మార్పుమాలక్ష్మి

శ్రావణ మాసం వచ్చేసింది. అన్నీ ఆడాళ్ళ పండగలే. ఆడాళ్ళు బోల్డు బిజీ. చూడటానికి చాలా బాగుంటుంది. 

కొత్త చీరలు, పసుపు పాదాలు, తల్లో పూలు... 

కానీ ఆ కొత్త చీరలు చూసే వాళ్ళకి తెలీవు .. ఎన్ని డిస్కౌంట్లు ఉన్నా బడ్జెట్ లో మంచి చీర తెచ్చుకోవడానికి ఆ అతివ ఎంత కష్టపడిందో. పసుపు పాదాలు చూసే వారికి తెలీదు ... టెయిలర్ల చుట్టూ పీకో, ఫాల్, బ్లౌజ్ కోసం, శ్రావణ మంగళవారాల నోముల కోసం కాళ్లరిగేలా ఆ పడతి ఎలా తిరిగిందో. 

అసలే బిజీ గా ఉన్న ఆడవాళ్ళ కాలెండర్ లో శ్రావణ మాసం ఇంకో హడావుడికారి. 

working women అయినా, house wives అయినా ఈ మాసం చాలా stressful గా ఉంటుంది .. శుక్రవారమే ఇంటెడు పని, ఆరోజే రాని domestic help, పిండి వంటలు, మామూలు పనుల మీద ఈ తమలపాకులు, వక్కలు, పళ్ళు, పూల షాపింగ్, పేరంటాలకి, నోములకి ఎక్కే గడప, దిగే గడప .. పోనీ ఓపిక లేక ఏదైనా తక్కువ చేస్తే గిల్టీ ఫీలింగ్ .. 

అయినా ఇష్టం గా చేసేది కష్టంగా అనిపించదు అనుకోండి. పైగా ఈ నెల చేసుకొనే వ్రతాలు,  పూజలు,నోములు అన్నీ వారి 'సౌభాగ్యం' ఉరఫ్ 'అత్తారింటి మేలు/భర్త ఆయురారోగ్య ఐశ్వర్యాలు/ముత్తయిదువతనం' మీద ఆధారపడి ఉన్నాయి మరి!   

అదేంటమ్మాయ్? భర్త, అత్తమామల బాగు కన్నా ఇంకా ఆడదానికి ఏం కావాలి అని అడిగే వారు ఇక్కడే చదవడం ఆపేయచ్చు. 

ఇంకా చదువుతున్నారా? Good. 

ముందుగా నేను clarify చేయాల్సినది ఏమిటంటే ... నాకు మన సంప్రదాయాల పట్ల అగౌరవం లేదు. మన సంస్కృతి అంటే చులకన భావం కూడా లేదు. 

కాలాల మార్పును, సాంఘిక అవసరాలను అందంగా పండగల్లో ఇమిడ్చిన సంస్కృతి మనది. మన సాంప్రదాయాల్లో కొన్నిటి అర్ధం తెలుసుకుంటే మన పెద్దవాళ్ళ మీద గౌరవం కలుగుతుంది.

ఈ గౌరవం తో వీటన్నిటినీ నేను పాటించాను... అమ్మ కి assistant గా. 

ముత్తయిదువ పాదాలకి పసుపు రాసే అప్పుడు ఏ భాగమూ పసుపు అంటకుండా ఉండకూడదు ... మడమలు, కాలి వేళ్ళ మధ్య, కాలి గోళ్ళ అంచులు .. ఏదీ మిస్ అవ్వకుండా పసుపు రాయాలి. కుంకుమ మొత్తెయ్యకూడదు .. అందంగా పెట్టాలి. చూపుడు వేలు ఉపయోగించకూడదు. శ్రావణ మాసం మరీ ముఖ్యంగా ఇంట్లో ఏదో ఒక పండు ఉంచుకోవాలి ... ముత్తైదువులు వస్తే బొట్టు పెట్టి పండు ఇవ్వకుండా పంపకూడదు. శ్రావణ శుక్రవారాలు పొద్దున్నే లేవాలి. తలంటు పోసుకోవాలి. అసుర సంధ్య వేళ ఇంట్లో దీపం ఉండాలి.  నోములు, వ్రతాల్లో పాల్గొన్నాను కూడా. 

అలా దగ్గర నుంచి చూసాకే కొన్ని ఆలోచనలు కలిగాయి. 

ఈ శ్రావణ మాసం నోములు, వ్రతాలు  ఇత్యాదివి 'ఆడవారు - పెళ్లి' .. ఈ సంబంధం లో నే నడుస్తాయి. 

పెళ్లి కాని ఆడపిల్లలు మంచి భర్త రావడానికి, పెళ్లయ్యాక అంతా బాగుండటానికి ఈ నోములు పడతారు (దీనికి మూల-ఆలోచన (దుష్ట సమాసం లా ఉంది) .. పెళ్లికాని పిల్లలు అందరి కళ్ళల్లో పడి మంచి సంబంధాలు రావాలి అని కదా .. అందుకే వారు పసుపు ఎట్లా రాస్తారో, కుంకుమ ఎట్లా పెడతారో, విస్తరాకు లో ఉప్పు ఎంత వడ్డిస్తారో అనే విషయాల మీద వారిని పెద్ద ముత్తైదువ లు judge చేసి సంబంధాలు చెప్తారు (దుష్ట సమాజం లా ఉంది)

పెళ్లి అయిన ఆడవారేమో ఇంతకు ముందు చెప్పినట్టు గా పెళ్లి-centric ప్రపంచాన్ని పదిలంగా ఉంచుకునేందుకు చేస్తారు ఈ పూజలని. 

అవునూ .. చేస్తారు .. ఇంతకీ నీ ప్రాబ్లమ్ ఏంటి? అని అడిగితే .. the following is my problem. 

సాంఘిక అవసరాలని బట్టీ ఏర్పడిన పండగలు ఆ అవసరాలు మారినప్పుడు మారాలి. 

పెళ్లి విషయానికొస్తే .. పెళ్లి చేసుకొనే ఉద్దేశ్యం లేని ఆడవారు, ఉద్దేశం ఉన్నా అవ్వని వాళ్ళు, divorcees, ముత్తయిదువలు కాని వారు .. వీళ్ళకి ఈ మాసం ఓ ఇబ్బందికరమైన సమయం. 

(ఒకప్పటి కంటే widows పట్ల మన సమాజం ప్రవర్తన మారింది. కానీ ఇప్పటికీ ఆడవారికి ఏర్పరిచిన hierarchy లో మొదటి స్థానం ముత్తైదువులదే. అంటే కేవలం భర్త బ్రతికి ఉండటమే ఆడవారి స్థానాన్ని నిర్ణయిస్తుంది. జీవన్మరణాలు are just a matter of chance కదా?

అలాగే పెరుగుతున్న divorces కి కారణం ఆడవారిలో సహనం, compromise అయ్యే తత్వం తగ్గుతూ ఉండటమే అన్న అభిప్రాయం ఉంది. నా అభిప్రాయం అడిగితే అసలు మనకి ఒకరి డివోర్స్ మీద అభిప్రాయం ఉండకూడదు అంటాను నేను. భార్యాభర్తలు పక్కపక్క నుంచుంటే వారి మధ్య నుంచి నడవకూడదు అంటారు మన పెద్దవాళ్ళు. మరి అంత close relationship లో మన అభిప్రాయాన్ని మాత్రం ఎందుకు దూర్చడం?) 

అదీ కాక ఆడవారి evolution లో ఇది చాలా ముఖ్యమైన టైం. మన చుట్టూ జరుగుతున్న ఉద్యమాలని చూస్తే తెలుస్తోందిది. అసలు మనతో మనమే చెప్పుకోడానికి భయపడే ఎన్నో విషయాలు social media లో షేర్ చేసుకోబడుతున్నాయి. అవి చదివి ...మనం ఒక్కరమే కాము అన్నమాట! అని తెలుస్తోంది. 

ఇప్పుడు పెళ్లి ఆడపిల్లల లైఫ్ గోల్స్ లో ఒకటి మాత్రమే. ఇప్పుడు ఆడవాళ్ళకి తానెవరో, తనకి ఏం కావాలో తెలుసుకోవడం  చాలా ముఖ్యం. ఆడవారి ఆరోగ్యం ఇప్పుడు చాలా challenges ని ఎదుర్కుంటోంది. వీటన్నిటి గురించి ఆడవాళ్ళే తెలుసుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. మాట్లాడుకోవాల్సిన అవసరం ఉంది. వేదికల మీద కాదు ... చర్చా కార్యక్రమాల్లో కాదు ... డిబేట్ల లో కాదు .. చాలా ఆప్యాయంగా, ప్రేమ గా , understanding గా .. మనలో మనమే .. పేరంటాళ్లలో కబుర్లు చెప్పుకుంటాం చూడండి .. అలా అన్నమాట. 

ఇప్పుడు మీకు Bechdel Test గురించి చెప్పాలి. (బెక్ డెల్ టెస్ట్) 

సాధారణంగా ఈ టెస్ట్ సినిమాల కి అప్లై చేస్తారు. 

ఈ టెస్ట్ పాసవ్వాలంటే ఓ సినిమా లో ఈ మూడు విషయాలు ఉండాలి. 

1. సినిమాలో కనీసం రెండు స్త్రీ పాత్రలు ఉండాలి 

2. ఆ స్త్రీ పాత్రలు ఒకరితో ఒకరు మాట్లాడుకోవాలి 

3. వారు మాట్లాడుకొనే టాపిక్ మగాడి గురించి అయ్యుండకూడదు ...

సినిమాలలో స్త్రీ పాత్రల చిత్రణలో వెలితి ని ఈ టెస్ట్ ఎత్తి చూపించింది. రెండు కూడా స్త్రీ పాత్రలు లేని సినిమాలు ఉన్నాయని తెలిసింది .. ఆ పాత్రలు అసలు ఒకరి తో ఒకరు మాట్లాడుకొనే situations రాయబడలేదు, తీయబడలేదు అని తెలిసింది. పోనీ మాట్లాడుకున్నా - మగాడి గురించే మాట్లాడుకొనేలానే ఎక్కువ ఉంటాయి ఆ సీన్లు అని తెలిసింది. 

సినిమాల సంగతి వదిలేయండి. 

ఆడవారి గా మన రోజూ జీవితం లో... ముఖ్యంగా శ్రావణ మాసానికి ఈ టెస్ట్ ని అప్లై చేస్తే ఏం తెలుస్తుంది? 

పెళ్లి ని equation లోంచి తీసేస్తే ఆడవారి విలువ ఎంత? ఆడవారి ఆరోగ్యం, వారి personal goals, ambitions, వారి సర్వతోముఖాభివృద్ధి ... ఇలాంటి టాపిక్స్ కి  సమయం, సందర్భం ఏది? మారుతున్న సామాజిక పరిస్థితుల లో వాయినాలు. తాంబూలాలు ఎవరికి ఇవ్వాలో, పేరంటాలకి ఎవర్ని పిలవాలో ఎలా నిర్ణయించాలి? 

కొన్ని చోట్ల మారాం మనం. 

కాలి బొటన వేళ్ల కి పసుపు రాస్తే చాలు ఇప్పుడు. (సంప్రదాయాలు మర్చిపోతున్నామని నిట్టూర్చక్కర్లేదు ... ఐదు వేల రూపాయల ఉప్పాడ చీర కట్టుకున్నప్పుడు తెలుస్తుంది .. ఈ మార్పు చీర కి పసుపు అంటకుండా ఎలా ఉపయోగపడుతుందో. మరక కన్నా మార్పు మంచిది!)

కొంగున కట్టుకొచ్చే శనగలకి ఇప్పుడు కవర్లు ఇస్తున్నారు.  

శ్రావణ మాసం అంతా కేజీలు కేజీలు నిలవయిపోయే శనగల తో వడ, సుండల్ వంటి traditional వంటలే కాదు పంజాబీ ఛోలే, చనా మసాలా, ఫలాఫల్, చనా పులావు వంటి కొత్త వంటలు కూడా చేసుకుంటున్నారు. 

'శీఘ్రమేవ కళ్యాణ ప్రాప్తిరస్తు' నుంచి ఆశీర్వచనాలు 'ఇష్టకామ్యార్ధసిద్ధిరస్తు' కి మారుతున్నాయి. 

ఇవి చాలా మంచి పరిణామాలు. (ముఖ్యంగా శనగలు ... ఇంతకు ముందు అవే అవే తిని ఒకటే బోరు)  

మన జీవితం నాణ్యత ను పెంచే ఏ విషయాన్నైనా ఐశ్వర్యం గా కొలవడం మన అలవాటు. అష్టలక్ష్ములు అలాగే కదా ఏర్పడ్డారు ... ధనం, ధాన్యం, సంతానం, ధైర్యం... ఇలా.

అలాంటప్పుడు మార్పు ని కూడా మనం ఐశ్వర్యం గా పరిగణించాలి.

మన పండగలు, సంప్రదాయాలు, సంస్కృతి మన తో పాటే .. relevance కోల్పోకుండా సాగాలి అంటే .. ఈ శ్రావణ మాసం మార్పుమాలక్ష్మి ని కూడా బొట్టెట్టి పిలవాలి.