట్టలో,జుట్టో ఏదైనా నచ్చిందనుకుంటే హుందాగా ఎందుకు ప్రకటించకూడదు. అది వాళ్ళకి ఎప్పటికీ గుర్తుండిపోతుంది కూడానూ! 

అమ్మాయిలకి ఎలా కాంప్లిమెంట్ ఇవ్వాలి అనే విషయం మీద ఓ పుస్తకం రాయచ్చు. కానీ అది ఎవరు చదవాలో వాళ్ళు చదవరేమో అని డౌట్. పుస్తకం చదివే సంస్కారం ఉంటే అది అమ్మాయిల పట్ల ప్రవర్తన లో సున్నితత్వాన్ని కూడా తీసుకొస్తుంది కదా. (దానికీ దీనికీ సంబంధం లేదంటారా?)

కొంత మంది కాంప్లిమెంట్లని భలే వాడుకుంటారు. సంభాషణ ని కాంప్లిమెంట్ తో ఓపెన్ చేస్తారు. అవతలి వ్యక్తి దాన్ని స్వీకరించగానే వీళ్ళ అసలు అజెండా మొదలవుతుంది. దానికి, ఓపెనింగ్ లో చేసిన ప్రశంస కి సంబంధం ఉండదు. అలాగే ఇంకో కేటగిరి ... అతి గా పొగిడే వారు. ముత్యాల ముగ్గు లో, మాయాబజార్ లో చూపించిన భజన బ్యాచ్. వీళ్ళ వల్లే ఒక్కో సారి అసలు ప్రశంసలంటేనే భయం వేసేస్తుంది. పొగడ్త వేరు ప్రశంస వేరనుకోండి. 

మన సమాజం లో ప్రశంసలు అంత ఫ్రీ గా  ఫ్లో అవ్వవు.  మంచి ఉంటే వెనక మాట్లాడు అనే సమాజం మనది. ఇది కూడా ఓ రకంగా మంచిదే. అలాగే చిన్నవాళ్ళని పొగడకూడదు ... ఆయుక్షీణం అని ... దిష్టి అని .. ఇలాంటి నమ్మకాలు కూడా ఉన్నాయి. తల్లి, గురువు, తండ్రి అయితే అసలు పొగడకూడదు అంటారు. కానీ నా అనుభవం లో సరైన సమయం లో సరైన మోతాదు లో చేసే ప్రశంస పిల్లలకి టానిక్కే. 

తెలుగు/సంస్కృతం అంతగా రాని పిల్లలకి సంగీతం నేర్పించే అప్పుడు వాళ్ళు పెద్ద పదాలు పలికినప్పుడు "భలే పలుకుతున్నావే" అంటే వాళ్ళ మొహాలు వెలిగిపోవడం చూసా నేను. ఆ ప్రశంస కోసం వాళ్ళు కష్టపడి పెద్ద పెద్ద స్తోత్రాలు ఇష్టంగా సులువుగా నేర్చుకోవడం నా అనుభవం లో చూసాను. 

మన దగ్గర సంబంధాల్లో కూడా ప్రశంసలు చాలా ముఖ్యం. ముందే చెప్పినట్టు ప్రశంస లో ఉన్న గుర్తింపు సంతోషాన్నిస్తుంది. Mrs. Doubtfire సినిమా లో ఓ సీన్ ఉంటుంది. (ఆ సినిమా నుంచి inspire అయి తీసిన 'భామనే సత్యభామనే' సినిమా లో ఈ సీన్ ఉండదు.) ఆడ వేషం మార్చుకొని భర్త తన ఇంట్లోనే పనికి చేరతాడు. మీ వంటిల్లు భలే నీట్ గా పెట్టుకున్నారు అని ప్రశంసిస్తాడు. అప్పుడు ఆవిడ "థాంక్స్. నా భర్త ఇదెప్పుడూ గుర్తించలేదు" అని బాధపడుతుంది. మారువేషం లో ఉన్న భర్త ఇది విని తను కూడా బాధపడతాడు. చాలా మంచి సన్నివేశం ఇది. 

శుభలేఖ ల్లో విత్ బెస్ట్ కాంప్లిమెంట్స్.....అని రాస్తారు చూడండి.... అక్కడ తో ఆగిపోకుండా సందర్భం వచ్చినప్పుడు మంచి ప్రశంసలు అందరూ ఇచ్చి పుచ్చుకోవాలని ఆశిస్తూ.... ఐడియలిస్టు నైన నేను సెలవు తీసుకుంటున్నాను. 

కుళ్ళుమోతు మల్లిమీతు

ఈ సబ్జెక్టు తో నాకు చాలా అనుభవం ఉందండోయ్. అంటే నాకు కుళ్ళుకోవడం అలవాటు అని కాదు నేను చాలా భరించాను అని అర్ధం. అందరూ కొట్టి పడేస్తారు .. ఆ .. అందరికీ కలిగేదే అని. కానీ దీని వల్ల చాలా ఇబ్బందులు ఎదురవుతాయి. ఈ కుళ్ళు మన దగ్గర బంధాల్లోకి ప్రవేశిస్తే ఆ స్ట్రెస్ వేరు కదా. 

నేను బలంగా నమ్మే విషయాల్లో ఒకటి ... లాజిక్ కాదు మనస్థితే మనిషి మనుగడ ని శాసిస్తుంది. లాజిక్ ని నమ్మే జాతి అయితే మనం యుద్ధం, క్షామం, ఆకలి లేకుండా చేసుకొనేవాళ్ళం. ఉండాల్సిన ఒకే భూమి ని సరిగ్గా చూసుకునే వాళ్ళం. కానీ ఇప్పుడు స్థితి ని చూసి ఏం చేస్తే ఇలా ఉన్నాం అని వెనక్కి calculate చేసుకుంటే తెలుస్తుంది.. పాలకుల, ధనికుల మనోవికారాల ఫలితమే ఈరోజు మన ప్రపంచం. అందులో అసూయ ఒక పెద్ద స్థానాన్ని ఆక్రమించుకుంది.

కుళ్ళు అనే ప్రాసెస్ ని విశదీకరిస్తే దాని మూలం పోల్చుకోవడం లో ఉంది. నువ్వు నీలా బ్రతికేస్తున్నావు .. ఏదో లాగా. ఈ లోపు ఓ చుట్టమో, ఫ్రెండో కనిపిస్తాడు.. లేదా ఏదో వార్త వస్తుంది వాళ్ళ గురించి. అంతే మొదలవుతుంది కుళ్ళు. ఈ మొదలైన జెలసీ ఒక మోతాదు లో చాలా కామన్. దీని వల్ల పెద్ద నష్టం లేదు కూడా. కానీ మోతాదు మించితేనే ఇబ్బంది..ఆ కుళ్ళు కలిగినవాడికీ, ఎవడి వల్ల కలిగిందో వాడికీ. 

కుళ్ళు లోకి లింగభేదాలు ఉండవు. ఆడవాళ్ళకి అసూయెక్కువ అంటే నేను నిజమనుకునే దాన్ని. కానీ ఒక్కసారి ప్రొఫెషనల్ ప్రపంచం లోకి వచ్చాక అది ఎంత అబద్ధమో తెలిసింది. ఈ విషయం లో ఇద్దరూ సమానమే. నాకు ఇంకో అపోహ ఉండేది .. మగవాళ్ళకి మగవాళ్ళంటేనే జెలసీ... ఆడవాళ్ళకి ఆడవాళ్ళంటేనే జెలసీ అని. కానే కాదు. 

నాకున్న ఇంకో అపోహ కూడా బాగా బుద్ధి వచ్చేలా పోగొట్టారు కొంత మంది మనుషులు. సమాజం లో స్థాయి లో ఉన్న వారికి ఇలాంటివి ఉండవనుకొనేదాన్ని నేను .. ముఖ్యంగా వాళ్ళకంటే తక్కువ (ఆర్ధికంగా, పేరుప్రఖ్యాతులు పరంగా etc). కానీ వీళ్ళే 1bhk కట్టుకున్న వాడి దగ్గరకి వచ్చి "నా బంగ్లా తుడుచుకోలేక చచ్చిపోతున్నాను.. నీ ఇల్లంటే నాకు అసూయ గా ఉంది" అంటారు. 

ఒక ఆరోగ్యకరమైన మనసు, బుద్ధి ఉన్న వ్యక్తి కుళ్ళు ని ప్రాసెస్ చేసే పద్ధతి వేరే ఉంటుంది. ఆ భావం కలగటం సహజం అని మొదట ఒప్పుకోవడం తో మొదలవుతుంది ఈ ప్రాసెస్. ఆ తర్వాత అదెక్కడి నుంచి వస్తోందో తెలుసుకోవడం ముఖ్యం. నీ తో పాటు పని చేసే కొలీగ్ ఇంకో పక్క పుస్తకం రాసారు  అని తెలిసి అసూయ కలిగితే నీకు కూడా అలాంటి వ్యాపకం ఏదో పెట్టుకోవాలని ఉందన్నమాట. అందుకే నువ్వు చేయలేనిది వారు చేస్తే నీకు బాధ అనిపించింది. ఇలా అయితే ఫర్వాలేదు. మించిపోయిందేది లేదు. మనం కూడా అలాంటిది మొదలుపెట్టుకోవచ్చు. తనలో తనే విస్మరిస్తున్న కోణాలు తెలుసుకోడానికి ఈ కుళ్ళు అనే ఎమోషన్ ని డిటెక్టర్ గా వాడుకుంటుంది వివేకం. 

కానీ అనారోగ్యంగా లేదా బలహీనంగా ఉన్న మనసు లో కుళ్ళు ప్రవేశిస్తే ... అబ్బా .. ఇంక వాళ్ళకి, చుట్టుపక్కవాళ్ళకి అందరికీ నరకం. వీళ్ళు సుఖంగా ఉండరు ... ఇంకొకళ్ళని ఉండనీరు. 

ఇంకో జాతి ఉంటారు. వీళ్ళు చక్కగా పుట్టుకతో అసూయ అనే జీన్స్ తో పుడతారు. వీళ్ళ కుళ్లుకి అసలు లాజిక్ ఉండదు. అలాగే దానికి పరిష్కారం కూడా ఉండదు. వీళ్ళ సాంకేతిక నామం "కుళ్ళుమోతు మల్లిమీతు". మనకి తెలిసిన ఒకడు ఐ ఏ ఎస్ పాసయ్యాడు అనుకుందాం. ఈ మాట తెలీగానే కుళ్ళు కలిగింది. నువ్వు కూడా ఐ ఏ ఎస్ కి ప్రిపేర్ అవుతూ ఆ పరీక్ష ని క్రాక్ చెయ్యలేకపోతే ఆ కుళ్ళు కొంత వరకూ సబబు. కానీ అసలు నువ్వు ఆ పరీక్ష కి ప్రిపేర్ అవ్వట్లేదు సరి కదా ... అది నీ కెరీర్ ఏ కాదు. ఈ మల్లిమీతు టైప్ కుళ్ళు కి వయసు, వావి, వరస, సందర్భం, సంకోచం, విచక్షణ, వివేకం .. ఏవీ ఉండవు. 

కుళ్ళు లో ఇంకో విసుగైన కోణం ... శ్రమ ని కాకుండా దానికి లభించిన ఫలితాలు చూసి కుళ్ళుకోవడం. ఓ వ్యక్తి మంచి ఆహారపు అలవాట్లతో ఆరోగ్యాంగా అరవై ఏళ్ళ వయసు లో షుగర్ లాంటివి లేకుండా ఉన్నాడనుకోండి ... వీళ్ళు ఆహారం వైపు ఎటువంటి డిసిప్లిన్ చూపించకుండా వీళ్ళకి అవే ఫలితాలు కావాలి. ఆ ఆరోగ్యంగా ఉన్న వ్యక్తి అంటే కుళ్ళు. 

సత్యాగ్రహం లాగానే ఒక్కోసారి సత్యాసూయ కూడా ఉంటుంది అనిపిస్తుంది. లంచగొండి వాడో, స్వయంగా కుళ్ళుమోతు అయిన వాడో జీవితం లో అంచెలంచెలుగా ఎదుగుతూ పోతుంటే వాడ్ని చూసి కుళ్ళు కలగక మానదు. మనం మంచివాళ్ళయి చేసిందేంటి అనిపిస్తుంది. 

నాకనిపిస్తుంది.. దుర్యోధనుడికి పాండవులతో ఉన్న ప్రధాన సమస్య కుళ్ళే అని. రాజ్యకాంక్ష ఒక్కటే అయితే వాళ్ళకి ఐదు ఊళ్ళు ఇచ్చేయచ్చు. ఆర్యావర్తం ఏలే చక్రవర్తి గా ఐదూళ్ళ రాజుల మీద పెత్తనం చేసి తన పవర్ చూపించుకోవచ్చు. కానీ అతనికి అసలు వాళ్లంత ప్రజ్ఞావంతులు బ్రతికుండడమే ఇష్టం లేదనిపిస్తుంది. (చిన్నప్పటి నుంచి అతను చేసిన హత్యాప్రయత్నాలు ఇందుకు సాక్ష్యం). దుర్యోధనుడు స్వయంగా ఇలాంటి వాడా, శకుని ప్రేరేపించాడా అంటే ..  మనలో అంకురం కూడా లేని భావాన్ని ఎవ్వడూ ప్రేరేపించలేడు అంటా నేను. ఇప్పుడు మన భారతీయులకి రోడ్లు శుభ్రంగా ఉంచమని, లైన్ లో సరిగ్గా నుంచోమని, సమయపాలన చెయ్యమని ఎంత చెప్పినా వినరు చూడండి అలా. 

దుర్యోధనుడి కుళ్ళు అతని వంశాన్ని నాశనం చేసింది. కానీ అది ద్వాపర యుగం. ఇప్పుడు అలా అవ్వట్లేదేమో అనిపిస్తోంది. 

కుళ్ళు తీర్చుకోడానికి పరమ సాధారణమైన సాధకం - మాటలు. చాలా మంది తమ కుళ్ళు ని ఇలాగే ప్రదర్శిస్తారు. వంకర మాటలు, నొక్కులు, బాధాకరమైన కామెంట్లు, ఎదుటి వారి విజయాన్ని acknowledge చెయ్యకపోవడం ... 

ఈర్ష్య, అసూయ, కుళ్ళు ఇలా మన తెలుగులో ఉన్నట్టే ఇంగ్లిష్ లో ఎన్వీ, జెలసీ లాంటి మాటలున్నాయి. కాకపోతే ఎన్వీ కి జెలసీ కి తేడా ఉందట. ఎన్వీ అంటే నువ్వు కావాలనుకున్నది, నీ దగ్గర లేనిది ఒకడి దగ్గర ఉంటే కలిగే భావన. జెలసీ అంటే నీదైన వస్తువుని వేరెవడో వచ్చి తీస్కెళ్ళిపోతాడనే భయం అట! మనం ఒకే అర్ధం లో రెండూ వాడేస్తూ ఉంటాం. 

ఎన్వీ అంటే ఒనిడా టివి యాడ్ గుర్తొస్తుంది ... ఈ ఎమోషన్ ని కూడా సెల్లింగ్ పాయింట్ చేసేసుకున్నారు చూసారు వాళ్ళు! ప్రేమ కథల్లో కూడా ఇలాగే వాడుకుంటారు జెలసీ ని. ఇష్టమైన వ్యక్తి అటెన్షన్ ని పొందడానికి ఇంకొకరి తో చనువుగా ఉన్నట్టు నటించి వాళ్ళని 'జెలస్' చెయ్యడం ఓ నార్మల్ విషయం లో చూపిస్తారు కదా సినిమాల్లో. అలాగే ఒకమ్మాయి ముందు ఇంకొకమ్మాయి ని పొగిడితే ఆమె కి కుళ్ళు అంటారు. నాకనిపిస్తుంది వీళ్ళ ఉద్దేశమే ఆ అసూయ ని ప్రేరేపించడం అని. 

అమ్మాయిల మధ్య అసూయ ని ఓ జోక్ గా కాక జెండర్ పాలిటిక్స్ కోణం నుంచి అర్ధం చేసుకోవాలి అంటాను నేను. వాళ్ళకి చేసిన కండిషనింగ్ లో భాగం ఏంటంటే నీ మగాడు, నీ సంసారం దీనికోసం నువ్వు పోరాడు ఇంకో ఆడదాన్నుంచి అని. ఏదో మగాడు లాలీపాప్ అయినట్టు. అతనిక్కూడా వివేకం ఉంటుంది కదా. తప్పు జరిగితే అది రెండు వైపులా కదా. ప్రేమ దశ లో కూడా మగవాడి అటెన్షన్ ఏదో ట్రోఫీ అయినట్టు దాని కోసం వేరే అమ్మాయిలతో పోటీ పడాలి అనే భావన సృష్టిస్తారు. అమ్మాయిల మనసులని, మెదడులని సంకుచితం చేసే ఇలాంటి పోకడల వల్లే "ఆడవాళ్ళకి అసూయ ఎక్కువ" అనే ప్రాపకం జరిగింది. మనోవికాసం చెందిన సాధికార స్త్రీ ఇంకో స్త్రీ కి చేయూతనిస్తుంది తప్పించి తొక్కేయాలనుకోదు. ఇంద్రా నూయి లాంటి వారు చెప్తోంది కూడా ఇదే. ఇప్పుడు ఆడవాళ్ళకి  ఛాలెంజ్ ఇదే. కొన్నేళ్ల కండిషనింగ్ నుంచి బైట పడి తోటి ఆడవారిలో పోటీ ని కాక సహకారాన్ని ఇవ్వడం, తీసుకోవడం అలవాటు చేసుకోవాలి. 

ఏ క్లోజ్ బంధం లో ఉన్న వారైనా రకరకాల సందర్భాల్లో  జెలస్ ఫీలవుతారు. ఈ రకమైన జెలసీ అసలు కేటగిరి నే వేరనిపిస్తుంది. తన కూతురొచ్చి వేరొకరి వంట పొగిడితే తల్లికి కుళ్ళు. కొలీగ్ వేసిన జోక్ గురించి నవ్వుతూ చెప్తే భర్త కి కుళ్ళు. తనతో కాక ఇంకొకరి తో కొంచెం చనువుగా ఉన్నా బెస్ట్ ఫ్రెండ్స్ కి కుళ్ళు. ఎంత సెక్యూర్ గా ఉండే వ్యక్తికైనా ఈ భావన తప్పదేమో అనిపిస్తుంది.

ఒక కొటేషన్ చదివాను ఇటీవల.  నువ్వు ఎవరితో సేఫ్ గా శుభవార్త ని షేర్ చేస్కోగలవో వాళ్ళే నీ శ్రేయోభిలాషులు అని. మిగిలిన వాళ్ళో? సాంకేతిక నామం ఉందిగా వాళ్ళకి! 

ఇల్లలికి ఇల్లలికి .. ముగ్గేసి ముగ్గేసి ..

నాకు ఇంటి పని తో చాలా పేచీలున్నాయి. 

ఒకటి ఆ పని కి ఉన్న రిపిటీటివ్ నేచర్. ఒక్క రోజు, ఒక్క సారి చేస్తే సరిపోదు. చేస్తూనే ఉండాలి. చేస్తే మామూలుగా ఉంటుంది కానీ చెయ్యకపోతే కనిపిస్తుంది ఏవిటో. ఇంటి శుభ్రానికి శత్రుత్రయం ... దుమ్ము, చెత్త, మట్టి. అందులో దుమ్ము రక్తబీజుడి జాతికి చెందినదే అనిపిస్తుంది నాకు. టెడ్డీ బేర్, బార్బీ బొమ్మలు ఇష్టంగా కొనుక్కొని ఈ రాక్షసుడికి భయపడే వాటికి ప్లాస్టిక్ కవర్ ముసుగులు వేసేస్తూ ఉంటాం కదా. ఈ దుమ్ము అటక ల మీదా, ఫాన్ల మీద ఓ రకంగా, నేల మీద ఇంకో రకంగా, ఎలక్ట్రానిక్స్ మీద మరో రకంగా ఏర్పడుతూ ఉంటుంది. ఒకదానికి ఉపయోగించిన ఆయుధం ఇంకో దానికి ఉపయోగించలేం. అమెజాన్ లో కి వెళ్తే దోమల మెష్ తుడవడానికి ఓ బ్రష్, కార్పెట్ తుడవడానికి ఇంకోటి ఇలా అమ్ముతాడు. కానీ మనం ఆ ట్రాప్ లో పడకూడదు. మా  నాన్నగారు పాత దిండు గలీబు తో ఫాన్ తుడిచే వారు. ఇవి ఇండియా లో మనకే సాధ్యమైన జుగాడ్ చిట్కాలు. 

కొంతలో కొంత చెత్త ఫర్వాలేదు. ఇంట్లో ఫంక్షన్ లాంటివి పెట్టుకున్నప్పుడే ఎక్కువ వస్తుంది. లేకపోతే మామూలే. ఇంక మట్టి ...  పిల్లలు, మొక్కలు, పెంపుడు జంతువులు ఉన్నప్పుడూ, వానాకాలం లోనూ వస్తుంది అనుకోవచ్చు. ఇవి కాక పొరపాటున కిందపడి పగిలిపోయేవి, పౌడర్ డబ్బాల్లాగా చిమ్మబడేవి, నూనెలాగా రుద్దిరుద్ది కడగాల్సి వచ్చేవి .. ఇలాంటివి బోనస్. చిట్కాలు అవసరం అయ్యే పనులు ఇవి! 

ఈ మూడింటిని దాటితే ప్రత్యక్షమవుతాయి జీవులు... బొద్దింకలు, ఎలకలు, దోమలు, ఈగలు etc. నేను చచ్చిపోతాను.. మిమ్మల్ని కూడా తీసుకు పోతాను అనే సినిమా సైకోల్లాగా ఇవి పోవాలంటే మనక్కూడా ప్రమాదకరమైన కెమికల్స్ వాడాల్సిందే! 

ఇంటికొచ్చిన ప్రతీ సామాను నువ్వు మెయింటైన్ చెయ్యాల్సిన ఇంకో వస్తువే అని తెలియడమే పెద్దరికమ్. ఇది తెలియక వస్తువులు కొనుక్కుంటూ వెళ్లిపోవడం కుర్రతనం. ఈ కుర్రతనమే ఫాబ్రిక్ సోఫా కొనమంటుంది.  శిల్పారామం లో, హోమ్ సెంటర్ లో రకరకాల వస్తువులు కొనమంటుంది. మన దేశానికి సంబంధం లేని వాళ్ళు ఇళ్ళు ఎలా సద్దుకుంటారో చూసి వాళ్ళలాగా ఇల్లు సద్దుకోమంటుంది. వాళ్ళకి దుమ్ము తక్కువేమో.. అన్నీ ఓపెన్ గా ప్రదర్శించుకుంటారు. మన ఇళ్లలో ఒకేఒక షో కేస్ ఉంటుంది. అందులోనే అన్నీ పెట్టుకోవాలి. ఈ మధ్య ఈ రాగి పాత్రలు, ఇత్తడి  బిందెలు,బాయిలర్లు హాల్లో పెట్టుకోవడం ఒక క్రేజ్. కానీ వాటిని అలా మెరిపించాలంటే రెగ్యులర్ గా చింతపండు తో తోముకుంటూ ఉండద్దూ! మళ్ళీ అదో పని!

అభిరుచి ఉండి, ఆసక్తి ఉండి, చేసుకోగలిగిన శక్తీ ఉంటే ఇవన్నీ పనుల్లా అనిపించవు. అలాంటి వారి ఇళ్ళు కూడా భలే చక్కగా చూడముచ్చట గా ఉంటాయి. May God bless them! అలాంటి ఓ ఆంటీ మాకు ఉన్నారు. ఆవిడ ఇల్లు ఎంత శుభ్రంగా ఉంటుందో! మనిళ్ళలో ఓ వాడుక ఉంది చూడండి.. నేల మీద పడ్డ పాలెత్తుకు తాగచ్చు అని ... అలా అన్నమాట. ఇద్దరి ఇళ్ళకి ఒకే అమ్మాయి తడిగుడ్డ పెడుతుంది. కానీ ఆవిడ నేల మెరిసిపోతూ ఉంటుంది. మా నేల మీద తడిగుడ్డ పెట్టిన ఆనవాలు కనిపిస్తాయి. (ఇది ఓ మాప్ యాడ్  లాగా అనిపిస్తోంది కదూ. కానీ కాదు. మేము వాడే మాప్ కూడా ఒకే కంపెనీ.. ఎందుకంటే అది మా హెల్ప్ తనే తెచ్చుకుంటుంది) ఓ రోజు అంటీ ని అడిగితే చెప్పారు ... అమ్మాయి తడిగుడ్డ పెట్టాక ఆవిడ మళ్ళీ పెట్టుకుంటారట! ఇలా శ్రద్ధగా, ఓపిక గా చేసుకున్న ఇళ్ళు చూడగానే తెలుస్తూ ఉంటాయి.  

ఓ వాడుక ఉంది చూసారా ... ఇల్లు చూసి ఇల్లాలిని చూడాలని.. చూడాలి, కానీ జడ్జ్ చెయ్యద్దు. ఇది నా పాయింటు.  ప్రతి కుటుంబానికి ఓ లైఫ్ స్టైల్ ఉంటుంది. అది వారి పరిస్థితులని బట్టీ,  ప్రయారిటీలని బట్టీ ఏర్పడుతుంది. అవి పూర్తిగా తెలుసుకోకుండా కేవలం ఇల్లు శుభ్రంగా లేదని ఒకరిని తక్కువ గా చూడకూడదు కదా. 

ఇన్స్టాగ్రామ్ లో యూరోప్ కి చెందిన ఓ అమ్మాయి కి ఇళ్ళు క్లీన్ చెయ్యడం ఎంత ఇష్టమంటే వారాంతాల్లో వేరే వాళ్ళ ఇళ్ళు శుభ్రం చేసేస్తోంది.  (ఆ అమ్మయి అకౌంట్ లింక్ ఇచ్చాను. పేరుకుపోయిన చెత్త చూడలేని సున్నితమైన సెన్సిబిలిటీ ఉంటే క్లిక్ చెయ్యకండి). వాళ్ళ ఇళ్ళలోకి బలవంతంగా దూరిపోయి కాదు లెండి. మానసిక పరిస్థితి బాలేకో, అంగ వైకల్యం వల్లో తమ ఇల్లు శుభ్రం చేసుకోలేక ఇల్లు చెత్త కుండీ లాగా అయిపోయిన వాళ్ళ ఇళ్ళు మంచి మనసు తో శుభ్రం చేసి పెడుతుంది. ఉచితంగానే. దేనితో ఏది తుడిస్తే ఎలా శుభ్రం అవుతుందో అనే కోర్స్ చేసింది కూడా ఆ అమ్మాయి! (మన దగ్గర హోమ్ సైన్స్ అంటారు... అది ఇలాంటి కోర్సెనా?). వారి దేశాల్లో మరీ పరిస్థితి ఘోరంగా ఉంది అని ఆ అమ్మాయి క్లీన్ చేసే ఇళ్ళు చూస్తే తెలుస్తుంది...  మన దగ్గర మరీ పరిస్థితి అంత దిగజారదు. 

దీనికి నాకు తోచిన ఓ కారణం ... ఇంటి శుభ్రత ని లక్ష్మి దేవి కి ముడిపెట్టేయడం. డబ్బులు మెండుగా ఉండాలంటే రోజూ ఇల్లు తుడుచుకోవాలి, పాచి చేసుకోవాలి, ముగ్గు పెట్టుకోవాలి అనేది మనకి బ్రెయిన్ వాష్ చేసేసారు. సాక్ష్యం కావాలంటే "ఉండమ్మా బొట్టు పెడతా" సినిమా చూడండి.  

సొంత ఇళ్ళ వాళ్ళకి ఇల్లు వారిదే కాబట్టి శ్రద్ధ ఉంటుంది. అద్దె వాళ్ళకి ఇంటి వాళ్ళ భయం ఉంటుంది. ఇవేవీ లేకపోయినా పని చెయ్యడానికి డొమెస్టిక్ హెల్ప్ వ్యవస్థ ఉంది. వాళ్ళకి తోచినట్టు తుడిచి పెట్టేస్తారు.

పశ్చిమం లో మోటివేషన్ గురు లు ఈ మధ్య చెప్తున్నారు .. లేచాక వెంటనే పక్క శుభ్రంగా వేసేసుకోండి.. దాని వల్ల మీ రోజు బాగా గడుస్తుంది అని. ఇది ప్రత్యేకంగా చెపుతున్నారంటే వాళ్ళకి అలవాటు లేదా అనిపించింది నాకు. మన ఇళ్లలో పిల్లల వీపులు బద్దలు కొడతారు కదా పక్కలు తియ్యకపోతే! అది కూడా పొద్దున్నే!  

నిజానికి శుభ్రంగా ఉన్న ఇల్లు చూస్తే మనసు కూడా ప్రశాంతంగా ఉంటుంది. కొంత మంది విషయం లో ఈ మాట కి రివర్స్ కూడా పని చేస్తుంది. మనసు ప్రశాంతంగా అవ్వటానికి ఇల్లు క్లీన్ చేసే అలవాటు చాలా మందికి ఉంది మనలో. కానీ ముందు చెప్పినట్టు మానసిక స్థితి బాగోకపోతే అస్సలు ఇంటిని శుభ్రం చేసుకోలేం. ఆ పని భారంగా అనిపిస్తుంది. విసుగ్గా అనిపిస్తుంది. అలాగే కెరీర్ కొంత ఛాలెంజింగ్ గా ఉన్నప్పుడు కూడా ఇంటి పని కి అస్సలు సమయం కేటాయించలేం. ఈగ ఇల్లలుకుతూ పేరు మర్చిపోయింది అనేది సామెత. ఇల్లలికే పనుల్లో పడితే పేరేంటి .. కెరీర్, వర్క్ గోల్స్ .. ఇవన్నీ మర్చిపోయే ప్రమాదం లేకపోలేదు. 

ఇల్లలకడం అంటే గుర్తొచ్చింది... నేను ముందు చెప్పినట్టు ... ఈ ఇల్లు శుభ్రత విషయం లో బ్రెయిన్వాష్ చిన్నప్పుడే మొదలవుతుంది .. ఇల్లలికి ఇల్లలికి .. ముగ్గేసి ముగ్గేసి .. అని మొదలవుతాయి కదా చిన్న పిల్లల ఆటలు. ఇల్లలకగానే పండగ కాదు అంటారు.. ఈ సామెత కి నాకు మొత్తం వ్యాసం లో ఎక్కడా సందర్భం కుదర్లేదు. ఊరికే పడుంటుంది అని రాస్తున్న అంతే 😄

ఇంటర్నెట్ లో ఇల్లు మైంటైన్ చెయ్యడానికి క్లీనింగ్ షెడ్యూల్స్ ఉంటాయి. రోజూ గదులు తుడుచుకోవటం, వారానికోసారి బాత్రూమ్స్, నెలకోసారి మంచం దులుపుకోవడం, కర్టెన్స్ గట్రా మార్చుకోవటం.. ఇలా. కానీ ఈ షెడ్యూల్ ఇంటింటికీ మారుతుంది కదా. ఇంటి ముందు రోడ్డు వేసినా, కన్స్ట్రక్షన్ పని జరిగినా ఇంట్లోకి బోల్డు దుమ్ము, ధూళి వస్తుంది. అలాగే ఇంట్లో పిల్లలూ, పెంపుడు జంతువులూ ఉంటే ఆ షెడ్యూల్ వేరు! అందుకే అవి పెద్దగా ఉపయోగ పడవు మనకి. అలాగే  వెస్ట్ వాళ్ళు కనిపెట్టిన వాక్యూం క్లీనర్లు, ఇల్లు తుడిచే రోబోలు కూడా మనకి పనిచేయవని నా అభిప్రాయం. 

మన దగ్గర దీపావళి, ఉగాది లాంటి పండగలకి ఇళ్ళు నిగనిగలాడేలా చేసుకుంటాం. మంచు దేశాల్లో స్ప్రింగ్ క్లీనింగ్ అంటారు ... ఓహో ఓహో వసంతమా అంటూ బూజులు దులుపుకుంటారన్నమాట అక్కడి వారు. 

ఇంటర్నెట్ లో అందరం చూసాం ఓ ఫార్వార్డ్ .. జపాన్ లో స్కూల్  పిల్లల కి టాయిలెట్స్ శుభ్రం చేయడం నేర్పిస్తారని. మన దగ్గర ఇది ఎంత పెద్ద వివాదం అవుతుందో నేను చెప్పక్కర్లేదు. గాంధీ సినిమా లో ఓ సీన్ ఉంటుంది... సబర్మతీ ఆశ్రమం లో టాయిలెట్స్ శుభ్రం చేసే పని వారానికి ఒకరు చెయ్యాలి. ఓ సారి కస్తూర్బా గారి వంతు వస్తుంది. ఆవిడ అస్సలు చెయ్యడానికి ఇష్టపడదు. గాంధీ ఆ సమయం లో ఆవిడ మీద కన్నెర్ర చేస్తారు కూడా!   

సంపన్నుల ఇళ్లలో టీపాయ్ ల మీద, బల్లల మీద, గోడల మీద ఉండే ఖరీదైన  గృహాలంకరణ వస్తువులు, ఇండోర్ ప్లాంట్స్ మీద ఆకులకి సైతం దుమ్ములేకుండా చూసినప్పుడు "తాజ్ మహల్ కు రాళ్ళెత్తిన కూలీలు" గుర్తొస్తారు నాకు.  మనం సొంతగా మెయింటైన్ చేసుకోలేని ఇళ్ళు కట్టుకుని ఇంకో జాతి మీద మనం డిపెండ్ అయ్యి .. వారు మన మీద డిపెండ్ అయ్యేలా చేస్కున్నామని  అనిపిస్తుంది ఒక్కోసారి నాకు. కానీ నేను ఈ బ్లాగ్ ప్రశాంతంగా రాయగలుగుతున్నాను అంటే నా ఇల్లు శుభ్రం చేసుకొనే పని నుంచి నేను ఫ్రీ అవ్వడం వల్లే అని కూడా తెలుస్తూ ఉంటుంది. ఈ కాంప్లెక్స్ విషయం గురించి మాట్లాడటానికి నా అనుభవం తక్కువ... ఇంటి మెయింటెనెన్స్ లాగే. 😁

ఇంటి పని అదే పని గా చేసి కొంతమంది మైండ్సెట్ ఇరుకైపోతుందని అని నా అబ్సర్వేషన్.  తమ ఇల్లు తుడుచుకొని రోడ్డు మీద దుమ్ము పడేసే వాళ్ళు ఈ బ్యాచే అనిపిస్తుంది. బతుకంతా ఇంటి శుభ్రత చుట్టే తిరుగుతుంది ఇలాంటి వాళ్ళకి.  దానికి అనువైన నిర్ణయాలే తీసుకుంటూ ఉంటారు కూడా. ఇల్లు పాడవుతుంది అని కుక్కని పెంచుకోకపోవడం, సోషల్ లైఫ్ లేకుండా ఇల్లు అదే పనిగా తుడుచుకుంటూ ఉండటం, ఇంటికొచ్చిన అతిథుల వల్ల ఏదైనా ఒలికినా, మరక పడినా నిర్మొహమాటంగా వాళ్ళ ముందే మొహం మటమట పెట్టుకోవడం, పిల్లల్నయితే తిట్టేయడం... ఇవన్నీ ఈ మైండ్సెట్ వల్ల కలిగే పైత్యాలే.  ఫ్రెండ్స్ సీరియల్ లో మోనికా పాత్ర ఈ బాపతే. 

ఆడవాళ్లు ఇంటిపనులు, ఆఫీసు పనులూ 'బ్యాలెన్స్' చెయ్యలేక చస్తూ ఉంటే 'మగవాళ్ళు చీపురు పట్టుకోకూడదు' అనే మాటలు విన్నా, అసలు ఆ సదరు మగవాళ్ళకి ఇంట్లో చీపురు కట్ట ఎక్కడుందో తెలీదన్నా నాకు వారి మీద ఈర్ష్య, ఆగ్రహం ఒకేసారి వస్తాయి. ఇదే మగవాడికి ఓ షాపు ఉండి ఆ రోజు బాయ్ రాకపోతే చీపురుతో తన కార్యక్షేత్రాన్ని తుడుచుకుంటాడు! ఇప్పుడు పరిస్థితి లో చాలా మార్పు వచ్చింది .. కాదనట్లేదు. కానీ ఇప్పటికీ ఇంటి నిర్వహణ గురించి ఆలోచించాల్సిన అవసరమే లేని ప్రివిలేజ్ లో ఎంతమంది మగవారు ఉన్నారో కదా! 

జీవితాన్ని కాచి వడబోయలేదు కానీ ... గోరువెచ్చ గా సిప్ చేసిన అనుభవం తో నాకు తెలిసిందేంటంటే .. దీపం కిందే చీకటి ఉన్నట్టు ...మనం సుఖం అనుకునే ప్రతి దాని వెనక ఓ నస ఉంటుంది. సౌకర్యం కోసం, సెక్యూరిటీ కోసం మనిషి ఇళ్ళు నిర్మించుకుంటే ఆ వెనకే వస్తుంది ఎడతెగని ఇంటిపని. కనిపించదు కానీ మన దినచర్య లో చాలా భాగం ఇదే ఆక్రమించుకుంటుంది. ఇష్టంగా చేసుకున్న రోజు exercise, టైం పాస్. లేనిరోజు విసుగు, చాకిరీ.